PERİTON DİYALİZİ UYGULANAN ÇOCUKLARIN VE ANNELERİNİN YAŞADIKLARI GÜÇLÜKLER: NİTEL BİR ÇALIŞMA

Yıl 2013, Cilt: 22 Sayı: 1, 7 - 17, 01.03.2013

Derya Evgin Emine Erdem Meral Bayat Hakan M. Poyrazoğlu Jale Dursun

Öz

Çalışma, periton diyalizi uygulanan çocukların ve annelerinin, tanı sonrasında yaşadıkları güçlükleri belirlemek amacı ile nitel bir çalışma olarak yapılmıştır. Bir üniversite hastanesinin Çocuk Nefroloji Poliklinik ve Kliniğinde periton diyalizi ile izlenen 9 yaş üstü 10 çocuk ve anneleri (n=10) örnekleme alınmıştır. Veriler, çocukların ve annelerinin tanıtıcı bilgilerini içeren anket formu, çocuklar ve annelerinin yaşadıkları güçlükleri belirlemeye yönelik hazırlanan çocuk ve anne görüşme formları kullanılarak "derinlemesine görüşme" yöntemi ile toplanmıştır. Çocukların; tanıyı ilk duyduklarında ve diyaliz tedavisine ilk başlandığında üzüntü, korku ve ağlama duyguları yaşadıkları,arkadaşlarından farklı hissettikleri, kardeşleri ile olan ilişkilerinde kıskançlık ve tartışma yaşadıkları saptanmıştır. Hastalığın beslenme, spor, sosyal ilişkiler ve okula devam etme aktivitelerini olumsuz etkilediği ve çocukların geleceğe ilişkin planlarında iyileşme ve meslek sahibi olma istekleri belirlenmiştir. Annelerin; tanıyı ilk duyduklarında ve diyaliz tedavisine başlandığında şok, üzüntü ve çaresizlik duyguları yaşadıkları, hasta çocuğun sosyal aktivitelerini kısıtladıkları ve tedaviye uyumda sorun yaşadıkları, hasta çocuğa karşı aşırı hoşgörülü ve koruyucu davrandıkları, diğer çocuklarına gösterdikleri ilgide azalma olduğu belirlenmiştir. Annelerin aile içi ilişkilerinde sorun yaşadıkları, sosyal aktivitelerinin kısıtlandığı, sosyal ilişkilerinin azaldığı, çocuğun hastalığı nedeniyle maddi konularda sıkıntı yaşadıkları saptanmıştır.Bu sonuçlar doğrultusunda, aileye ve çocuğa hastalıkla yaşam önerilmektedir

Anahtar Kelimeler

Periton diyalizi uygulanan çocuklar, anneler, yaşanılan güçlükler

Experienced Difficulties of Children Undergoing Peritoneal Dialysis and Their Mothers: A Qualitative Study

Öz

This study has been performed qualitatively to determine the difficulties experienced by children undergoing peritoneal dialysis and their mothers after diagnosis. The study sample consisted of childrenof mothers (n=10) being followed in the Pediatric Nephrology Policlinic and Clinic of University Hospital. The data was collected with in-depth interviews using the questionnaire form and the interview form to determine difficulties experienced by the children and their mothers. At the time of diagnosis and in the initiation of dialysis, children experienced sadness, fear, crying, felt different from their friends and had jealousy and arguments in their relationships with their siblings. They stated that the activities and school attendance were affected negatively by disease and had desires to recover from disease and have a profession plan for the future of the children. The mothers of children experienced shock, sadness and helplessness, restricted social activities of children with dialysis, had problem in adherence to treatment, acted extremely tolerant and protective against children with dialysis, had decreased interest in their other children. It was indicated that the mothers experienced problems relationships, restricted their social activities, reduced social relations and had financial difficulty because of the child's disease. In conclusion, adaptation programs should be organized for parents and children about living with disease

Anahtar Kelimeler

Children undergoing peritoneal dialysis, mothers, experienced difficulties

Kaynakça

• Er M. Çocuk, hastalık, anne-babalar ve kar- deşler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2006; 49: 155-168.
• Tjaden L, Tong A, Henning P, Groothoff J, Craig JC. Children’s experiences of dialysis: A systematic review of qualitative studies. Arch Dis Child archdischild-2 of 8 2011-300639.
• Sarıkaya KS. Diyaliz Tedavisi Alan Çocuğun Hastalığının Aile Bireyleri Üzerindeki Biyopsikososyal Etkilerinin Fenomenolojik Olarak Belirlenmesi, Doktora Tezi, Ege Üni- versitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir 2008, ss 53-192.
• Tong A, Lowe A, Sainsbury P, Craig JC. The experiences of parents who have children with chronic kidney disease: A systematic review of qualitative studies. Pediatrics 2008;121: 349– 360.
• Aydemir Ç, Kasım İ, Cebeci S, Göka E, Tüzer V. Kronik böbrek yetmezliği hastalarının ya- kınlarında yaşam kalitesi ve psikiyatrik semp- tomlar. Kriz Dergisi 2002;10: 29-39.
• Gönül K, Yüksel Ç. Kronik hastalıklı çocuğu olan annelerin yaşadığı duygular. Eğitim Fakültesi Dergisi 2006; 7: 95-112.
• Parahoo K. Nursing Research Principles, Process and Issues (2nd ed). Palgrave Macmillan Ltd, New York 2006; pp 257-281.
• Christensen LB, Johnson RB, Turner LA. Research Methods, Design and Analysis. Pearson Education Inc, Boston 2011; pp 139- 166.
• Emiroğlu ON. Niteliksel araştırma tasarımla- rı, İçinde: Erefe, İ (ed) Hemşirelikte Araştır- ma İlke, Süreç ve Yöntemleri. Odak Ofset, İstanbul 2002; ss 103-111.
• Erdoğan A, Karaman MG. Kronik ve ölümcül hastalığı olan çocuk ve ergenlerde ruhsal so- runların tanınması ve yönetilmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2008; 9: 244-252.
• Brownbridge G, Fielding DM. Psychosocial adjustment and adherence to dialysis treatment regimens. Pediatr Nephrol 1994; 8: 744-749.
• İnal-Emiroğlu FN, Pekcanlar AA. Kronik has- talıklar, hastaneye yatış ve çocuk. Dokuz Ey- lül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2008; 22: 99 -105.
• Barlow JH, Ellard DR. The psychosocial well- being of children with chronic disease, their parents and siblings: An overview of the research evidence base. Child: Care, Health & Development 2006; 32: 19-31.
• Fielding D, Brownbridge G. Factors related to psychosocial adjustment in children with end-stage renal failure. Pediatr Nephrol 1999; 13: 766-770.
• Paula ES, Nascimento LC, Rocha SMM. The influence of social support on strengthening families of children with chronic renal failure. Rev. Latino-Am. Enfermagem 2008;16: 692- 699.
• Batte S, Watson AL, Amess K. The effects of chronic renal failure on siblings. Pediatr Nephrol 2006; 21: 246–250.
• Çavuşoğlu H. Çocuk Sağlığı Hemşireliği Cilt I. (Genişletilmiş 7. baskı), Sistem Ofset Bası- mevi, Ankara 2002; ss 67-87.
• Hockenberry MJ, Wilson D, Winkelstein ML, Kline NE. Wong’s Nursing Care of Infants and Children (7 th ed), Mosby Inc, St. Louis 2003; pp 905- 946.
• Reichwald-Klugger E, Tieben-Heibert A, Korn R, et al. Psychosocial adaptation of children and their parents to hospital and home hemodialysis. Int J Pediatr Nephrol 1984; 5: 45-52.
• Aldridge MD. How do families adjust to having a child with chronic kidney failure? A systematic review. Nephrol Nurs J 2008; 35: 157-162.
• Middleton DA. Discursive analysis of psychosocial issues: Talk in a “parent group” for families who have children with chronic renal failure. Psychol Health 1996; 11: 243- 260.
• Gürbüz D. Kronik Böbrek Yetmezliği Olan Çocukların Ebeveynlerinin Depresyon Düzey- leri ve Stresle Başa Çıkma Tarzları, Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilim- leri Enstitüsü, Kayseri 2009, ss:27-28.
• Başkale H, Başer G. Living with hemodialysis: The experience of adolescents in Turkey, Int J Nurs Pract 2011;17: 419–427.