HEMŞİRELERİN KAN TRANSFÜZYONU HAKKINDA BİLGİ VE UYGULAMALARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2023, Cilt: 32 Sayı: 1, 71 - 81, 03.04.2023

Sevgi Barın , Hatice Polat

https://doi.org/10.34108/eujhs.957237

Cited By: 2

Öz

Bu araştırma hemşirelerin, kan transfüzyonu hakkındaki bilgi düzeylerini ve güvenli kan transfüzyonu uygulama basamaklarını gerçekleştirme durumlarını değerlendirmek amacıyla yapıldı. Tanımlayıcı olarak yürütülen araştırma bir hastanenin yoğun bakım üniteleri ile dahili ve cerrahi kliniklerinde Ekim 2018-Temmuz 2019 tarihleri arasında yapıldı. Araştırmanın evrenini bu kliniklerinde çalışan 391 hemşire oluşturdu. Araştırma örneklemi ise kan transfüzyonu yapan ve araştırmaya katılmayı kabul eden 141 hemşireden oluştu. Veriler Bilgi Formu ve Gözlem Formu kullanılarak toplandı. Verilerin SPSS 22.00 programı kullanılarak ortalama ve yüzdelik hesapları yapıldı. Hemşirelerin en fazla “Bir ünite taze donmuş plazmanın transfüzyonu ne kadar sürede tamamlanmalıdır?” (%93.6) sorusunu doğru yanıtladığı, en az “Aşağıdakilerden hangisi erken kan transfüzyonu reaksiyonlarından birisi değildir?” (%46.8) sorunu doğru yanıtladıkları belirlendi. Tüm hemşirelerin uygulama sırasında; kan transfüzyonuna uygun kanül seçtiği, eritrosit süspansiyonunda crossmatch testini, kan ürününün ve torbanın görünümünü, transfüzyon formundaki ürün bilgileri ile ürün etiketindeki bilgilerin uyumunu kontrol ettiği belirlendi. Hemşirelerin uygulama sırasında; transfüzyon öncesi el yıkama (%27.9), transfüzyon sebebini (%36.2) ve reaksiyonlarını (%37.6) hasta ve yakınlarına anlatma oranları ise düşük olarak bulundu. Hemşirelerin transfüzyon uygulama basamaklarını gerçekleştirme durumlarının yüksek olduğu belirlendi. Özellikle güncellenen uygulamalara ilişkin bilgi sorularının yanlış cevaplandığı belirlendi.

Anahtar Kelimeler

Bilgi düzeyi, gözlemsel araştırma, hemşirelik, kan transfüzyonu, uygulama

EVALUATION OF NURSES' KNOWLEDGE AND PRACTICES ABOUT BLOOD TRANSFUSION

Öz

This study was conducted to evaluate the level of knowledge of nurses about blood transfusion and their ability to perform safe blood transfusion practice steps. The descriptive study was conducted in the intensive care units and internal and surgical clinics of a hospital between October 2018 and July 2019. The population of the study consisted of 391 nurses working in these clinics. The study sample consisted of 141 nurses who received blood transfusions and agreed to participate in the study. Data were collected using Information Form and Observation Form. The mean and percentage calculations of the data were made using the SPSS 22.00 program. The nurses were asked the question “How long does it take to complete the transfusion of one unit of fresh frozen plasma?” Of the nurses, 93.6% answered the question correctly. The question "which of the following is not one of the early blood transfusion reactions?" was the question answered correctly by the lowest number of nurses. It was determined that (46.8%) they answered the question correctly. During the practice of all nurses, It was determined that, during their practice, all of the nurses selected the appropriate cannula for blood transfusion, checked the crossmatch test in the erythrocyte suspension, the appearance of the blood product and the bag, the compatibility of the product information on the transfusion form and the information on the product label. During the practice of nurses; the rates of washing hands before transfusion (27.9%), explaining the reason for transfusion (36.2%), and reactions (37.6%) to patients and their relatives were low. It was determined that the nurses' ability to perform transfusion application steps was high. In particular, it was determined that the information questions about the updated applications were answered incorrectly.

Anahtar Kelimeler

Knowledge, Emprical research, Nursing, Blood transfusion, Practice

Kaynakça

• Göktaş BS, Yıldız T, Koşucu SN, Urcanoğlu ÖB. Kan transfüzyonunda hemşirelik uygulamalarının değerlendirilmesi. IAAOJ Health Science, 2015;3(2):10-20.
• Ar C. Trombosit transfüzyonu. İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Herkes İçin Transfüzyon Tıbbı Sempozyum Dizisi, 2005;44:151-61.
• Öğce F. Kan transfüzyonunda hemşirelerin dikkat etmesi gereken noktalar. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2008;24(1):101-112.
• World Health Organization. (2010). Clinical Transfusion Processand Patient Safety. https://books.google.com.tr/books?hl=tr&lr=&id=7rPxPejaK24C&oi=fnd&pg=PA1&dq=World+Health+Organization(2010).+Clinical+Transfusion+Process+and+Patient+Safety.&ots=7EORCYpzT&sig=lDDFKQQdmvNuR_sPoJAhlfn0Rk8&redir_esc=y#v=onepage&q=World%20Health%20Organization.%20(2010).%20Clinical%20Transfusion%20Process%20and%20Patient%20Safety.&f=false Erişim tarihi 25.02.2022. (Accessed February25,2022.)
• National Blood UsersGroup. Guidelines for the administration of blood and blood components, 2004, p.8-22.
• Elewa AAA, Elkattan BAEA. Effect of an educational program on improving quality of nursing care of patients with thalassemia major as regards blood transfusion. American Journal of Nursing Reserch. 2017;5(1):13-21.
• Uluhan R. Güvenli kan. Ankem Dergisi. 2007;21(Ek 2):142-145.
• Çavuşolu H, Güneş NB, Pars H. Kan ürünleri ve güvenli kan transfüzyonu. Türkiye Klinikleri Journal of Nursing Sciences. 2015;7(1):49-57.
• Ördekçi S. Kan ve Kan Ürünleri Transfüzyonu. Bakırköy Tıp Dergisi, 2006;2(4):113-122.
• Karadoğan İ. Transfüzyon reaksiyonları. Yoğun Bakım Derneği Dergisi. 2005;3(2):35-46.
• Oldham J, Sinclair L, Hendry C. Right patient, rightblood, rightcare: Safe transfusion practice. British Journal of Nursing. 2009;18(5):312-320.
• Çapık C. İstatistiksel Güç Analizi ve Hemşirelik Araştırmalarında Kullanımı: Temel Bilgiler. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 2014;17(4):268-274.
• Encan B, Akın S. Knowledge of Blood Transfusion Among Nurses. The Journal of Continuing Education in Nursing 2019;50(4):176–182.
• Güleşen G. Hemşirelerin Güvenli Kan Transfüzyonlarına Yönelik Bilgi ve Beceri Düzeylerinin Saptanması. Atılım Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Türkiye, 2014.
• T.C Sağlık Bakanlığı. Ulusal Kan ve Kan Ürünleri Rehberi. 2011 http://www.tkbdk.org/modules/mevzuat/image/Rehber.pdf
• Göray M, Peker S. Kan ve kan ürünleri hizmetleri yönetimi Disiplinlerarası Yenilik Araştırmaları Dergisi 2022;2(1):15-28.
• Gün R, Öz S, Altındiş S, et al. Hemovijilans hemşireliği ve transfüzyon güvenliğine katkısı. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi 2019;76(4):405-414.
• Şahin H. Hemşirelerin Kan Transfüzyonlarına Yönelik Bilgi Düzeyleri ve Buna Eğitimin Etkisi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Afyon, Türkiye, 2006.
• Güleryüz MA. Kan ve Kan Ürünleri Transfüzyonu Konusunda Hemşirelerin Bilgi Düzeyinin Belirlenmesi. KKTC Yakın Doğu Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Lefkoşa, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, 2015.
• Topal G, Şahin İ, Çalışkan E, Kılınçel Ö. Kan Transfüzyonu ve Reaksiyonları İle İlgili Sağlık Çalışanlarının Bilgi Düzeylerinin Araştırılması. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2019; 9(1): 1-5.
• Karabela ŞN, Altungayular S, Taşpolat İ, Baydili KN, Yaşar KK. Kan Transfüzyon Süreci Yönetiminde Elektronik Kayıt ile Takip ve Transfüzyon Hemşireliği Uygulaması. Haseki Tıp Bülteni 2019;57:310-318.
• Kaya G. Acil Hemşirelerinin Kan ve Kan Ürünleri Transfüzyonu ile Transfüzyon Komplikasyonlarına Yönelik Bilgi Düzeyi ve Uygulamaları. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Samsun, Türkiye, 2018.
• Sarı İ, Altuntaş F. Transfüzyon ilkeleri ve erken komplikasyonları. Türk Hematoloji Derneği Hematolojide Destek Tedavileri ve İnfeksiyonlar Kursu, 2007:64-76.
• Demirağ H, Hintistan S. Knowing and Use Situations of Hemovigilance System in the Scope of Blood Transfusion Safety of Nurses: Rural Example. Bezmialem Science 2020;8(4):388-397.
• Karaoğlu MK, Akın S. Hemşirelerin el yıkama alışkanlıklarına ilişkin görüşleri ve el hijyeni uyum oranlarının değerlendirilmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 2016;16:33-40.
• Koşucu SN, Göktaş SB, Yıldız T. Sağlık personelinin el hijyeni uyum oranı. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2015;5:105-108.
• Şen S, Sönmezoğlu M, Akbal E, Uğur E, Afacan S. Bir üniversite hastanesinde sağlık personelinin el hijyeninde beş indikasyona uyumu. Klinik Dergisi. 2013;26:17-20.
• Hijji B, Parahoo K, Hossain MM, Barr O, Murray S. Nurses’ practice of blood transfusion in the United Arab Emirates: an observational study. Journal of Clinical Nursing, 2010;19:3347-3357.
• Hijji B, Parahoo K, Hussein MM, Barr O. Knowledge of blood transfusion among nurses. Journal of Clinical Nursing, 2012;22:2536-2550.
• Karim F, Moiz B, Shamsuddin N, Naz S, Khurshid M. Root cause analysis of noninfectious transfusion complications and the lessons learnt. Transfusion and Apheresis Science, 2014;50:111-117.
• Rebibo D, Hauser L, Slimani A, Hervé P, Andreu G. The French Haemovigilance System: organization and results for 2003. Transfusion and Apheresis Science, 2004;31:145-153.
• Pehlivanoğlu F, Yaşar KK, Işık ME, et al. Kan transfüzyonu uygulamaları hemşire anketi; doğrular, doğru bilinenler, değişenler, hatalar. Haseki Tıp Bülteni. 2010;49:145-149.
• Murphy M, Docherty S, Greenfield P. Survey of the information given to patients about blood transfusion and the need for consent before transfusion. Transfusion Medicine. 1997;7:287-288.
• Lahlimi F, Tazi I, Sifsalam M, Bouchtia M, Mahmal L. Assessment of transfusion practice: assessing nurses' knowledge in transfusion medicine at Mohamed VI Hematology and Oncology Center of Marrakesh, Morocco. Transfusion Clinique Et Biologique: Journal De La Societe Francaise De Transfusion Sanguine. 2015;22:12-16.
• Taylor C, Murphy M, Lowe D, Pearson M. Changes in practice and organisation surrounding blood transfusion in NHS trusts in England 1995–2005. BMJ Quality&Safety. 2008;17:239-243.