JOHN STUART MILL VE BİREYİN ÖZGÜRLÜĞÜ

Yıl 2015, Cilt: 6 Sayı: 1, 37 - 61, 22.01.2015

Gökhan Ak

Öz

Özgürlük kavramı çok çeşitli açılardan ele alınıp üzerinde derinleşilebilecek bir anlam genişliğine ve karmaşıklığına sahiptir. Çeşitlerini tek tek ele alıp irdelemek mümkün olduğu gibi, özü bakımından bunların organik bir ilişki içinde olduklarını ve birbirlerini nasıl bütünlediklerini incelemek de mümkündür. Ancak bu çok geniş kapsamlı bir araştırma olur ve bazı vurgulamaların yerli yerini bulmaması gibi bir risk de taşıyabilir. Bu nedenle, özgürlük gibi çok boyutlu ve teorik bir siyaset bilimi kavramını ele alırken, konuya salt bir yönden yaklaşmak, vurgulamanın şiddeti bakımından çok daha yararlı olabilir. Bu çalışmada anılan yol izlenerek, liberal geleneğin filozoflarından John Stuart Mill’in konuyla ilgili görüşlerine başvurulacak ve çağdaş, demokratik, liberal bir toplumda, hürriyet çeşitlerinin hepsinin temelinde ortak olan “bireysel özgürlük”ün en yalın çizgileriyle ne anlama geldiği Mill’in görüşleri temelinde incelenecektir. 

Anahtar Kelimeler

Özgürlük, Birey, John Stuart Mill, Liberalism, Siyaset Teorisi

Kaynakça

• Ağaoğlu, T. (1931), Stuart Mill, Devlet Matbaası, İstanbul.
• Akarsu, B. (1988), Felsefe Terimleri Sözlüğü, İnkılâp Kitapevi, İstanbul.
• Anschutz, R. P. (1953), The Philosophy of J. S. Mill, Oxford University Press, Oxford.
• Arblaster, A. (1984), The Rise and Decline of Western Liberalism, Basil Blackwell, Oxford.
• Bakırezer, Güven (2005), “Türkiye’de Sosyal Liberalizm (1908-1945),” Yılmaz, Murat
• (ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Liberalizm (Cilt-7), İletişim, İstanbul, 139- 1
• Berlin, I. (1969), Two Concepts of Liberty, Four Essays on Liberty, Oxford University Press, London.
• Berlin, I. (1990), Deux Conceptions de la liberte, Eloge de la liberte, Calmann-Levy (Agora), Paris.
• Berten, Andre, Da Silveira, Pablo and Pourtois, Herve (eds.) (2006), Liberaller ve Cemaatçiler, Dost, Ankara.
• Buckley, Jerome (1990), “John Stuart Mill’s ‘True’ Autobiography,” Studies in the Literary Imagination, 23: 223-231.
• Capaldi, N. (2011), John Stuart Mill (İ. Hakkı Yılmaz, Çev), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Claeys, Gregory (1987), “Justice, Independence, and Industrial Democracy: The Development of John Stuart Mill’s Views on Socialism,” The Journal of Politics, 49(1): 122
• Cowling, M. (1963), Mill and Liberalism, Cambridge University Press, Cambridge.
• Cranston, M. (1954), Freedom: A New Analysis, Longmans, Gren, and Co., New York.
• Davis, Elynor G. (1985), “Mill, Socialism and the English Romantics: An Interpretation,” Economica, 52/207, 345-358.
• Dewey, J. (1987), Özgürlük ve Kültür, (Vedat Günyol, Çev.), Remzi, İstanbul.
• Donner, Wendy (2006), “Mill’s Theory of Value,” West, Henry R. (ed.), The Blackwell
• Guide to Mill’s Utilitarianism, The Blackwell Pub., U.K. Ekelund, Robert B. and Tollison, Robert D. (1976), “The New Political Economy of J.S.
• Mill: The Means to Social Justice,” The Canadian Journal of Economics/Revue Canadienned’Economique, 9(2): 213-231. Fenn, R. (1987), James Mill’s Political Thought, Garland, London.
• Fındıkoğlu, Z. F. (1963), Stuart Mill ve Türkiye’deki Tesirleri, Türkiye Harsi ve İçtimai
• Araştırmalar Derneği, İstanbul. Friedman, Richard B. (1968), “An Introduction to Mill’s Theory of Authority,” Jerome B.
• Schneewind (ed.), Mill: A Collection of Critical Essays, Macmillan, London, 379-425. Friedman, M. (1988), Kapitalizm ve Özgürlük, (Doğan Erberk ve Nilgün Himmetoğlu, Çev.), Altın Kitaplar, İstanbul.
• Geçit, Bekir (2013), “John Stuart Mill’de Kadının Toplumsal Konumu,” Beytulhikme, 3/2 (December), 105-127.
• Göze, A. (2000), Siyasal Düşünceler ve Yönetimler, (9.b.), Beta, İstanbul.
• Graham, Keith (1989), “Liberalism and Liberty: The Fragility of a Tradition,” Griffiths,
• Philip (ed.), Key Themes in Philosophy, Cambridge University Press, Cambridge. Güntöre, S.Ö. (2004), John Stuart Mill’in Ahlak Anlayışı, İlya Yayınları, İzmir.
• Habibi, D. (2001), John Stuart Mill and the Ethic of Human Growth, Kluwer Academic Pub., Boston.
• Hamburger, J. (1999), John Stuart Mill on Liberty and Control, Princeton University
• Press, Princeton, New Jersey. Hayek, F. A. (1960), The Constitution of Liberty, The University of Chicago Press, Chicago.
• Heywood, A. (2010), Siyasi İdeolojiler, Adres Yayınları, Ankara.
• Heywood, A. (2011), Siyaset, Adres Yayınları, Ankara.
• Himmelfarb, G. (1974), On Liberty and Liberalism: The Case of John Stuart Mill, Alfred A. Knopf, New York. http://tdkterim.gov.tr/bts/, Erişim Tarihi: 20.01.2015 http://www.meydansozluk.com/bak/rabindranath+tagore, Erişim Tarihi: 20.01.2015 http://dusuncetarihi.com/makale/areopagitica, Erişim Tarihi: 20.01.2015
• Hughes, Patricia (1979), “The Reality versus the Ideal: J.S. Mill’s Treatment of Women,
• Workers, and Private Property,” Canadian Journal of Political Science, 12(3): 523-542. Kukathas, Chandran, Lovell, David W. and Maley, William (1990), The Theory of
• Politics, Longman Cheshive, London. Kymlicka, W. (1989), Liberalism, Community, and Culture, Oxford University Press, Oxford.
• Kymlicka, W. (1998), Çokkültürlü Yurtttaşlık, Ayrıntı, İstanbul.
• Larmore, Charles (1990), “Political Liberalism,” Political Theory, 18: 338-351.
• Lukes, S. (1991), Equality and Liberty: Must They Conflict?, Moral Conflict and Politics,
• Clarendon Press, Oxford. Mill, J. S. (1924), Autobiography, Oxford University Press, Oxford.
• Mill, J. S. (1927), Hürriyet, (Hüseyin Cahit [Yalçın], Çev.), Akşam Matbaası, İstanbul.
• Mill, J. S. (1946), On Liberty and Representative Government, Oxford University Press, Oxford.
• Mill, J. S. (1964), Utilitarianism, On Liberty and Consideration on Representative
• Government), Everyman’s Library, London. Mill, J. S. (1972), Essay on Liberty, Dent, London [1859].
• Mill, J. S. (2003), Düşünce ve Tartışma Özgürlüğü Üstüne, K Kitaplığı, İstanbul.
• Mill, J. S. (2005), Özgürlük Üstüne ve Seçme Yazılar, Belge, İstanbul.
• Mill, J. S. (2009), Hürriyet Üstüne, Liberte, Ankara.
• Mises, L. von (1956), The Anti-Capitalist Mentality, D.Van Nostrand Co., Princeton, New Jersey.
• Mises, L. von (1952), Planning for Freedom, Libertarian Press, Illionis.
• Öner, N. (2005), İnsan Hürriyeti, Vadi, Ankara.
• Örs, H. Birsen (Der.) (2009), Modern Siyasal İdeolojiler (19. Yüzyıldan 20. Yüzyıla),
• İstanbul Bilgi Üniversitesi, İstanbul. Özgür, M. Erdem (2009), “John Stuart Mill on Justice in Property,” A.Ü. SBF Dergisi, 64/3, 149-165.
• Parekh, B. (2002), Çokkültürlülüğü Yeniden Düşünmek, Phoenix, Ankara.
• Quıiton, Anthony (1981), “Karl Popper: Özler Olmadan Siyaset,” (Tuğrul Eryılmaz, Çev.), Crespigny, Anthony de ve Minogue, Kenneth R., Çağdaş Siyaset Felsefecileri, İstanbul, 144-159.
• Rousseau, J-J. (1994), Toplum Sözleşmesi, (Vedat Günyol, Çev.), Adam, İstanbul.
• Sahakian, W. (1995), Felsefe Tarihi, (Aziz Yardımlı, Çev.), İdea, İstanbul.
• Sabine, G. (1969), Batı’da Siyasal Düşünceler Tarihi-2, Yeni Çağ, (Alp Öktem, Çev.),
• Türk Siyasi İlimler Derneği Yayını, Ankara. Sarıca, M. (1983), 100 Soruda Siyasi Düşünce Tarihi, Gerçek, İstanbul.
• Sartre, J-P. (1960), l’Existantialisme est un Humanisme, Negel, Paris.
• Schwartz, P. (1972), The New Political Economy of J. S. Mill, Weidenfeld and Nicolson, London.
• Skousen, M. (2003), Modern İktisadın İnşası, Büyük Düşünürlerin Hayatları ve Fikirleri,
• (Mustafa Acar, Ekrem Erdem ve Metin Toprak, Çev.), Liberte, Ankara. St. John, J. A. (ed.) (1848-1853), John Milton’un Düzyazıları Vol. II, H. G. Bohn, London.
• Tagore, R. (1977), Collected Poems and Plays of Rabindranath Tagore, Macmillan, London.
• Taylor, C. (2010), Çokkültürcülük: Tanınma Politikası, Gutmann, Amy (ed.), YKY, İstanbul.
• Tevfik, Rıza (1909), “John Stuart Mill Hürriyeti Nasıl Anlıyor?,” Ulum-i İktisadiye ve İçtimaiye Mecmuası, 5(6): (14 Mayıs/14 Haziran).
• Thomson, D. (2006), Siyasi Düşünce Tarihi, (Ali Yaşar Aydoğan, Çev.), Metropol, İstanbul.
• Tocqueville, A. De (1838), Democracy in America, G. Dearborn & Co., New York.
• Tocqueville, A. De (1994), Amerika’da Demokrasi, Yetkin Basım ve Yayıncılık, Ankara.
• Tokatlı, A. (1973), Ansiklopedik Felsefe Sözlüğü-II, Bilgi, Ankara.
• Touchard, J. (1962), Histoire des Idees Politiques, T. I-II, Press Universitaires de France, Paris.
• Waldron, Jeremy (1987), “Theoretical Foundation of Liberalism,” The Philosophical Quarterly, 37/147 (April), 124-136.
• Yayla, A. (2002), Liberalizm, Liberte, Ankara.
• Yayla, A. (2004), Siyaset Teorisine Giriş, Siyasal Yayınevi, Ankara.
• Yılmaz, Murat (ed.) (2005), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Liberalizm (Cilt-7), İletişim, İstanbul.