ÜÇ PARTİ İKİ F ARKLI POLİTİKA: 1961 1971 ARASI DÖNEMDE TÜRK SİYASÎ PARTİLERİNİN KIBRIS SORUNUNA YAKLAŞIMIYAKLAŞIMI1

Yıl 2024, Cilt: 15 Sayı: 1, 43 - 68, 11.06.2024

Turan Cavlan

Öz

1950’lere kadar Kıbrıs, Türkiye Cumhuriyeti’nin politik seçkinleri tarafından bir dış politika
sorunu olarak değerlendirilmemiştir. 1950’lerle b irlikte ada, Türkiye Cumhuriyeti’nin dış politika
önceliklerinden ve sorunlarından biri hâlini almıştır. 1960’lar boyunca Kıbrıs sorunu, blok içi ve
aynı zamanda bloklararası bir soruna dönüşmüştür. Bu çalışma, Kıbrıs sorununun orta ölçekli
devletler açısı ndan göreli özerklik dönemi olarak nitelenen 1960’lı yıllar boyunca izlediği seyir
üzerinde duracaktır. Aynı zamanda çalışma, Türk siyasî partilerinin Kıbrıs sorununa yaklaşımlarını
ele alacaktır. Çalışma, bir parti dışındaki bütün partilerin konu hakkında ki yaklaşımlarının devlet
politikasını aşmadığı sonucuna varmıştır. Bu durumun tek istisnası, sınıfsal bir iddiası ve ideolojisi
bulunan Türkiye İşçi Partisi’dir.

Anahtar Kelimeler

Kıbrıs sorunu, Türk dış politikası, Cumhuriyet Halk Partisi, Adalet Partis i, Türkiye İşçi Partisi.

Kaynakça

• Aslım, İlksoy (2022),ABD Dış Politikasında Kıbrıs Açmazı , Khora Kitaplığı, Lefkoşa.
• Bölükbaşı, Süha (2001), Barışçı Çözümsüzlük Ankara’nın ABD ve BM ile Kıbrıs Macerası , İmge Kitabevi, Ankara
• Erhan, Çağrı (1994), Türkiye ABD İlişkilerinin Dünü, Bugünü, Yarını , Harp Akademileri Basımevi, İstanbul
• Eroğul, Cem (2003), Demokrat Parti Tarihi ve İdeolojisi , 4. Baskı, İmge Kitabevi, Ankara
• Fırat [a], Melek, M. (1997), 1960 71 Arası Türk Dış Politikası ve Kıbrıs Sorunu, Siyasal Kitabevi, Ankara.
• Fırat [b], Melek M. (2003), “Yunanistan’la İlişkiler”, Oran, Baskın (ed .), Türk Dış Politikası Kurtuluş Savaşı’ndan Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar Cilt I: 191 91980 , 7. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul
• Göktepe, Cihat (2005), ‘The Cyprus Crisis of 1967 and its Effects on Turkey’s Foreign Relati ons’, Middle Eastern Studies, 4 (3) 21 52
• Gürel, Şükrü Sina (1993), Tarihsel Boyutları İçinde Türk Yunan İlişkileri ( 18211993)1993), Ümit Yayıncılık, Ankara
• Güvenç, Serpil (2006), “1965 1969 Döneminde TİP’nin Dış Politika Anlayışı”,
• Güvenç, Serpil (d er.), Türkiye İşçi Partisi: Parlamentoda 40. Yıl , TÜSTAV Yayınları, İstanbul
• Hale, William (2013), Turkish Foreign Policy sin ce 1774 , 3 rd ed., Routledge Hasgüler, Mehmet (1998), Kıbrıs’ta Enosis ve Taksim’in İflâsı , Öteki Yayınevi, Ankara
• İşyar, Ömer Göksel (2005), ‘An Analysis of Turkish American Relations from 1945 to 2004: Initiatives and Reactions in Turkish Foreign Polic y’, Alternatives: Turkish Journal of International Relations , Vol. 4, Number 3, Fall 2005, 21 52
• Kızılyürek, Niyazi (1993),Ulus Ötesi Kıbrıs , Kassulidis Ltd., Lefkoşa
• Moustakis, F. and Sheehan (2002), M. ‘Democratic Peace and the European Security Commu nity: The Paradox of Greece and Turkey’, Mediterranean Quarterly , 13(1), 69 85
• Nicolet, Claude (2002), “The Development of US Plans for the Resolution of the Cyprus Conflict in 1964: ‘The Limits of American Power’”, Cold War History , 3(1), 95 126.
• Oran, Baskın (2003), (“Dönem in Bilançosu”), Oran Baskın (ed .), Türk Dış Politikası Kurtuluş Savaşı’ndan Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, Cilt I: 1919 1980, 7. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul: 2003, 655 680
• Papandreu, Andreas (1977), Namlunun Ucundaki Demokrasi, Üçüncü Dünya Yayınları, İstanbul.
• Tellal, Erel (2003), (“SSCB’yle İlişkiler”), Oran, Baskın (ed.), Türk Dış Politikası Kurtuluş Savaşı’ndan Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, Cilt I: 1919-1980, 7. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul: 2003, 155-178.
• Toker, Metin (1992), Demokrasimizin İsmet Paşalı Yılları 1944Demokrasimizin İsmet Paşalı Yılları 1944--1973 İnönü’nün 1973 İnönü’nün SonBaşbakanlığı 1961SonBaşbakanlığı 1961--19651965, İkinci Basım, Bilgi Yayınevi, İstanbul, İkinci Basım, Bilgi Yayınevi, İstanbul..
• White, Brian (1981), “The Concept of Detente”, Review of InternationalReview of International StudiesStudies, , Jul., 1981, 7(3), (JulyJul., 1981, 7(3), (July 1981), 1981), 165165--171171.. Kim Kim Dergisi, 13 Ağustos 1965Dergisi, 13 Ağustos 1965..
• Cumhuriyet Senatosu Tutanak Dergisi
• Cumhuriyet Senatosu Tutanak Dergisi (1963(1963--1971), Ankara1971), Ankara..
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Dergisi
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Dergisi (1961(1961--1971), Ankara1971), Ankara..
• Hürriyet (1964(1964--1961), İstanbul1961), İstanbul..
• Ulus (1964(1964--1967), İstanbul1967), İstanbul..
• http://www.tbmm.gov.tr/hukumetler.htm
• http://www.tbmm.gov.tr/hukumetler.htm
• Journal of Faculty Of Economics & Administrative Sciences, 20(3).