COVID-19 PANDEMİ DÖNEMİNDE OKUL ÖNCESİ ÇOCUĞU OLAN EBEVEYNLERİN ÇOCUK İHMAL VE İSTİSMARINA YÖNELİK FARKINDALIKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2024, Cilt: 33 Sayı: 1, 74 - 82, 01.04.2024

Fatma Yıldırmış , Zehra Çalışkan

https://doi.org/10.34108/eujhs.1291911

Öz

Bu çalışma Covid-19 pandemi döneminde okul öncesi çocuğu olan ebeveynlerin çocuk ihmal ve istismarına yönelik farkındalıklarını değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Tanımlayıcı nitelikte yapılan çalışma, okul öncesi (3-6 yaş) dönemde çocuğu olan ebeveynlerle yürütülmüştür (n=260). Etik kurul ve ebeveynlerin onamı alınan çalışmada veriler, Google Formlar aracılığıyla oluşturulan Anket Formu ve ‘Ebeveynlerin Çocuk İhmal ve İstismarı Farkındalığı Ölçeği’(EFİÇÖ) ile çevrimiçi (online) olarak toplanmıştır. Çalışmaya katılan ebeveynlerin%66.2’sinin anne, % 33.8’inin babalardan oluştuğu belirlenmiştir. Ebeveynlerin %32.3’ünün pandemi döneminde çocuklarına karşı tahammülünün azaldığı, %38.1’inin çalışma süresinin arttığı tespit edilmiştir. Ebeveynlerin EFİÇÖ’dan aldıkları toplam puan ortalamasına (165.91±18.50) göre farkındalık düzeylerinin ‘iyi’ olduğu saptanmıştır. Babaların, ilköğretim mezunu ve altında eğitimi olanların, genç yaş (20-25 yaş), tek ebeveyn olanların, ilçede ikamet edenlerin, gelir durumu orta-düşük olanların, EFİÇO toplam puan ortalamalarının daha düşük olduğu saptanmıştır (p<0.05). Bu çalışmada babaların, eğitim ve gelir düzeyi düşük, yaşı genç, tek ebeveyn olan, ilçede yaşayan ebeveynlerin çocuklarına yönelik ihmal ve istismar farkındalıklarının daha az olduğu tespit edilmiştir. Sağlık profesyonellerinin, riskli aile ve çocukları belirleyerek gözlemlemesi ayrıca ebeveynlerin çocuk ihmal ve istismarı farkındalıklarını arttırmaya ve çocuklarıyla etkin iletişime geçebilmelerine yönelik eğitim ve danışmalık vermesi önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

COVID 19, çocuk ihmali, çocuk istismarı, ebeveyn çocuk ilişkileri

EVALUATION OF AWARENESS RELATION TO CHILD NEGLECT AND ABUSE AMONG PARENTS OF PRESCHOOL CHILDREN DURING THE COVID-19 PANDEMIC

Öz

This study was conducted to evaluate the awareness of parents have preschool children regarding child neglect and abuse during the Covid-19 pandemic period.. The analytical study was conducted with parents who have children in the preschool period (3-6 years old) (n=260). In the study, ethics committee and parents' approval was obtained, data were collected as online with the Survey Form created via Google Forms and the 'Parent’s Awareness of Child Neglect and Abuse Scale' (CNAASP). Of the parents in the study; 66.20% were mothers and 33.80% were fathers. It is determined that 32.30% of parents’ tolerance decreased towards their children and 38.10% of their working hours increased during the pandemic period. According to the parents' mean total score of CNAASP (165.91±18.50), their awareness level was 'good'. Fathers, those with primary school education or less, young age (20-25 years), single parents, those residing in the district, those with medium-low income had lower CNAASP mean total score (p<0.05). It is determined that fathers, parents with low education and income levels, young age, single parents, and living in the district were less aware of neglect and abuse towards their children. It is suggested that health professionals should identify and observe risky families and children and provide training and consultancy to increase parents' awareness of child neglect and abuse and enable them to communicate effectively with their children.

Anahtar Kelimeler

COVID 19, child abuse, child neglect, parent-child relations

Kaynakça

• Eken M.Çocuk istismarına iletişimsel yaklaşım: Sınıf öğretmenlerinin iletişimsel deneyimleri ve yeterlilikleri üzerine bir inceleme. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2021;2021(45):125-143. doi:/10.52642/susbed.894296.
• Çavuş Bekce FÖ, Çalış N. İhmal ve ı̇sti̇smarı önlemeye yöneli̇k çocuk koruma poli̇ti̇kalarında uzmanlaşmış koruyucu ai̇le modeli̇ni̇n yeri̇. Toplum ve Sosyal Hizmet 2021;32(4):1565-1586. doi:10.33417/tsh. 900655.
• Özgentürk İ. Çocuk istismarı ve ihmal. Journal of Human Sciences 2014;11(2):265-278. doi:10.1468 7/ijhs.v11i1.2943.
• Ezen M, Açıkgöz A. Çocukların örselenmesine annelerin örselenme yaşantısının etkisi. Kocaeli Medical J 2017;6(3):13-21.
• Ünal HB, Boz M. Ebeveyn Çocuk İhmal ve İstismarı Farkındalık Ölçeği’nin geliştirilmesi ve uygulanması. [Yüksek lisans tezi]. Ankara: Hacettepe Üniversitesi; 2017.
• Çalışkan Z, Evgin D, Musalli E, Akşit B, Durgun ÖN, Türe N. Annelerin çocuklarına yönelik istismar-ihmal davranışları ve etkileyen faktörler. Güncel Pediatri 2019;17(3):387–399.
• Tar E, Çetintaş B, Atik D. Covid-19 pandemi sürecinde çocuk istismarı. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilim Dergisi 2022;11(1):371–378.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2019 Raporu. Çocuk istismarı istatistikleri 2019.https://www.tuik.gov.tr/.Erişim tarihi: 02 Ocak 2023.
• Şiddeti Önleme ve Rehabilitasyon Derneği (İMDAT). Çocuk istismarı raporu 2016. https://www.imdat.org/raporlarimiz. Erişim tarihi: 05 Ocak 2023.
• Uysal Toraman A, Kısa Ö. Covid-19 salgınının çocuklar üzerindeki olası etkileri: İstismar ve ihmal boyutu. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi 2022;15(1):68–77. doi:10.46 483/deuhfed.890117
• Birleşmiş Millletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF). https://www.unicef.org/media/65991/file/Technical note: Protection of children during the coronavirus disease 2019 (Covıd-19) pandemi c.pdf. Erişim tarihi: 12 Aralık 2022.
• Kovler ML, Ziegfeld S, Ryan LM, et al. Increased proportion of physical child abuse injuries at a level I pediatric trauma center during the Covid-19 pandemic. Child Abuse and Neglect 2021; 116: 104756. doi:10.1016/j.chiabu.2020.104 756.
• Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (United Nations Children’s Fund- UNICEF) 2020. https://www.unicef.org/. Erişim tarihi: 10 Ekim 2022.
• Aslan F, Timur S, Pakiş I. Covıd-19 pandemisinden etkilenen çocuk istismar olgularının değerlendirmesi. Adli Tıp Bülteni 2020;25:40–47.
• Abramson A. How covid-19 may ıncrease domestic violence and child abuse. American Psychological Association 2020. https://www.apa.org/topics/covid19/domestic-violence-child-abuse. Erişim tarihi:7 Ağustos 2022.
• Barboza GE, Schiamberg LB, Pachl L. A spatiotemporal analysis of the impact of Covid-19 on child abuse and neglect in the city of Los Angeles, California. Child Abuse and Neglect 2021; 116:104740. doi:10.1016/j.chiabu.2020.104740.
• Abedi V, Olulana O, Avula V, et al. Racial, economic and health inequality and covıd-19 infection in the united states. J Racial Ethn Health Disparities 2021;8(4):732-742. doi:10.1007/s40615-020-008 33-4.
• Agrawal N, Kelley M. Child abuse in times of crises: lessons learned. Clinical Pediatric Emergency Medicine 2020;21(3):100801. doi:10.1016/j.cpe m.2020.100801.
• Svensson L, Bergman AK. Sweden, country context: Key facts and figures. In: Dominelli L, eds. Covıd-19 and social work: A collection of country reports. Covıd-19 Social Work Research Forum. 2020 July 2020.
• Mohler G, Bertozzi AL, Carter J, et al. Impact of social distancing during Covıd-19 pandemic on crime in Los Angeles and Indianapolis. Journal of Criminal Justice 2020;68:101692. doi:10.1016/j.j crimjus.2020.101692.
• Parkinson D. Investigating the increase in domestic violence post disaster: an Australian case study. Journal of Nterpersonal Violence 2019;34(11):2333-2362. doi:10.1177/0886260517696876
• Beland LP, Brodeur A, Haddad J, Mikola D. Covıd-19, family stress and domestic violence: Remote work, isolation and bargaining power. Iza Institute of Labor Economics 2020;13332:10-16.
• Barış İ, Taylan, H. Küresel salgın sürecinde türkiye’de aile içi sorunlar. Nosyon Uluslararası Toplum ve Kültür Çalışmaları Dergisi 2020; Gürsoy Akça Özel Sayısı:13–32.
• Türkkan T, Odacı H, Bülbül K. Çocuk istismarı ve ihmalini anlamak: Ekolojik bir yaklaşım. Toplum ve Sosyal Hizmet 2021;32(2):709-728. doi:10.33417/tsh.847467.
• Kandır A, Alpan UY. Okul öncesi dönemde sosyal-duygusal gelişime anne-baba davranışlarının etkisi. Aile ve Toplum Eğitim-Kültür ve Araştırma Dergisi 2008;4(14):33–38. doi:10.21560/spcd.50742.
• Başbakkal Z, Sönmez S, Şen Celasin N, Esenay F. 3-6 Yaş grubu çocuğun akut bir hastalık nedeniyle hastaneye yatışa karşı davranışsal tepkilerinin belirlenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 2010;7(1):456-468.
• Şenol FB. Okul öncesi dönemde çocuğu olan ebeveynlerin çocuk ihmal ve istismarına yönelik farkındalıklarının ve istismarın etkilerine yönelik bilgilerinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 2021;21(82):559–571. doi:10.17755/esos der.1015552.
• Aktay M. İstismar ve ihmalin çocuk üzerindeki etkileri ve tedavisi. Gelişim ve Psikoloji Dergisi 2020;1(2):169-184.
• Kaplan B, Çalışkan Z, Evgin D. Türkiye’de çocuk istismar ve ihmaline ilişkin hemşirelik alanındaki lisansüstü tezlerin incelenmesi. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi 2020; 9(2):135–141. doi:10.17 100/nevbiltek.700304.
• Ünal HB, Boz M. Development of the child neglect and abuse awareness scale for parents and its relationship with various variables. International Electronic Journal of Elementary Education 2020;13(1). doi:10.26822/iejee.2020.170.
• Toprak Ergönen A, Biçen E, Ersoy G. Covıd-19 salgınında ev içi şiddet. Adli Tıp Bülteni 2020;25(özel sayı): 48–57. doi:10.17986/blm.2020.v25i.1408.
• Sarı I, Aytar AG. Emniyet örgütünde görevli anne-babaların fiziksel çocuk istismar potansiyellerinin belirlenmesi ve istismarla ilgili aile eğitim programının etkililiği. Akademik Bakış Dergisi 2015;51:72–87.
• Uslu RI, Kapci EG, Yildirim R, Oney E. Sociodemographic characteristics of Turkish parents in relation to their recognition of emotional maltreatment. Child Abuse and Neglect 2010;34(5):345-353. doi:10.1016/j.chiabu. 2009. 09.013.
• Koçak C, Büyükgönenç L. Toplumdaki bireylerin çocuk istismarı ve ihmaline yönelik bilgi ve görüşleri. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2003; 4(1):89-104.
• Pekdoğan S. Annelerin istismar potansiyellerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi 2016;17(2):425-441. doi:10.12984/egeefd. 280752.
• Karasu F,Bilgen FG. Anneleri tarafından çocuklara uygulanan duygusal ve fiziksel istismar/ihmal davranışları. Sosyal Bilimler Dergisi 2017;7(13):22-34.
• Oral R, Can D, Kaplan S, et al. Child abuse in Turkey: An experience in overcoming denial and a description of 50 cases. Child abuse and neglect 2001;25(2):279-290. doi:/10.1016/S0145-2134(00)00241-6.
• Polat O. Tüm boyutlarıyla çocuk istismarı-tanımlar. Seçkin Yayıncılık 2007;59-290.
• Kılıç A, Özçetin M. Çocuk istismarı ve ihmalini önlemede kanıta dayalı yaklaşımlar. Fırat Tıp Dergisi 2018;23:107–112.