ISLAMIC RESURGENCE AND ITS RELATION TO STATE AND NEO-LIBERAL POLICIES IN TURKEY: A PROPOSAL FOR A NEW MODEL

Yıl 2010, Cilt: 1 Sayı: 1, 23 - 34, 01.04.2010

Atilla Güney

Öz

In recent years, there have been references to the "Islamic resurgence" in the
Middle East. And Turkey, as Middle Eastern country, has no exception. Islam has begun
to occupy an important place in political debates in Turkey. The aim of this paper is to
make a critical assessment on general academic discourse daminating the studies on
state religion relation in Turkey. It will be argument of this paper that, first, one reason
of this resurgence is state policies. In other words, contrary to being in conflict witlı
religious, state politically support tlıe rising of religious resurgence. Hence, tlıere is no
conflict between the state and religion but confrontation especially since 1980s. And
secondly, it will be discussed tlıat tlıere Iıas been conscious ignorance of the relation
between tlıe resurgence of religious policies and neo-liberal structural adjustment
economic policy launclıes since 1980s. And lastly the international dynamics of Middle
East and the role of the USA on the rise of political Islam not mentioned in these studies
will be taken into consideration. In doing such a critical assessment on studies dealing
witlı the resurgence of religious and political Islam in Turkey, I will try to propose a new
methodology, whiclı approaclıes the religion as an ideology of new rising social classes
emerging after the implementation of neo-liberal economic policies in Turkey. 

Anahtar Kelimeler

Islamic, state-religion relationship, modernization theory, neo-liberalism, social classes

ISLAMIC RESURGENCE AND ITS RELATION TO STATE AND NEO-LIBERAL POLICIES IN TURKEY: A PROPOSAL FOR A NEW MODEL

Öz

Son yıllarda Ortadoğu'da siyasal İslam'ın yükselişi gözle görülür bir olgu halini
almıştır ve Türkiye de bu çerçevede istisna oluşturmamaktadır. Öte yandan sosyal ve
siyasal bilimler alanında bu yükselişe paralel olarak siyasal İslam ve dinin toplumsal
rolü üzerine çalışmalarda belirgin bir artış gözlenmektedir. Bu çalışmada, özellikle
Türkiye'de siyasal İslam'ın yükselişi üzerine çalışmalarda gözlenen yaygın argümanlar
üzerine eleştirel bir değerlendirme amaçlanmaktadır. Türkiye 'de siyasal İslam üzerine
yapılan çalışmalarda göze çarpan belirgin ortak görüş, bu yükselişi özellikle devlet-din
ikiliği (çatışması) üzerinden açıklamaya çalışmaktadır. Bu çalışmada, büyük oranda
modernleşme kuramından etkilenen bu yaklaşımın aksine, devlet ile din arasında bir
çatışmadan çok bir ilişkisellik olduğu, özellikle 1980 sonrası uygulanan neoliberal
iktisat politikalarına referansla açıklanmaya çalışılacak. Bunu takiben söz konusu araştırmaların bu yükselişi salt içsel bir sorun olarak görüp, dışsal dinamikleri fazla
dikkate almadığı üzerinde durulacak. Bunu yaparken, Türkiye 'de siyasal İslam'ın
yükselişini anlamada anahtar olabilecek alternatif bir yöntem önerilecek; dinin
yükselişi, 1980 sonrası yeni ortaya çıkan ya da biçim değiştiren toplumsal belirli
toplumsal sınıfların ideolojisi olma bağlamında ele alınacak.

Anahtar Kelimeler

İslamcı yükseliş, din-devlet ilişkisi, modernleşme kuramı, neoliberalizm, toplumsal sınıflar