DETERMINING THE STATUS OF ELDERLY PEOPLE TO USE HERBAL PRODUCTS DURING THE COVID-19 PANDEMIC

Yıl 2022, Cilt: 31 Sayı: 3, 322 - 329, 26.12.2022

Hazal Buhur , Gökçe Demir

https://doi.org/10.34108/eujhs.1038226

Cited By: 2

Öz

This descriptive study was conducted to determine the status of elderly people to use herbal products during the COVID-19 pandemic. The sample group of the study comprised 268 individuals aged 65 years and over who were enrolled at Aşıkpaşa Family Health Center in the downtown of Kırşehir city. The data were collected using the “Data Collection Form” prepared by the researchers upon the relevant literature review. It was determined that 18.3% of the elderly people used herbal products for COVID-19 treatment, 64.6% to protect from COVID-19 and 77.2% for any reason outside COVID-19. The most frequently used herbal products before and during the the COVID-19 pandemic were citrus fruits, garlic, vinegar, mint, linden and rose hip and the frequency of using these herbal products increased during the COVID-19 pandemic. The rate of using herbal products was higher in employed elderly people than unemployed counterparts and in those having no problem in access to a health institution than those having a problem (p<0.05). The rate of using herbal products was higher in elderly adults with confirmed COVID-19 infection and those under quarantine at the hospital or at home as COVID-19 suspect (p<0.05). It is recommended for healthcare professionals to collect data concerning the use of herbal products during the COVID-19 pandemic and implement effective consultancy services for the use of herbal products.

Anahtar Kelimeler

Herbal product, SARS-CoV-2, elderly.

COVID-19 PANDEMİ SÜRECİNDE YAŞLILARIN BİTKİSEL ÜRÜN KULLANMA DURUMLARININ BELİRLENMESİ

Öz

Araştırma COVID-19 pandemi sürecinde yaşlıların bitkisel ürün kullanma durumlarının belirlenmesi amacıyla tanımlayıcı türde yapılmıştır. Araştırmanın örneklem grubunu Kırşehir il merkezinde bulunan Aşıkpaşa Aile Sağlığı Merkezlerinde kayıtlı 65 yaş ve üzeri 268 birey oluşturmuştur. Veriler, araştırmacılar tarafından ilgili literatür incelenerek oluşturulan “Veri Toplama Formu” kullanılarak toplanmıştır. Yaşlıların %18.3’ünün COVID-19 tedavisi için, %64.6’sının COVID-19’dan korunmak için ve %77.2’sinin COVID-19 dışında herhangi bir nedenden dolayı bitkisel ürün kullandığı belirlenmiştir. COVID-19 pandemi öncesinde ve sonrasında en çok kullanılan bitkisel ürünler turunçgiller, sarımsak, sirke, nane, ıhlamur ve kuşburnu olup bu bitkisel ürünlerin COVID-19 pandemi sürecinde kullanım sıklıklarının artığı belirlenmiştir. Çalışan yaşlıların çalışmayan yaşlılara göre, sağlık kurumuna ulaşımda sorun yaşamayan yaşlıların sorun yaşayanlara göre bitkisel ürün kullanım oranın daha yüksek olduğu belirlenmiştir (p<0.05). Yaşlılardan COVID-19’a yakalananların ve COVID-19 şüpheli hasta olarak hastane veya evde karantinada kalanların bitkisel ürün kullanımları daha yüksek olarak belirlenmiştir (p<0.05). Sağlık profesyonellerinin COVID-19 pandemi sürecinde bitkisel ürün kullanımına yönelik veri toplaması ve bitkisel ürün kullanımı için etkili danışmanlık stratejileri uygulamaları önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bitkisel ürün, SARS-CoV-2, yaşlı.

Kaynakça

• WHO. World Health Organization.https://www.who.int/health-topics/coronavirus#tab=tab_1Accessed Date: 04.08.2020.
• Kakodkar P, Kaka N, Baig MN.A comprehensive literature review on the clinical presentation, and management of the pandemic coronavirus disease 2019 (COVID-19). Cureus 2020;12:7560.
• Bornstein S.R, Dalan R, Hopkins D,et al. Endocrine and metabolic link to coronavirus infection. Nat Rev Endocrinol2020;16(6):1-2.
• Cheng Y, Luo R, WangK, et al.Kidney disease is associated with in-hospital death of patients with COVID-19. Kidney Int 2020; 97:1-10.
• Porcheddu R, Serra C, Kelvin D,et al. Similarity in case fatality rates (CFR) of COVID-19/SARS-COV-2 in Italy and China. J Infect Dev Ctries 2020; 14:125-8.
• Ekici E. Covid 19 Pandemisi sürecinde yaşlı bireylerin bakım yönetimi. Haliç Üniv Sağ Bil Der 2020; 3(3): 145-152.
• Dişli M, Yeşilada E. Türkiye‘de bitkisel tıbbi ürünler (Türkiye’de Bitkisel Ürünlerin Standardizasyonu, Üretimi ve Tağşiş), J Biotechnol and Strategic Health Res 2019; 3:13-21.
• Geleneksel Bitkisel Tıbbi Ürünler Yönetmeliği. https://titck.gov.tr/storage/Archive/2019/legislation/aa1268b7-31ed-4113-88ce-1051030277d5.pdf. Accessed Date: 04.10.2020.
• Al Akeel MM, Al Ghamdi WM,Al Habib S,et al. Herbal medicines: Saudi population knowledge, attitude, and practice at a glance. J Family Med Prim Care 2018; 7(5):865-875.
• Yıldız Gülhan P, Güleç Balbay E, Üzer F. Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalarda Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Yöntemi Kullanımlarının Değerlendirilmesi. Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi 2020;5(1):147-154.
• Yıldız Gülhan P, Üzer F, Güleç Balbay E. Astım tanılı hastalarda geleneksel ve tamamlayıcı tıp yöntemi kullanımlarının değerlendirilmesi. Bozok Tıp Derg 2020; 10(1):106-10.
• Öztürk R, Güleç Şatır D, Sevil Ü. Jinekolojik kanserli hastaların tamamlayıcı ve alternatif tedavi kullanım durumları ve tutumlarının incelenmesi. Gaziantep Medical Journal 2016;22(3):141-147.
• Sayın Kasar K, Ünal E, Çapacı S,et al. Yaşlı bireylerin ağrıya yönelik tamamlayıcı ve alternatif tedavi kullanım durumu ve tutumu. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 2020;7(3):271-277.
• Al-Ghamdi S, Aldossari K, Al-ZahraniJ, et al. Prevalence, knowledge and attitudes toward herbal medication use by Saudi women in the central region during pregnancy, during labor and after delivery. BMC Complement Altern Med 2017; 17:196.
• Turkmenoglu FP, KutsalYG, Barak Dolgun A, et al. Evaluation of herbal product use and possible herbedrug interactions in Turkish elderly. Complementary Therapies in Clinical Practice 2016; 23:46-51.
• Adib-Hajbaghery M, Rafiee S.Medicinal plants use by elderly people in Kashan, Iran. Nurs Midwifery Stud 2018;7:67-73.
• Wahab MSA, Zaini MH, Ali AA, et al. The use of herbal and dietary supplement among community-dwelling elderly in a suburban town of Malaysia. BMC Complement Med Ther. 2021; 21(1):110.
• Rashrash M, Schommer J.C, Brown L.M. Prevalence and predictors of herbal medicine use among adults in the United States. Journal of Patient Experience 2017; 4(3):108-113.
• Özsürekci C, İleri İ, Çalışkan H, et al. Kırılganlığın yaşlı bireylerde tamamlayıcı–alternatif tıp uygulamaları hakkındaki görüş, tutum ve uygulamalar üstüne etkisi. Ankara Eğt. Arş. Hast. Derg2020; 53 (3): 177-182.
• Vaishali M, Geetha RV.Antibacterial activity of Orange peel oil on Streptococcus mutans and Enterococcus - An In -vitro study. Research J. Pharm. and Tech2018;11(2): 513-514.
• Çakmak S, NuralN. Kronik hastalıklarda tamamlayıcı ve alternatif tedavi uygulamaları. Turkiye Klinikleri 2017;3(2):57-64.
• Luo H, Tang QL, Shang YX, et al. Can Chinese Medicine be used for prevention of corona virus disease 2019 (Covid-19)? A review of historical classics, research evidence and current prevention programs. Chin. J. Integr. Med 2020;26:243-250.
• Erdoğan Z, Çil Akıncı A, Emre Yavuz D, et al. Huzurevinde kalan yaşlılarda tamamlayıcı ve alternatif tıp yöntemlerini kullanma durumu.Kafkas J Med Sci 2017;7(1):60-66.
• Lemeshow, S. Hosmer, D. Klar, J. Lwanga SJHTA. Under the Title Adequacy of Sample Size in Health Studies by World Health Organization. 1990 https:// apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/41607/0471925179_eng.pdf?sequence=1&isAllowed=y. Accessed Date: 20.05.2020.
• Samancı TekinÇ, Kara F. Dünyada ve Türkiye’de yaşlılık. IBAD 2018; 3(1): 219-229.
• WHO. https://www.who.int/health-topics/noncommunicable-diseases#tab=tab_1Accessed Date: 20.08.2020.
• Çıbık B, Şahin EM, Kılınçarslan M.G. Toplum tabanlı bir çalışma: Yaşlılarda ilaç kullanımının Beers kriterlerine uygunluk durumu. Turkish Journal of Gerıatrıcs 2018;21(1):1-15.
• Şahin DS, Özer Ö, Yanardağ MZ. Yaşlı bireylerin ilaç kullanımına ilişkin davranışlarının sosyo-demografik değişkenler açısından incelenmesi. MAKÜ Sag. Bil. Enst. Derg 2018;6(1):15-25.
• Ünsal A, Demir G, Çoban Özkan A, et al. Huzurevindeki yaşlılarda kronik hastalık sıklığı ve ilaç kullanımları. Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2011; 12(3):5-10.
• Güneş D, Kıyak E. Yaşlıların ilaç kullanımı konusundaki bilgileri ve etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi. Sted 2017;26(2):66-74.
• Gümüştakım R.Ş, Ayhan BaşerD. Birinci basamakta yaşlılarda çoklu ilaç kullanımı: Bir kırsal alan örneği. Türk Aile Hek Derg 2019;23(1):2-8.
• Kubat Bakır G, Akın S. Yaşlılıkta kronik hastalıkların yönetimi ile ilişkili faktörler. Sağlık ve Toplum 2019;29(2):17-25.
• Özer E, Özdemir L, Rational Drug Usage in Elderly and Nurse’s Responsibilities. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi 2009; 16(2):42-51.
• Kalkan Ş. Bitkisel ürünlerle tedavilerde ilaç etkileşmeler. DEÜ Tıp Fakültesi Dergisi 2017; 31(1):49-58.
• Güven ŞD, Muz G, Ertürk NF,et al. Hipertansiyonlu bireylerde tamamlayıcı ve alternatif tedavi kullanma durumu. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi2013;2(3):160-166.
• Efe D, Kılıç Akça N,Kiper S,et al. Hipertansiyonu olan bireylerin kan basıncını düşürmeye yönelik kullandıkları destekleyici yöntemler. Spatula DD 2012; 2:207-212.
• Öztürk R, Güleç Şatır D, Sevil Ü. Jinekolojik kanserli hastaların tamamlayıcı ve alternatif tedavi kullanım durumları ve tutumlarının incelenmesi. Gaziantep Medical Journal 2016;22: 3141-147.
• Maggiore RJ,Gross CP,TogawaKP, et al.Use of complementary medications among older adults with cancer, Cancer 2012;118:4815-4823.
• AltınZ. Covid-19 Pandemisinde yaşlılar. Tepecik Eğit. ve Araşt. Hast. Dergisi 2020; 30:49-57.
• Huang C, Wang Y, Li X, et al. Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China. Lancet 2020; 395:497–506.
• WangD, Hu B, Hu C, et al. Clinical characteristics of 138 hospitalized patients with 2019 novel coronavirus-infected pneumonia in Wuhan, China. Jama 2020;323:1061–9.
• Sağkal T, Demiral S, Odabaş H, et al. Kırsal kesimde yaşayan yaşlı bireylerin tamamlayıcı ve alternatif tedavi yöntemlerini kullanma durumları. F.Ü.Sağ.Bil.Tıp Derg 2013;27(1):19-26.
• KaramanE, Tosun Taşar P, Timur Ö,et al. Yaşlı bireylerde bitkisel ürün kullanımının belirlenmesi. Turkiye Klinikleri J Med Sci 2019; 39(2):170-8.
• Oral B, Öztürk A, Balcı E,et al. Aile sağlığı merkezine başvuranların geleneksel /alternatif tıpla ilgili görüşleri ve kullanım durumu. TAF Prev Med Bull 2016;15(2):75-82.
• Stjernberg L, Berglund J, Halling A. Age and gender effect on the use of herbal medicine products and food supplements among the elderly, Scan J. Prim. Health Care 2006;24(1):50-55.
• Kocabaş D, Eke E, Demir M. Sağlık hizmeti kullanımında bireylerin geleneksel ve alternatif yöntemlere ilişkin tutumlarının değerlendirilmesi. BAİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2019;19(1):63-80.
• GamsızkanZ, Yücel A, KartalM. Hastalarda Bitkisel Ürün Kullanımı. J Clin Anal Med2012;3(3):300-2.