ANNELERİN ÇOCUKLARINI BESLEME SÜRECİNDEKİ BİLGİ VE TUTUMLARININ BELİRLENMESİ

Yıl 2022, Cilt: 31 Sayı: 3, 395 - 404, 26.12.2022

Büşra Aydın , Tuba Özaydın

https://doi.org/10.34108/eujhs.977460

Öz

Bu çalışma, 9-36 aylık çocuğu olan annelerin çocuklarını besleme sürecindeki bilgi ve tutumlarını belirlemek amacıyla tanımlayıcı türde yapılmıştır. Çalışma Mart-Haziran 2020 tarihleri arasında, Konya’daki bir devlet hastanesinin, pediatri servislerinde yatarak tedavi gören 280 çocuğun anneleriyle yapılmıştır. Veriler; bir anket formu ve Beslenme Süreci Anne Tutumları Ölçeği kullanılarak yüz yüze toplanmıştır. Verilerin analizinde; ortalama, standart sapma, sayı, yüzde değerleri ile tek yönlü varyans analizi, bağımsız gruplarda t testi ve Kruskal Wallis testi kullanılmıştır. Annelerin çocuklarını besleme tutumları incelendiğinde %75.7’sinin beslenme eğitimi almadığı saptanmıştır. Annelerin %85.7’sinin çocuğunu ilk olarak anne sütü ile beslediği, %13.9’unun altıncı aydan önce ve %16.4’ünün altıncı aydan sonra ek besine başladığı belirlenmiştir. Annelerin Besleme Süreci Anne Tutumları Ölçeği puan ortalaması 70.12±14.01’dir. Annelerin besleme tutumları ile eğitim durumu, meslek, uzun süredir yaşanılan yer, aile tipi, çocuğun yaşı ve cinsiyeti, çocuğun doğum zamanı, iştah durumu ve öğünü tüketme süresi arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu saptanmıştır (p<0.05). İlde yaşayan, çekirdek aileye sahip olan, ilkokul mezunu olan, ev hanımı olan, 2-3 yaş döneminde çocuğu olan ve kendi değerlendirmesine göre çocuğu iştahsız olan annelerin beslenme sürecine dair göstermiş olduğu tutumlar ile ilgili sorunların arttığı görülmüştür. Bu gruptaki bireylerin çocuk beslenmesi ile ilgili aile sağlığı merkezlerindeki bilgilendirmelerde öncelikle yer alabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

anneler, beslenme davranışı, besleme yöntemi, çocuk, tutum, attitude, feding behavior, feding methods, mother

Teşekkür

ÇALIŞMAYA KATILAN TÜM ANNELERE TEŞEKKÜR EDERİZ.

DETERMINING THE KNOWLEDGE AND ATTITUDES OF MOMS IN THE PROCESS OF FEEDING THEIR CHILDREN

Öz

This descriptive study was conducted to determine the knowledge and attitudes of mothers with 9-36 month sold children in the process of feding their children. The study was conducted with the mothers of 280 children who were hospitalized in the pediatric wards of a state hospital in Konya between March and June 2020. Data; It was collected face to face using a questionnaire form and the Nutrition Process Mother Attitudes Scale. In the analysis of data; mean, Standard deviation, number, percentag evalues and one-way analysis of variance, independent groups t-test, and Kruskal Wallis test were used. When the mothers’ feding attitudes were examined, it was determined that 75.7% of them did not receive nutrition education. It was determined that 85.7% of the mothers fed their children with breast milk for the first time, 13.9% of them started complementary foods before the sixth month, and 16.4% after the sixth month. The mean score of the Mothers' Feeding Process Mother Attitudes Scale is 70.12±14.01. It was determined that there was a statistically significant difference between mothers' feding attitudes and education status, occupation, place of residence for a long time, family type, child's age, and gender, childbirth time, appetitestatusandduration of meal consumption (p<0.05). It has been observed that the problems related to the attitudes of mothers, who live in the province, have a nuclear family, are primary school graduates, are housewives, have children at the age of 2-3 years, and whose children, according to their own assessment, have a lack of appetite, have increased. It is thought that individuals in this group can take part in the information about child nutrition in family health centers first.

Anahtar Kelimeler

attitude, feding behavior, feding methods, mother

Kaynakça

• Ekinci MG. Okul öncesi çocuklarda beslenme. Ayrıntı Dergisi 2018; 5-59.
• Dilsiz H. Beslenme süreci anne tutumları ölçeği (BSATÖ): geliştirilmesi, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi 2018; 14:1-9.
• United Nations International Children's Emergency Fund (UNICEF). https://data.unicef.org/resources/global-nutrition-report-2020/; Erişim tarihi: 25.06.2019.
• American Academy of Pediatrics (AAP). Breast feding and the use of human milk. 2012; 3:129.
• World Health Organization. Infant and young child feeding. https://www.who.int/newsroom/fact-sheets/detail/infant-and-young-child-feeding; Erişim tarihi: 17.03.2022.
• TC Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Anne sütünün teşviki ve bebek dostu sağlık kuruluşları programı. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/cocukergen-bp-liste/anne-s%C3%BCt%C3%BCn%C3%BCn-te%C5%9Fviki-ve-bebek-dostu-sa%C4%9Fl%C4%B1k-kurulu%C5%9Flar%C4%B1-program%C4%B1.html; Erişim tarihi: 31.08.2020.
• Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA). http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2018/rapor/2018_TNSA_Ozet_Rapor.pdf; Erişim tarihi: 30.12.2020.
• United Nations International Children's Emergency Fund (UNICEF). https://www.unicef.org/turkey/raporlar/%C3%A7hds-ve-ihtiyariprotokoller-usul-kurallar%C4%B1-ile-%C3%A7ocuk-haklar%C4%B1-komitesigenel-yorumlar%C4%B1; Erişim tarihi: 23.03.2022.
• Yılmaz G. 0-24 aylık bebeklerin beslenme şekillerinin incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2019; 8(4):343-52.
• Akova S, Yazar AS, Güven Ş ve ark. Anne sütü alan bebeklerin 0-36 ay arası büyüme ve gelişmelerinin değerlendirilmesi. Dicle Tıp Dergisi 2012; 39(4):542-6.
• Doğan G. Annelerin bebek beslenmesine yönelik bilgi, tutum davranışları ile postpartum depresyon durumlarının değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara 2019; ss 51-56.
• Şatır G, Çelik M, Kemhacıoğlu M. Emzirme döneminde olan annelerin bebek besleme alışkanlıkları ve etkileyen faktörler. Medical Journal of Suleyman Demirel University 2017; 24:3.
• Baysal A. Çocukluk çağı şişmanlığı. Beslenme ve Diyet Dergisi 2016; 44(2):88-9.
• Yılmaz G. Çocuklarda yeme davranışı ve annelerin besleme tutumları. Eurasian Journal of Family Medicine 2020; 9(2):109-16.
• Erden G, Üstün B. Çocukluk döneminde yeme sorunları: beslenmede ilişkinin önemi. Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2007; 47:541-52.
• Erdoğan S, Nahcivan N, Esin N. Verilerin analizi ve yorumlanması. Kitap: Hemşirelikte Araştırma Kitabı, İstanbul 2014; ss 272.
• Türker Y, Arslan B, Baş FY. Beden kütle indeksi düşük kişilerin biyopsikososyal yönden değerlendirilmesi. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi 2016; 20(2):64-71.
• Topal S, Çınar N, Altınkaynak S. Süt çocukluğu döneminde beslenme. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2016; 6(1):63-70.
• Mutcalı Kuran S. Bir anaokulundaki öğrencilerin annelerinin evdeki beslenme tutumu ve ilişkili faktörler. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Denizli 2021; ss 54-60.
• Fışkın G, Ölçer Z. Annelerin beslenmeleri ve çocuklarının beslenme sürecine yönelik tutumları arasındaki ilişki. Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi 2022; 7 (1):53-61.
• Şahin BB, Özyurt BC. Manisa’da yarı-kentsel bir bölgede 0-24 ay çocuklarda anne sütü alma durumu ve beslenme alışkanlıkları. Turkish Journal of Public Health 2017; 15(3):164.
• Gümüştakım RŞ, Aksoy HD, Cebeci SE, ve ark. 0-2 yaş çocuklarda beslenme alışkanlıklarının değerlendirilmesi: çok merkezli çalışma. Family Practice and Palliative Care 2017; 2(1):1-8.
• Durmuş SÇ, Ceylan M, Candoğan M, ve ark. Annelerin 0-24 aylık çocuklarını besleme davranışları: Kırıkkale ili örneği. Sağlık ve Toplum Dergisi 2020; 30(1):52-60.
• Lande B, Andersen LF, Baerug A, et al. Infant feeding practices and associated factors in first six months of life: the Norwegian infant nutrition survey. Acta Paediatr 2003; 92:61-152.
• Li R, Darling N, Maurice E, Barker L. Breast feeding rates in the United States by characteristics of the child, mother, or family: the 2002 National Immunization Survey. Pediatrics 2005; 11:7- 31.
• Gonzalez-Cassio T, Moreno-Macias H, Rivera JA, et al. Breast feeding practices in Mexico: results from the Second National Nutrition Survey 1999. Salud Publica Mex 2003; 45:89-477.
• Betrini G, Perugi S, Dani C, et al. Maternal education and the incidence and duration of breastfeeding: a prospectivestuday. J Pediatr GastroentNutr 2003; 37:52-477.
• Donath SM, Amir LH. Breast feding and the introduction of solids in Australian infants: data from the 2001 National Health Survey. Aust NZJ Public Health 2005; 29:5-171.
• Yetim A, Yetim Ç, Devecioğlu E. Iğdır’da annelerin süt çocuğu beslenmesi konusundaki bilgi ve davranışları. Güncel Pediatri 2015; 13(1):7-12.
• Küçük Ö, Göçmen AY. Çocuk polikliniğine başvuran 6-24 ay arası sağlam çocukların değerlendirilmesi. Bakırköy Tıp Dergisi 2012; 8(1):28-33.
• Ludvigsson JF. Breast feeding in Bolivia–information and attitudes. BMC Pediatrics 2003; 3(1):1-12.
• Eker A, Yurdakul M. Annelerin bebek beslenmesi ve emzirmeye ilişkin bilgi ve uygulamaları. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 2006; 15(9):158-163.
• Ünsal H, Atlıhan F, Özkan H, Targan Ş, Hassoy H. Toplumda anne sütü verme eğilimi ve buna etki eden faktörler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2005; 48(3):226-33.
• Al-Sahab B, Lanes A, Feldman M, Tamim H. Prevalence and predictors of 6-mont exclusive breast feding among Canadian women: a national survey. BMC Pediatr 2010; 10:20.
• Altamimi E, Al Nsour R, Al Dalaen D, Almajali N. Knowledge, attitude, and practice of breast feding among working mothers in South jordan. Workplace Health Saf2017; 65(5):210-8.
• Yıldız İ, Gölbaşı, Z. 4-6 aylık bebeği olan annelerin emzirme davranışları ile bebek beslenme tutumlarının belirlenmesi. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care 2020; 14(4):554-563.
• Akın B, Demir E, Gürdal A, Yılmaz S. 0-6 aylık bebeği olan annelerin bebek beslenmesine ilişkin tutumları ve tamamlayıcı besine geçiş süreleri. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2021; 12(2):472-478.
• Yaman S, Balcı E. Anne sütünü artıran geleneksel uygulamalar. Sağlık Akademisyenleri Dergisi 2019; 6(4):230-236.
• Gürakan B, Özcebe H, Bertan M. Annelerin anne sütü ile ilgili deneyimleri. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 1993; 36:1-10.
• Yıldız K. Yenidoğan yoğun bakımda bebeği yatan annelerin emzirme tutumu ve emzirme başarılarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Bursa 2019; ss:44-61.
• Aydın B. Erken süt çocukluğu döneminde tamamlayıcı beslenmeye geçişte ve beslenme sorunlarında babanın rolü. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara 2021.
• Kahraman ÖG, Ceylan Ş, Korkmaz E. 0-3 yaş arası çocukların gelişimsel değerlendirmelerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2016; 9(2):60-6.
• Ek A, Sorjonen K, Eli K, et al. Associations between parental concerns about preschoolers’ weight and eating and parental feding practices: results from analyses of the child eating behavior questionnaire, the child feding questionnaire, and the life style behavior check list. Plo Sone 2016; 11s.
• Wright CM, Parkinson KN, Shipton D, Drewett RF. How do toddler eating problems relate to their eating behavior, food preferences, and growth? Pediatrics 2007; 120(4):1069-75.