TÜRKIYE’DEKI SAĞLIK KURULUŞLARININ İSTATISTIKI BÖLGE BIRIMLERI SINIFLAMASINA GÖRE VERI ZARFLAMA ANALIZI ILE ETKINLIK ANALIZI

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 6, 1 - 10, 31.08.2020

Ahmet Ergülen Zeynep Ünal İbrahim Harmankaya

Öz

Ülkemizde sağlık politikalarının geliştirilmesi, uygulanması ve sağlık hizmetlerinin sunulması Sağlık Bakanlığı’nın kontrolünde gerçekleştirilmektedir. Bakanlıkça ülke genelindeki sağlık hizmetlerinin takip edilmesi, etkinlik analizlerinin yapılması ve gerekli önlemlerin alınabilmesi için ülkemizdeki şehirler istatistiki bölge birimleri sınıflamasına göre oniki bölgeye ayrılmıştır. Bu nedenle yapılan bu çalışmada Sağlık Bakanlığınca yapılan bölgelendirme esasına dayanarak, bölgelerimizin kullanmış oldukları girdi (fiili yatak sayısı, toplam hekim sayısı, toplam hemşire ve diğer personel sayısı) ve çıktı (ameliyat sayısı, hastanede toplam yatış süresi, kişi başına hastanelere müracat sayısı) değerlerinin ne derece etkin ve verimli çalıştıkları tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışmada söz konusu bölgelerin sağlık hizmetleri sunumlarına ait 2017 Sağlık İstatistikleri Yıllığı verilerinden yararlanılmıştır. Çalışma kapsamında girdi ve çıktıları birbirleriyle kıyaslamayı mümkün kılmak veri zarflama analizi tekniği kullanılmıştır. Kurulacak doğrusal programlama modeli için ise Lindo paket programı kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda bölgelerin göreceli etkinlik analizleri gerçekleştirilmiş, girdi odaklı CCR-VZA modelinin uygulanması neticesinde İstanbul, Doğu Marmara, Akdeniz, Doğu Karadeniz, Kuzeydoğu Anadolu, Ortadoğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri tam etkinliğe ulaşmış; Batı Marmara, Ege, Batı Anadolu, Orta Anadolu ve Batı Karadeniz bölgesi tam etkinliğe ulaşamamıştır. Çalışma sonucunda ortaya çıkan sonuçlardan hareketle geri kalmış veya gelişmekte olarak nitelendirilebilecek şehirlerin oluşturduğu bölgelerin gelişmiş bölgelerdeki sağlık hizmetlerinin etkinlik değerini yakaladığı ve hatta geçtiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Etkinlik Ölçümü, Sağlık Kuruluşları, Veri Zarflama Analizi, Hastaneler

Kaynakça

• Bayraktutan, Y, Pehlivanoğlu, F. (2012). Sağlık İşletmelerinde Etkinlik Analizi: Kocaeli Örneği. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (23), 127-162.
• Bal, V. (2013). Veri Zarflama Analizi İle Tibbi Görüntü, Arşiv Ve İletişim Sistemlerinin Devlet Hastaneleri Performansina Etkilerinin Araştırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (17), 31-50 .
• Ergülen, A, Kazan, H, Ünal, Z. (2019). Yoğun rekabet ortaminda performans değerlendirme: iç anadolu bölgesindeki devlet üniversitelerinin, veri zarflama analizi yöntemiyle performans ölçümü. EUropean Journal of Managerial Research (EUJMR), 3 (4), 59-64.
• Erol, E, Güneş, İ. (2013). Türkiye’de İllerin Sağlik Etkinliklerinin Analizi. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 6(2), 1-19.
• Güler, M, Doğan, Ö, Erdem, S . (2017). Sağlik kuruluşlari performansinin veri zarflama analizi ile incelenmesi ve bir uygulama. Verimlilik Dergisi. (4), 169-185.
• Gülcü, A. (2004). Özel hastanelerin 1998-1999 yillarina ait veri zarflama analizi yöntemiyle görece verimlilik analizi. Verimlilik Dergisi, (3), 49-89.
• Kar. İ. (2018). Veri Zarflama Analizi İle Etkinlik Ölçümü. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi. İzmir.
• Özata, M, Sevinç, İ. (2011). Konya’daki sağlik ocaklarinin etkinlik düzeylerinin veri zarflama analizi yöntemiyle değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24 (1), 77-87.
• Öksüzkaya, M. (2017). Sağlık Sektöründe Bölgeler Arasi Etkinliğin İncelenmesi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(10), 280-300.
• Öztürk, D. (2014). Veri Zarflama Analizi Ve Hastane Etkinliğinin Ölçülmesinde Kullanimi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 12 (1-2), 97-118.
• Timor, M, Lorcu, F. (2010). Türkiye Ve Avrupa Birlirliğine Üye Ülkelerin Sağlık Sistem Performanslarının Kümeleme Ve Veri Zarflama Analizi İle Karşılaştırılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, 21(65), 25-46.
• Teleş, M, Cakmak, C, Konca, M. (2018). Avrupa Birliği Döngüsündeki Ülkelerin Sağlık Sistemleri Performanslarının Karşılaştırılması. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(3), 811-835.
• Yeşilaydin, G, Alptekin, N. (2016). Bulanık Veri Zarflama Analizi İle OECD Ülkelerinin Sağlık Alanındaki Etkinliklerinin Değerlendirilmesi. Sosyoekonomi, 24(30), 207-225
• http://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_04/10105356_Meta_Veri.pdf, 25.11.2019.