KARDİYOVASKÜLER HASTALIĞI OLAN HASTA VE HASTA YAKINLARINDA KARDİYOVASKÜLER HASTALIKLAR RİSK FAKTÖRLERİ BİLGİ DÜZEYİ VE SAĞLIKLI YAŞAM BİÇİMİ DAVRANIŞLARI

Yıl 2018, Cilt: 27 Sayı: 1, 40 - 47, 01.03.2018

Gülsüm Nihal Çürük Sevda Korkut Bayındır Abdurrahman Oğuzhan

Öz

Bu çalışma kardiyovasküler hastalığı olan hasta ve hasta yakınlarında kardiyovasküler hastalıklar risk faktörleri bilgi düzeyi ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını incelemek amacıyla yapılmıştır. Tanımlayıcı tipteki bu çalışmaya Ocak 2014-Eylül 2014 tarihleri arasında kardiyovasküler hastalığı olan 126 hasta ve 109 hasta yakını katılmıştır. Veriler araştırmacı tarafından tanıtıcı anket formu, Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeyi Ölçeği (KARRİF-BD) ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II (SYBDÖ-II) kullanılarak toplanmıştır. Çalışmaya katılan hasta ve hasta yakınlarının KARRİFBD toplam puan ortalamaları sırasıyla 18.7±4.1 ve 19.3±5.8, SYBD-II toplam puan ortalamaları ise 117.9±19.1 ve 119.7±23.2’dir. Hastalarda KARRİF-BD ile SYBDÖ-II ölçekleri arasında pozitif yönlü, orta düzeyde ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki (r=0.551, p<0.01); hasta yakınlarında ise KARRİF-BD ile SYBDÖ-II ölçekleri arasında pozitif yönlü, zayıf düzeyde ve anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir (r=0.398, p<0.01). Hemşirelerin kardiyovasküler hastalığı olan hasta ve yakınlarına kardiyovasküler hastalıkların risk faktörleri, önlenmesi ve yönetimi konularında sağlık eğitimi ve danışmanlık hizmeti vermesi önerilebilir

Anahtar Kelimeler

Kardiyovasküler hastalık risk faktörü, hasta, hasta yakını, sağlıklı yaşam biçimi, hemşirelik

The Relatıonshıp Of The Healthy Lıfestyle Behavıors And Cardıovascular Dısease Rısk Factors Knowledge Level Of Patıents Wıth Cardıovascular Dısease And Theır Relatıves

Öz

The aim of this study is to determine the relationship between the cardiovascular disease risk factors knowledge level and healthy life style behaviors of the patient with cardiovascular disease and their relatives. This descriptive study was conducted between January 2014 and September 2014 on 126 patients with cardiovascular disease and 109 relatives. Data were collected by the researcher using questionnaire form, Cardiovascular Disease Risk Factors Knowledge Level (CARRF-KL) scale and Healthy Living Style Behaviors Scale-II (HLSBS-II). It has been determined that the total CARRF-KL and HLSBS-II score average of patients and their relatives were 18.7±4.1, 19.3±5.8 and 117.9±19.1, 119.7±23.2, respectively. There was a positive, moderate, and statistically significant relationship (r=0.551, p<0.01) between the CARRIF-BD and the HLSBS-II scales of the patients and a positive, weak, and significant relationship (r=0.398, p<0.01) between KARRİF-BD and HLSBS-II scales of the patients' relatives. It is recommended that nurses be given education about cardiovascular disease risk factors, prevention and management to patients and their relatives

Anahtar Kelimeler

Cardiovascular disease risk factors, patient, relatives, healthy lifestyle behaviors, nursing

Kaynakça

• Who World Health statistics 2017. http:// apps.who.int/iris/ bitstream/10665/255336/1/9789241565486- eng.pdf?ua=1. (Erişim Tarihi: 03.03.2018).
• TUIK. Ölüm Nedeni İstatistikleri 2016. http:// www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24572. (Erişim Tarihi: 03.07.2017).
• Abacı A. Kardiyovasküler risk faktörlerinin ülke- mizdeki durumu. Türk Kardiyol Dern Arş 2011; 39:1-5.
• WHO. The atlas of heart diseases and stroke. www.who.int/cardiovascular_diseases/resources/ atlas/en/. (Erişim Tarihi: 04.03.2018). 5. Karakoç Kumsar A, Taşkın Yılmaz F. Kardiyovasküler hastalıklar risk faktörlerinden korunmada hemşirenin rolü. Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi 2017; 2:18-27.
• Homko CJ, Santamore WP, Zamora L, et al. Cardiovascular disease knowledge and risk perception among underserved individuals at increased risk of cardiovascular disease. J Cardiovasc Nurs 2008; 23:332–337.
• Eriksson MK, Franks PW, Eliasson M. A 3-year randomized trial of lifestyle intervention for cardiovascular risk reduction in the primary care setting: The Swedish Björknäs study. PLoS One 2009; 4:1-15.
• Tchicaya A, Lorentz N, Demarest S, Beissel J. Persistence of socioeconomic inequalities in the knowledge of cardiovascular risk factors five years after coronary angiography. Eur J Cardiovasc Nurs. 2018; 17:136-147.
• Fernandez RS, Salamonson Y, Griffiths R, et al. Awareness of risk factors for coronary heart disease following interventional cardiology procedures: A key concern for nursing practice. Int J Nurs Pract 2008; 14:435-442.
• Parker DR, Assaf AR. Community interventions for cardiovascular disease. Prim Care 2005; 32:865- 881.
• Arıkan İ, Metintaş S, Kalyoncu C, Yıldız Z. Kardiyovasküler hastalıklar risk faktörleri bilgi düzeyi (KARRİF-BD) ölçeği’nin geçerlik ve güvenir- liği. Türk Kardiyol Dern Arş 2009; 37:35-40.
• Sevinç S, Eşer İ. Miyokard infarktüsü geçirmiş has- taların ikincil korunma davranışları. İstanbul Üni- versitesi Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi 2011; 19:135-144.
• Irmak Z, Fesci H. Akut miyokard infarktüsünde sekonder koruma. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2005; 12:84-96.
• Bahar Z, Beşer A, Gördes N, Ersin F, Kıssal A. Sağ- lıklı yaşam biçimi davranışları ölçeği II’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. C.Ü. Hemşirelik Yükseko- kulu Dergisi 2008; 12:1-13.
• Sevinç S. Miyokart infarktüsü geçirmiş bireylerde yaşam şekli değişikliği: Pender’ in Sağlığı Geliştir- me Modeli. Journal of Cardiovascular Nursing 2016; 7:147-152.
• Yeşil Bayülgen M, Altıok M. Perkütan translüminal koroner anjiyoplasti uygulanan hastaların sağlıklı yaşam şekli davranışları ve etkileyen faktörler. Journal of Cardiovascular Nursing 2017; 8:45-54.
• Uçar A, Arslan S. Bir aile sağlığı merkezi bölgesinde yaşayan yetişkin bireylerin kardiyovasküler hasta- lıklar risk faktörleri bilgi düzeyi. Journal of Cardiovascular Nursing 2017; 8:121-130.
• Paslı Gürdoğan E, Kurt S, Ünsar S. Sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerinde kardiyovasküler risk fak- törleri bilgi düzeyleri. Euras J Fam Med 2014; 3:79- 84.
• Uysal H, Enç N, Cenal Y, Karaman A, Topuz C. Awareness about preventable cardiovascular risk factors of students attending Faculties of Nursing and Literature. Anadolu Kardiyol Derg 2013; 13:728-731.
• Badır A, Tekkas K, Topcu S. Knowledge of cardiovascular disease in Turkish undergraduate nursing Cardiovascular Nursing 2015; 14:441-449. Journal of
• Karakoç Kumsar A, Taşkın Yılmaz F, Altınbas Akkaş Ö. The effect of cardiovascular risk factors knowledge level on healthy life style behaviors and related factors in nursing students. International Journal of Basic and Clinical Studies (IJBCS) 2015; 4:47-60.
• Tan M, Dayapoğlu N, Akgün Şahin Z, Cürcan M, Polat H. Kırsal kesimde yaşayan kadınlarda kardiyovasküler hastalıklar risk faktörleri bilgi düzeyinin belirlenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2013; 2:331-341.
• Aminde LN, Takah N, Ngwasiri C, et al. Population awareness of cardiovascular disease and its risk factors in Buea, Cameroon. BMC Public Health 2017; 17:1-10.
• Irmak Z, Fesli H. Sekonder koruma eğitim progra- mının miyokard infarktüsü geçiren hastaların bilgi düzeyine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2005; 12:14-25.
• Rankin P, Morton DP, Diehl H, et al. Effectiveness of a volunteer-delivered lifestyle modification prog- ram for reducing cardiovascular disease risk factors. Am J Cardiol 2012; 109:82-86.
• Alm-Roijer C, Stagmo M, Uden G, Erhardt L. Better knowledge improves adherence to lifestyle changes and medication in patients with coronary heart disease. European Journal of Cardiovascular Nursing 2004; 3:321-330.
• Potvin L, Richard L, Edwards AC. Knowledge of cardiovascular disease risk factors among the Canadian population: Relationships with indicators of socioeconomic status. Canadian Medical Association Journal 2000; 162:5-11.
• Andersson P, Leppert J. Men of low socio-economic and educational level possess pronounced deficient knowledge about the risk factors related to Cardiovascular Risk 2001; 8:371-377. disease. Journal of
• Akgün Şahin Z, Biçer N. Hipertansiyon hastalarının sağlıklı yaşam biçimi davranışları. MN Kardiyoloji 2015; 22:180-185.
• Küçükberber N, Özdilli K, Yorulmaz H. Kalp hasta- larında sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve yaşam kalitesine etki eden faktörlerin değerlendirilmesi. Anadolu Kardiyol Derg 2011; 11:619-626.
• Thanavaro JL, Moore SM, Anthony M, Narsavage G, Delicath T. Predictors of health promotion behavior in women without prior history of coronary heart disease. App Nurs Res 2006; 19:149-155.
• Savaşan A, Ayten M, Ergene O. Koroner arter hasta- larında sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve umut- suzluk. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi 2013; 4:1-6.
• Piepoli MF, Hoes AW, Agewall S, et al. 2016 European Guidelines on cardiovascular disease prevention in clinical practice: The Sixth Joint Task Force of the European Society of Cardiology and Other Societies on Cardiovascular Disease Prevention in Clinical Practice (constituted by representatives of 10 societies and by invited experts) Developed with the special contribution of the European Association for Cardiovascular Prevention Atherosclerosis 2016; 252:207-274. (EACPR).