SAĞLIK ÇALIŞANLARININ DUYGUSAL ZEKÂ DÜZEYLERİNİN YENİLİKÇİ İŞ ANLAYIŞLARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN İNCELENMESİ: BİR KAMU HASTANESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 8, 46 - 71, 31.08.2021

Erhan Kılınç , Mehmet Kendir Bilge Deniz Onan İsmail Kayakuş

Öz

İnsan davranışları üzerindeki önemli etkileri olan duygusal zekâ ve işletmelerin değişen ve yenilen çevreye uyum sağlaması bakımından önemli olan yenilikçi iş davranışı kavramları son yıllarda araştırmacıların ilgisini çeken konular haline gelmiştir. Bu çalışmanın amacı, sağlık çalışanlarının duygusal zekâ düzeylerinin yenilikçi iş anlayışı üzerine olan etkisini saptamaktır. Bu amaç kapsamında sağlık çalışanlarının sosyo-demografik özellikleri ile duygusal zekâ ve yenilikçi iş anlayışı düzeyleri üzerinde farklılıklar olup olmadığı da ortaya konmaya çalışılmıştır. Araştırma kapsamında, bir kamu hastanesinde görev yapan hekim, hemşire/ebe, sağlık teknikeri/teknisyeni, memur/VHKİ, yardımcı personel olmak üzere toplam 231 kişiye anket uygulanmıştır. Anket formu; kişisel bilgi formu, “Duygusal Zekâ Ölçeği” ve “Yenilikçi İş Anlayışı Ölçeği” olmak üzere üç bölüm ve toplam 50 sorudan oluşmaktadır. Araştırma ölçeklerinin cronbach alfa değerleri; duygusal zekâ ölçeği için 0,778; yenilikçi iş davranışları ölçeği için 0,859 olarak saptanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre katılımcıların genel duygusal zekâ düzeyleri 3,7529 ± 0,29125 (min:1-max:5), yenilikçi iş anlayışı düzeyleri 3,8874±0,52420 (min:1-max:5)’dir. Hemşire ve yardımcı personellerin, hekimlerden daha yüksek düzeyde duygusal zekâya sahip oldukları görülmüştür (p<0,05). Araştırmaya katılan sağlık çalışanlarının duygusal zekâ düzeyi ile onların yenilikçi iş anlayışı davranışları arasında pozitif yönlü orta düzey (r=0,387) bir ilişki saptanmıştır. Sağlık çalışanlarının duygusal zekâ düzeylerinin onların yenilikçi iş anlayışı davranışını %14,90’lık kısmını açıkladığı ve araştırma modelinin anlamlı olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Duygusal zekâ, yenilikçi iş anlayışı, sağlık çalışanları

Kaynakça

• Akgemci T, Aslan Ş ve Özata M. (2007). “Duygusal Zekânın Demografik Değişkenler Açısından Araştırılması: Hizmet Sektörü Yöneticileriyle İlgili Bir Çalışma”, 15. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongre Kitabı, 2007. p. 871-879.
• Akkoç, İ., Turunç, Ö. ve Çalışkan, A. (2011). “Gelişim Kültürü Ve Lider Desteğinin Yenilikçi Davranış Ve İş Performansına Etkisi: İş-Aile Çatışmasının Aracılık Rolü”, ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 13(4), 83-114.
• Alonazi, W. B. (2020). “The Impact of Emotional Intelligence on Job Performance During COVID-19 Crisis: A Cross-Sectional Analysis”, Psychology Research and Behavior Management, 13, 749.
• Alpar, R. (2000). “Spor Bilimlerinde Uygulamalı İstatistik”, Ankara: GSGM Yayınları
• Altay, Ü. (2011). “Yöneticilerin Duygusal Zekâ Düzeylerinin Karar Verme Stillerine Etkisi Ve Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Arslan, R., Efe, D. ve Aydın, E. (2013). “Duygusal Zekâ Ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki: Sağlık Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma”, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 5(3), 169-180.
• Asi Karakaş S., Küçükoğlu S. (2011). “Bir Eğitim Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Duygusal Zekâ Düzeyleri”, Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(3):8-13.
• Aslan D. (2014). “Bursa İl Merkezindeki Kamu Hastanelerinde Çalışan Hemşirelerin Duygusal Zekâ ve Profesyonelliğe İlişkin Davranışları”, Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Aslan, Ş., ve Özata, M. (2008). “Duygusal Zekâ Ve Tükenmişlik Arasındaki İlişkilerin Araştırılması: Sağlık Çalışanları Örneği”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (30), 77-97.
• Atilla, G., Çarıkçı, İ. H. ve Erdem, R. (2013). “Hastanelerde Duygusal Zekâ-Hasta Memnuniyeti İlişkisi: Isparta İl Merkezi Örneği”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1), 101-119.
• Bacanlı, H. (1999). “Sosyal Beceri Eğitimi”, Nobel yayınevi, Ankara.
• Birks, Y. F. and Watt, I. S. (2007). “Emotional Intelligence And Patient-Centred Care”, Journal of the Royal Society of Medicine, 100(8), 368–374.
• Boyatzis, R. E., Goleman, D. ve Rhee, K. (2000). “Clustering Competence in Emotional Intelligence: Insights from the Emotional Competence Inventory (ECI)”, Handbook of emotional intelligence, 99(6), 343-362.
• Bülbül, T. (2017). “Yenilik Yönetimi (Yönetimde Yeni Yaklaşımlar)”, Pegem Atıf İndeksi, 44-71.
• Cavaness, K., Picchioni, A., & Fleshman, J. W. (2020). “Linking Emotional Intelligence to Successful Health Care Leadership: The Big Five Model of Personality”, Clinics in colon and rectal surgery, 33(04), 195-203.
• Cote, S., and Miners, C. T. (2006). “Emotional Intelligence, Cognitive İntelligence, And Job Performance”, Administrative Science Quarterly, 51(1), 1-28.
• Çalışkan, A. (2013). “İç Odaklı Örgüt Kültürünün Yenilikçi Davranışa Etkisinde Personel Güçlendirmenin Aracılık Rolü”, ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 15(1), 88-112.
• Çıtak, S. (2017). “Duygusal Zekâ İle Yenilikçi İş Anlayışı Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma Mersin İli Örneği”, Toros Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yükseklisans tezi, Mersin.
• Çolak Okumuş D. ve Uğur, E. (2017). “Hemşirelerin Duygusal Zekâ Düzeylerinin Bakım Davranışlarına Etkisi”, ACU, Sağlık Bilimleri Dergisi, 2017(2):104-109.
• Demirci, E., Uzkurt, C., Işık, N., Aluftekin, N., Göktepe, H. ve Akdeve, E. (2014). “Yenilik Yönetimi”, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını.
• Doğan, S. ve Şahin, F. (2007). “Duygusal Zekâ: Tarihsel Gelişimi Ve Örgütler İçin Önemine Kavramsal Bir Bakış”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1).
• Elias, M.J., Moceri, D.C. (2012). “Developing Social And Emotional Aspects Of Learning: the American Experience”, Research Papers in Education, 27 (4), 423-434
• Eren, E. (2015). “Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi”, Beta Basım Yayın Dağıtım, İstanbul.
• Erdem, A. T. (2021). Güçlendirici Liderliğin Yenilikçi Iş Davranişina Etkisinde Bilgi Paylaşiminin Aracilik Rolü: Bilişim Sektöründe Bir Araştirma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 30(1), 119-131.
• George, D., & Mallery, M. (2010). “SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference”, 17.0 update (10a ed.) Boston: Pearson
• Goleman, D. P. (1995). “Emotional Intelligence: Why It Can Matter More Than IQ For Character”.
• Goleman, D., (2002). “Lideri Birey Yapan Nedir? Sonuç Alıcı Liderlik”, Harward Business Review. İstanbul: MESS Yayıncılık.
• Grunberg, N. E., McManigle, J. E., & Barry, E. S. (2020). “Using Social Psychology Principles to Develop Emotionally Intelligent Healthcare Leaders”, Frontiers in Psychology, 11, 1917.
• Güllüce, A. Ç. ve İşcan, Ö. F. (2010). “Mesleki Tükenmişlik ve Duygusal Zekâ Arasındaki İlişki”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 5(2), 7-29.
• Harrod, N. R., & Scheer, S. D. (2005). “An Exploration of Adolescent Emotional İntelligence in Relation to Demographic Characteristics”, Adolescence, 40(159), 503.
• Heffernan, M., Quinn Griffin, M. T., McNulty, S. R. and Fitzpatrick, J. J. (2010). “Self‐Compassion and Emotional Intelligence in Nurses”, International Journal of Nursing Practice, 16(4), 366-373.
• Kahraman N. (2013). “Hemşirelerin Duygusal Zekâ Becerilerinin Belirlenmesi”, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Karakaş S.A. ve Küçükoğlu, S. (2011). “Bir Eğitim Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Duygusal Zekâ Düzeyleri”, Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(3), 8-13.
• Kızıloğlu, M. ve İbrahimoğlu, N. (2013). “İç Girişimcilik Olgusunun Yenilik Yapabilme Becerisine Etkisi: Gaziantep'te Faaliyet Gösteren Yenilikçi Örgütlerde Bir Uygulama”, Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 5(3).
• Mayer, J. D., Caruso, D. R. and Salovey, P. (1999). “Emotional Intelligence Meets Traditional Standards for an Intelligence”, 27(4), 267-298.
• Mayer, J. D., Salovey, P., Caruso, D. R., Inquiry, S. P., Taylor, P., Erlbaum, L. and Caruso, D. R. (2004). “Emotional Intelligence: Theory, Findings, and Implications”, 15 (3), 197–215.
• Mayer, John D (2008). "Human Abilities: Emotional Intelligence". Annual Review of Psychology. 59: 507–536. doi:10.1146/annurev.psych.59.103006.093646.
• Mumcuoğlu, Ö. (2002). “Bar-On Duygusal Zeka Testi’nin Türkçe Dilsel Eşdeğerlik, Güvenilirlik ve Geçerlik Çalışması”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Niksarlı, Orak, E. ve Şenturan, L.(2017). “Hemşirelikte Mesleki Değerler Ve Duygusal Zekâ İlişkisinin İncelenmesi”, Haliç Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Ensititüsü.
• Oğan, E. ve Toy, B. Y. (2017). “Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Duygusal Zekâ Düzeylerinin İncelenmesi”, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 7(3).
• Onay, M. ve Uğur, B. (2011). “Sağlıktaki Memnuniyetin Sessiz Sihri: “Duygusal Zekâ”. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi”, 3(2), 23-34.
• Orhan, N. (2012). “Bankacılık Sektöründe Duygusal Zekâ ve Yenilikçi İş Davranışlarının İş Tatmini Üzerine Etkileri”, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Yönetimi Anabilim Dalı. İstanbul.
• Özbağ, G. K. (2012). “Örgüt İkliminin Yeniliğe Destek Algısı Üzerindeki Etkilerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(2), 145-161.
• Pınar, İ. ve Arıkan, C. (2015). “Örgütsel Öğrenme Yeteneği ile Örgütsel Yenilik Arasındaki İlişki: Tekstil Sektöründe Bir Araştırma”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 44(2), 65-76.
• Sabancıoğulları, S., Çatal, N., & Doğaner, F. (2020). “Comparison of Newly Graduated Nurses’ and Doctors’ Opinions About Spiritual Care and Their Emotional Intelligence Levels”, Journal of Religion And Health, 59(3), 1220-1232.
• Sarıkaya, M. B. ve Atilla, G. (2018). “Hekimlerde Duygusal Zekânın Karar Verme Stilleri Üzerine Etkisi”, Süleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics & Administrative Sciences, 23(4).
• Schutte, N. S., Malouff, J. M., Hall, L. E., Haggerty, D. J., Cooper, J. T., Golden, C. J. and Dornheim, L. (1998). “Development and validation of A Measure of Emotional Intelligence”, Personality and individual differences, 25(2), 167-177
• Sharp, G., Bourke, L., & Rickard, M. J. (2020). “Review of Emotional Intelligence in Health Care: An Introduction to Emotional Intelligence for Surgeons”, ANZ journal of surgery, 90(4), 433-440.
• Stoller, J. K. (2020). “Leadership Essentials For The Chest Physician: Emotional Intelligence” Chest.
• Tarhan, N. (2006). “Kendinizle Barışık Olmak, Duyguların Eğitimi”, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Tuğrul, C. (1999). “Duygusal Zekâ”, Klinik Psikiyatri, 1, 12-20.
• Tutar, H., & Erdem, A. T. (2020). Örnekleriyle bilimsel araştirma yöntemleri ve-SPSS uygulamaları. Seçkin Yayncılık.
• Weisinger, H. (1998). “İş Yaşamında Duygusal Zekâ”, MNS Yayıncılık, İstanbul.
• Yelkikalan, N. (2006). “21. Yüzyılda Girişimcinin Yeni Özelliği: Duygusal Zekâ”, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, (1) 2.