Türkiye’de Sağlık Turizminin Niş Pazarı; Bağımlılık Tedavi Merkezleri

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 11, 41 - 57, 30.12.2022

Şennur Aşıkoğlu , İshak Suat Övey

Öz

Sağlık turizmi, sağlık hizmeti almak için sınır ötesi seyahat etmek olarak tanımlanır. Hizmet ihracatı olması nedeniyle sağlık turizmi gelişmekte olan ülkeler için önemli bir döviz kazandırıcı sektördür. Türkiye’de sağlık turizmine hizmet veren kuruluş sayısı hızla artmakta olsa da sektör hedeflenen büyüme düzeylerine ulaşamamıştır.
Niş pazar, piyasada kimsenin aklına gelmemiş, fark edilmemiş özel bir hizmet grubu ile bu hizmete özellikle ihtiyaç duyan kitleye, beklentilerini tatmin edecek mal veya hizmeti arz eden bir pazar bölümüdür. Bu farklı mal veya hizmete gereksinim duyan müşteri grubu, sunucunun belirlediği fiyatı ödemeye hazırdır.
Küresel pandemi süreciyle alkol, madde, çoklu madde ve reçeteli ilaç bağımlılıklarının arttığı bilinmektedir. Gelişmiş ülkelerde bağımlılık tedavileri sosyal güvenlik kapsamında yapılmaktadır. Bağımlılık tedavisi için sınır ötesi, tatil imkanları ile birleştirilmiş otel konseptinde tesislerin orta ve üst sosyo-ekonomik düzeydeki kişiler tarafından tercih edildiği bilinmektedir. Malezya, Hindistan, Tayland, Singapur gibi sağlık turizmi gelirleri yüksek olan ülkeler, otel konseptinde bağımlılık rehabilitasyonu yapan tesislere sahiptirler. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de sağlık turizmi sektöründe hizmet veren otel konseptli bağımlılık tedavisi merkezlerinin olmayışına dikkati çekmek, bu alandaki talebin varlığını göz ününe sermek ve sağlık turizmi sektöründe hizmet sunacak bağımlılık tedavisi yapan tesislere ihtiyaç olduğuna ilişkin bir öngörü ortaya koymaktır. Çalışma konusu alandaki veriler ve literatür ile desteklenerek kavramsal olarak ele alınmıştır.
Sonuç olarak Türkiye’de bağımlılık tedavisinin hastaneler bünyesindeki kliniklerde, AMATEM’lerde ve muayenehanelerde yapılmakta olduğu görülmüştür. Türkiye’de bağımlılık tedavisi alanında uluslararası standartlarda hizmet veren sağlık turizmi yetki belgesine sahip, arınma köyü benzeri tesislerin olmadığı tespit edilmiştir. Devlet teşvikleriyle oldukça cazip hale gelen sağlık turizmi sektöründe, bağımlılık tedavisini tatil imkanları ile birleştiren tesisler niş pazar olarak belirlenmiştir ve bu alanda girişimciliğe ihtiyaç olduğu sonucuna varılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Sağlık Turizmi, Niş Pazar, Bağımlılık Tedavisi, Girişimcilik
Jel Kodları: I15, Z32, M13

Anahtar Kelimeler

Sağlık Turizmi, Niş Pazar, Bağımlılık Tedavisi, Girişimcilik

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Kaynakça

• Albayrak, T. (2006). Niş pazarlama prensipleri ve ortopedik destek ürünleri pazarı örneği, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi (11) 2006, 219-235. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1123182 .
• Arı H. O. (2022). Türkiye’deki Sağlık Turizmi Politikalarının, Sektörel Hedefler Bağlamında Mevcut Durumunun Değerlendirilmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies,10(1),571-588. https://jotags.org/2022/vol10_issue1_article33.pdf
• Arslan, O. (2006). Turizmde Niş Pazarlama Stratejileri ve Uygulamaları, Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Yüksek Lisans Programı, İstanbul. http://openaccess.maltepe.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12415/2767/orhan_arslan_tez.pdf.pdf?sequence=1&isAllowed=y .
• Aşıkoğlu Ş. ve Uymaz A.O. (2022). “Türkiye’de sağlık turizmine yönelik sosyal pazarlama uygulamalarının incelenmesi”, 1.International / 4th National Health Services Congress, 104-116, 10 Haziran 2022, Süleyman Demirel University, Isparta. https://drive.google.com/file/d/1ds3V1jOX1jGF3ri0dDNrvt-cj8kYT47o/view .
• Aşıkoğlu Ş., Balıktay Y.ve Madra N. (2022). “Sağlık turizmi mevzuatı kapsamında verilen yetkinlik kriterlerinin değerlendirilmesi”, 1.International / 4th National Health Services Congress, 16-28, 10 Haziran 2022, Süleyman Demirel University, Isparta. https://drive.google.com/file/d/1ds3V1jOX1jGF3ri0dDNrvt-cj8kYT47o/view .
• Çam O. ve Çılgınopğlu H. (2021). Sağlık turizmi kapsamında medikal turizmde öne çıkan sağlık uygulamaları. Oğuzhan Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 197-216. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2040571 .
• EMCDDA Report, 2022. https://www.emcdda.europa.eu/system/files/publications/14644/2022.2419_TR_02_wm.pdf
• Ekiyor, A. & Gök, G. (2022). Niche markets in medical tourism. International Journal of Health Management and Tourism, 7 (1), 1-22. https://dergipark.org.tr/en/pub/ijhmt/issue/69029/1092101 .
• French, M. T., Popovici, I., & Tapsell, L. (2008). The economic costs of substance abuse treatment: updated estimates and cost bands for program assessment and reimbursement. Journal of Substance Abuse Treatment, 35(4),462–469. https://doi.org/10.1016/j.jsat.2007.12.008 .
• Gedik, Y. (2022). Arama motoru optimizasyonu (SEO): Avantajları, zorlukları ve stratejileri üzerine kavramsal bir değerlendirme. Uluslararası Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi – USBED, 4(6), 145-176. https://dergipark.org.tr/tr/pub/usbed .
• Gonzales, A., Brenzel, L., & Sancho, J. (2001). Health tourism and related services: Caribbean development and international trade. Final Report, https://caricom.org/documents/10111-health_study.pdf .
• İldaş, G. (2022). The Tourism Sector in Country Branding: An Assessment on Health Tourism in Turkey. Kent Akademisi, 15 (1) , 155-176. https://doi.org/10.35674/kent.1057874 .
• Karataş, Z. (2021). Madde bağımlılığının nedenlerine, sosyal tedavi ve rehabilitasyonuna ilişkin görüşlerin odak grup yöntemiyle belirlenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 25 (1), 67-94. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/935349 .
• Kaya, S. ve Çalışkan, N.D. (2022). Ödül sisteminden doğan ceza döngüsü: Bağımlılık. Bioinforange. https://www.bioinforange.com/wp-content/uploads/2022/01/Sevginaz-Kaya-Bagimlilik.docx.pdf .
• Kuşat, N. ve Esen, E. (2022). Sağlık Turizmi Perspektifinden Türk Sağlık Sektörü Rekabet Gücü . Uluslararası Global Turizm Araştırmaları Dergisi,6(1),37-50. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijgtr/issue/70189/1100673 .
• Küçükvardar, M. ve Türel, E. (2022). Covid-19 Pandemisinde Dijital Oyun Oynama Düzeyi Üzerine Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (47),47-58. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2029338 .
• Luxury Rehab Centers, https://luxuryrehabs.com/ . Erişim: 01.06.2022 .
• Mazlum, M.M ve Mazlum, A.A. (2017). Sosyal bilimlerde araştırma yönteminin belirlenmesi, Route Educational and Social Science Journal. 4(4), 1-21. http://dx.doi.org/10.17121/ressjournal.705 .
• Narconon Türkiye, Bağımlılık Tedavi merkezi. https://www.narconon-turkiye.org/ Erişim: 15.06.2022.
• Medical Tourism Magazine. Hitting Bottom: Addiction, Rehab, Medical Tourism and High-End Living. https://www.magazine.medicaltourism.com/article/hitting-bottom-addiction-rehab-medical-tourism-high-end-living . Erişim: 15.06.2022.
• Omay, E. G. G., & Cengiz, E. (2013). Health tourism in Turkey: Opportunities and threats. Mediterranean Journal of Social Sciences, 4(10), 424-424. http://dx.doi.org/10.5901/mjss.2013.v4n10p424 .
• Özgünay, P. (2020). Kitlesel Pazarlamadan Ayrışan Niş Pazarlama: Kuramsal Bir Çerçeve, Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 3(10): 800-813. https://www.sobibder.org/2020/vol3_issue10_article05_abstract.pdf .
• Pektaş, H. ve Dördüncü, H. (2021). Hizmet İhracatında Sağlık Turizminin Önemi: İstanbul İli Özel Hastaneler Uygulaması. International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, 7(53): 3210-3222. https://smartofjournal.com/files/smartjournal/598137421_5_53_ID1207_Pektas%20ve%20Dorduncu_3210-3222.pdf .
• PBB; Patients Beyond Borders. https://www.patientsbeyondborders.com/media . Erişim: 08.07.2022.
• Price, O., Man, N., Bruno, R., Dietze, P., Salom, C., Lenton, S., ... & Peacock, A. (2022). Changes in illicit drug use and markets with the COVID-19 pandemic and associated restrictions: findings from the ecstasy and related drugs reporting system, 2016–20. Addiction, 117(1), 182-194. https://doi.org/10.1111/add.15620 .
• Rehalife Türkiye, Bağımlılık Tedavi merkezi, https://www.rehalifeturkey.com/ Erişim 15.06.2022.
• Şamar, B. ve Buz, S. (2022). Bağımlılık rehabilitasyonunda sosyal hizmet uygulamaları: Erenköy BAHAR Modeli. Bağımlılık Dergisi, 23(2), 221-232. https://doi.org/10.51982/bagimli.982856 .
• Tengilimoğlu, D. (2021). Sağlık Turizmi ve Devlet Teşvikleri. Journal of Life Economics. 8(1), 1-10. https://journals.gen.tr/jlecon/article/view/1293/864 .
• Tripathi, R., Singh, S., & Bhad, R. (2020). The need, scope, challenges, and potential solutions for enhancing addiction psychiatry training in India. Indian journal of psychiatry, 62(6), 728–731. https://doi.org/10.4103/psychiatry.IndianJPsychiatry_355_19 .
• United Nations Office, World Drug Report 2022. https://www.unodc.org/res/wdr2022/MS/WDR22_Booklet_2.pdf .
• “5448 Saylı, Hizmet İhracatının Tanımlanması, Sınıflandırılması ve Desteklenmesi Hakkında Karar”, 20 Nisan 2022, 31815 Sayılı Resmî Gazete, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/20.5.5448.pdf
• “2564 Sayılı Döviz Kazandırıcı Hizmet Sektörleri Markalaşma Destekleri Hakkında Karar” https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/05/20200520-6.pdf .