DIŞ TİCARET VE DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI ARASINDAKİ İKAME VE TAMAMLAYICILIK İLİŞKİSİ: BRICS ÜLKELERİ İÇİN AMPİRİK BİR UYGULAMA

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 8, 191 - 206, 31.08.2021

Serap Çoban Mustafa Emre Ertuğrul

Öz

Dış ticaret ve doğrudan yabancı sermaye yatırımları arasında ikame ve tamamlayıcılık olarak iki farklı ilişki mevcuttur. Dış ticaret sonrası gerek ihracat gerekse ithalat cephesinde ikame ve tamamlayıcılık etkisi yatırım yapılan ülke için önem arz etmektedir. BRICS ülkelerinde doğrudan yabancı sermaye yatırımları ile dış ticaret arasındaki ilişkiyi analiz etmek için çalışma panel veri yöntemi ile hazırlanmıştır. Serilerin durağan seviyelerini belirlemek için CADF Panel Birim Kök Testi uygulanmıştır. Daha sonra analiz yöntemi olarak Otoregresif dağılmış gecikmeler (ARDL) sınır testi uygulanmıştır. Panel ARDL sonuçlarına göre değişkenler arasında kısa ve uzun dönemde denge ilişkisi olduğuna ulaşılmıştır. İhracat ile doğrudan yabancı sermaye yatırım çıkışları arasında kısa dönemde ikame ilişkisi, uzun dönemde ise tamamlayıcılık ilişkisi saptanmıştır. Diğer taraftan ithalat ile doğrudan yabancı sermaye girişleri arasında hem uzun hem de kısa dönemde ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Kısa dönemli standart sapmalar; uzun dönemde her bir BRICS ülkesi için farklı hata düzeltme katsayısı ile negatif olma zorunluluğunu karşılamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları, Dış Ticaret, Panel ARDL, BRICS

Kaynakça

• Alfaro L. (2003). “Foreign Direct Investment and Growth: Does the Sector Matter?” Harvard Business School, 1-31.
• Aizenmana, J. and Noy, I. (2006). “FDI, Trade-Two-Way Linkages?” The Quarterly Review of Economics. Finance, 46, 317-337.
• Bal, H. ve Akça, E.E (2016). “Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Belirleyicileri: Seçilmiş Doğu Asya ve Pasifik Ülkelerinden Ampirik Bulgular”. Sosyoekonomi Dergisi, 24 (30), 91-111.
• Birol, Y. E. ve G. Delice. (2011). “Dolaysız Yabancı Sermaye Yatırımları ve Dış Ticaret Bilançosu: Türkiye Üzerine Bir Uygulama”. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30 (2), 1-28.
• Bojnec, S. and I. Fertö. (2014). “Outward Foreign Direct Investments and Merchandise Exports: The European Oecd Countries”. Romanian Journal of Economic Forecasting, 17 (2), 87–99.
• Bouras, H. and B. Raggad. (2015). “Foreign Direct Investment and Exports: Complementarity or Substitutability an Empirical Investigation”. International Journal of Economics and Financial Issues, 5 (4), 933-941.
• Brainard, S. Lael. (1993). "A Simple Theory of Multinational Corporations and Trade with a Trade-Off Between Proximity and Concentration". NBER Working Papers 4269. National Bureau of Economic Research, Inc.
• Breusch, T. S. ve Pagan, A. R. (1980). “The Lagrange Multiplier Test and its Applications to Model Specification in Econometrics”. The Review of Economic Studies, 47(1), 239-253.
• Cambazoğlu, B. ve S. Güneş. (2014). “The Relationship Between Foreign Direct Investment and Trade: A Case Study for the Turkish Service Sector”. Economics, Management, and Financial Markets, 9 (4), 158-166.
• Egger, H. (2008). “On the role of Distance for Outward FDI”. The Anals of Regional Science, 42 (2), 375-389.
• Fontagne L. (1999). “Foreign Direct Investment And Internatıonal Trade: Complements or Substitutes?”. Sti Working Papers FRED Federal Reserve Bank.
• Güven, S., & Mert, M. (2016). “Uluslararası Turizm Talebinin Eşbütünleşme Analizi: Antalya İçin Panel Ardl Yaklaşımı”. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 17(1), 133-152.
• Kahouli B. ve Omri, A. (2017). “Foreign Direct Investment, Foreign Trade and Environment: New Evidence from Simultaneous-equation system of Gravity Models ”. Research in International Business and Finance, 17, 1-20.
• Kula, F. (2006). Çokuluslu Girişimler ve Türkiye (1. basım). İstanbul: İleri Yayınları.
• Markusen, J. R. and A. Venables. (1998). “Multinational Firms and The New Trade Theory”. Journal of International Economics, 46 (2), 183-203.
• Medlen, C. (2018). “The Great Escape: The Multinational Trade Deficit in Historical Perspective”. Journal of Economic Issues, 52 (1), 227-245.
• Pesaran, M. H. (2007). A Simple Panel Unit Root Test In The Presence Of Cross-section Dependence. Journal Of Applied Econometrics, 22, 265-312.
• Wang, Z., Bui, Q. ve Zhang, B. (2020). The relationship between biomass energy consumption and human development: Empirical evidence from BRICS countries. Energy, 194, 116906.
• UNCTAD World Investment Report, 2018. UNCTAD World Investment Report, 2019. UNCTAD World Investment Report, Çeşitli Yıllar (2009-2017). WORLDBANK Dünya Bankası.