ÇOCUKLARDA YANIK DURUMUNDA ANNELERİN YAPTIKLARI GELENEKSEL UYGULAMALAR

Yıl 2020, Cilt: 29 Sayı: 2, 99 - 105, 25.09.2020

Özlem Çalışır , Zehra Çalışkan

https://doi.org/10.34108/eujhs.641897

Öz

Amaç: Yanık tüm organizmayı etkileyen, kendine özgü tedavisi ve bakımı olan, aileleri özellikle de çocukları olumsuz etkileyen ciddi bir travmadır. Bu çalışma, çocuklarda yanık durumunda annelerin yaptıkları geleneksel uygulamaların belirlenmesi amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Kesitsel-tanımlayıcı çalışma, bir eğitim-araştırma hastanesinde Mart-Ağustos 2019 tarihleri arasında çocuk acil ve çocuk kliniklerinde yatan, geçmişinde yanık öyküsü bulunan 162 çocuk ve onların anneleri ile yürütülmüştür. Veriler anket formu ile toplanmış, değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler ve ki-kare testi kullanılmıştır.
Bulgular: Araştırmaya katılan çocukların en çok 0-3 yaş grubunda (%53.1) yanık deneyimlediği ve erkek çocuklarında (%58.0) daha fazla görüldüğü tespit edilmiştir. Çocukların en fazla el-kol bölgesinin (%52.6) yandığı, yanıkların %90.1’inin ev içinde gerçekleştiği bulunmuştur. Çocuklarda en fazla haşlanma yanığı (%80.9) görüldüğü, yanığa ilk müdahalenin anne tarafından (%88.9) ve hemen (%67.3) yapıldığı saptanmıştır. Annelerin yanık bölgesine akan su (%42.4), krem (%13.9), buz (%10.5), yoğurt (%5.9) diş macunu (%2.9), yumurtanın beyazını (%2.1) uyguladıkları belirlenmiştir. Eğitim düzeyi lise ve üzerinde olan anneler de yanığa müdahale konusunda yeterli bilgi sahibi olmadıklarını ve bu konuda ilk yardım eğitimi almak istediklerini ifade etmişlerdir (p>0.05).
Sonuç: Araştırmanın sonucunda, çocuklarda yanığın çoğunlukla ev ortamında oluştuğu, annelerin yanığa müdahale noktasında sağlığı olumsuz etkileyecek uygulamalarının da olduğu belirlenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Çocuk, Geleneksel Uygulamalar, , Hemşire, , Yanık

TRADITIONAL APPLICATIONS OF MOTHERS IN BURNS FOR THEIR CHILDREN

Öz

Objective: A burn, which affects all organisms, families, and particularly children negatively, is a serious trauma with a treatment and care uniquetoit self. This study was conducted to determine the traditional applications used by them others whose child had a burn. 

Materials and Method: This sectional-descriptive study was conducted with 162 mothers whose children stayed in child and emergency clinics because of burn history at an education-research hospital between March-August 2019. Data was collected with a questionnaire form, descriptive statistics, and chi-squaretests were used for analysis. 

Results: The children had burn between 0-3 ages (53.1%), 58.0% of them were boys. Of the burns, 52.6% were in the hand-armarea, and burns occurred at home by 90.1%. Burns by hot liquids were the most frequent (80.9%), first application was done by mothers (88.9%) and immediately (67.3%). Mothers told that they applied water (42.4%), cream (13.9%), ice (10.5%), yoghurt (5.9%), tooth paste (2.9%), egg white(2.1%). Mothers had higher educational levels also told they had not enough knowledge about burn and wanted to get education about this subject (p>0.05). 

Conclusion: Burn in children mostly occurred in their homes. Mothers performed some first aid applications in burns that could affect health as negatively. 

Anahtar Kelimeler

Burns, child, nurse, traditional application

Kaynakça

• 1. WHO. World report on child injury Prevention, 2008. https://www.who.int/violence_injury_prevention/child/injury/world_report/en/.(3/09/2019).
• 2. Centers For Disease Control And Prevention. Burn prevention. https://www.cdc.gov/safechild/burns/index.html. (13/09/2019).
• 3. WHO. Burns. https://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/burns. (12/09/2019).
• 4. Boduç Kesgin N. Yanıklı çocukların bakımı. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi 2013;17(2):89-95.
• 5. Özer NG, Vural F. Çocukluk yaş dönemi özeliklerinin yanık üzerine etkisi ve yanıklı çocuklara yönelik bakım önerileri. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi 2018; 11(3):257-260.
• 6. İnanç Battaloğlu B, Şahin Say D, Demir C. Mardin il merkezinde 1-6 yaş grubun çocuğu olan annelerin yanıklarda ilk uygulamalarının incelenmesi. Journal Of Clinical And Analytical Medicine 2013; 4(3):175-178.
• 7. Sakallıoğlu Abalı AE. Pediatrik yanık hastalarının yoğun bakım yönetimi. Türk Yoğun Bakım Derneği Dergisi 2011; 9(1):62-69.
• 8. Karatepe TU, Ekerbiçer HÇ. Çocuklarda ev kazaları. Sakarya Tıp Dergisi 2017; 7(1):69-73.
• 9. Arslan H, Kul B, Derebaşınlıoğlu H, Çetinkale O. Epidemiology of pediatric burn injuries in İstanbul, Turkey. Ulusal Travma Acil Cerrahi Dergisi 2013; 19(2):123-126.
• 10. Özçetin B, Tihan D, Demirci H, Altıntaş M, Arayıcı V, Taha A. Yeni kurulan bir yanık merkezinde 2,5 yıllık deneyim. Ulusal Cerrahi Dergisi 2012; 28:146-148.
• 11. Erkuran MK, Ceylan A, Düzenli E, Büyükcam F. Şanlıurfa eğitim ve araştırma hastanesinde yatırılarak izlenmiş olan yanık vakaları. Abant Medical Journal 2013;2(2):123-129.
• 12. American Burn Association, National Burn Repository. National burn repository 2017 update report of data from 2008-2017. American Burn Association. Chicago, 2017. 1-123. https://www. ameriburn.org. (12/09/2019).
• 13. Rahman S, Altyan S, Çam S, Yüksel H. Manisa ili Karaağaçlı beldesinde çocuk bakımına yönelik yöresel uygulamalar. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi 2013; 3(1):15-33.
• 14. Arısoy A, Canbulat N, Ayhan F. Karaman ilindeki bebeklerin bakımında uyguladıkları geleneksel yöntemler. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2014; 17(1):23-31.
• 15. Karaveli TÇ, Karakaya AE, Karaveli A. The epidemiological features of children with burns ın the eastern mediterranean region. Turkish Association Of Pediatric Surgeons 2016; 30(2): 95.
• 16. Çalbayram Çakırer N, Altundağ S, Aydın B. Hemşirelerin çocuk hastalarda karşılaştıkları geleneksel uygulamalar. STED 2017; 26(1):20-26.
• 17. Özer NG, Vural F. Yanıklı çocukların ailelerinde destek grup girişimi yapılmalı mıdır? Türkiye Klinikleri 2018; 10(2):153-159.
• 18. Öztürk C, Ayar D. Pediatri hemşireliğinde kültürel yaklaşım. Türkiye Klinikleri 2018; 4(1):87-96.
• 19. He S, Alonge O, Agrawal P, Sharmin S, Islam I, Mashreky SR. Epidemiology of burns in rural Bangladesh: an update. Int J Environ Res Public Health 2017; 14(4):1–11.
• 20. Santiso L, Tapking C, Lee J, Zapata-Sirvent R, Pittelli C, Suman O. The epidemiology of burns in children in Guatemala: a single center report. Journal of Burn Care & Research 2019.
• 21. Sarıtaş A, Çıkman M, Çandar M, Kandiş H, Baltacı D. Kliniğimize başvuran adli nitelikteki yanık vakalarının geriye dönük analizi: 4 yıllık tecrübe. Düzce Tıp Dergisi 2011; 13(3):29-33.
• 22. AlQahtani FA, Alanazi MA, Alanazi MK, Alshalhoub KS, Alfarhood AA, Ahmed SM. Knowledge and practices related to burn first aid among Majmaah community, Saudi Arabia. J Family Med Prim Care 2019; 8(2):594-598.
• 23. Biswas A, Abdullah ASM, Dalal K, Deave T, Rahman F, Mashreky SR. Exploring perceptions of common practices immediately following burn injuries in rural communities of Bangladesh. BMC Health Serv Res 2018; 18(1):467.
• 24. Cox Sg, Martinez R, Glick A, Numanoğlu A, Rode H. A review of community management of pediatric burns. Burns 2015; 41(8):1805-1810.
• 25. Hamdiya A, Pius A, Ken A, Ekow HWP. The trend of acute burns pre-hospital management. Journal of Acute Disease 2015; 4(3):210-213.
• 26. Harish V, Tiwari N, Fisher OM, Li Z, Maitz PKM. First aid improves clinical outcomes in burn injuries: Evidence from a cohort study of 4918 patients. Burns 2019; 45(2):433-439.
• 27. Fayedibi IO, İbrahim NA, Mustafa, IA, Ugburo AO, Adejumo I, Buari M. Practice of first aid in burn related injuries in a developing country. Burns 2015; 41(6):1322-1332.
• 28. Bennett CV, Maguire S, Nuttall D, LindberG DM, MoultoN S, Bajaj L, Kemp AM, MulLEN S. First aid for children’s burns in the US and UK: An urgent call to establish and promote international standards. Burns 2019; 45(2):440-449.
• 29. Gurler H, Yıldız İ. Yanık tedavisi gören çocukların annelerinin uyguladığı ilk yardım müdahalesi ve bilgisi. Güncel Pediatri 2019; 17(2):232-242.
• 30. Yu Q, Xiao YQ, Hu XY, Xia ZF. Cognitive level of first aid knowledge regarding small area burn among 2723 child caregivers in Shanghai: a cross-sectional survey and analysis. Zhonghua Shao Shang Za Zhi 2019; 35(3):198-204.