Neonatal Buzağılarda İshaller ve Neonatal Bağışıklık

Yıl 1988, Cilt: 6 Sayı: 2, 143 - 166, 01.12.1988

Mustafa Arda

Öz

Yenidoğan hayvanlar, genellikle, steril olarak kabul edilen ve
ısısı 38 C olan uterusdan ayrıldıktan sonra, her türlü patojenik ve
apatojenik mikroorganizmalarla dolu ve ısısı çok değişken olan
dünyaya gözlerini açarlar ve hayatlarının bu ilk anlarından itibaren
de mikroorganizmaların saldırıları ile karşı karşıya gelirler.
Hipogamagloibulinemik olarak doğmaları, immunolojik sistemlerinin
aktivitesinin noksan olması ve barsak florasının henüz yerleşmemesi
gilbi nedenlerle, infeksiyonlar yönünden büyük bir risk altında
bulunurlar.
Neonatal buzağılarda diarelere neden olan etkenler arasında
başlıca:
1) Bakteriyel etkenler (E.coli, Salmonella sp., Campyloibacter
s:p., Cl. perfringes tip B ve -C)
2) Viral etkenler (Rota virusları. Corona - Parvo-, Astro-,
ECBO- virusları).
3 Protozoal etkenler {Eimeria sp., Cryptosporidium'lar)
İnfeksiyonun hazılayıcı nedenleri arasında başlıca, doğum ve
göbek hijyenine gerekli önemin verilmemesi, barınakların pis, bakımsız.bakıcıların bilgisiz olmaları, yavrulara yeterince ve sürece kolostrum verilmemesi. yavruların stres altında bulunmaları, vs.
gibi sorunlar bulunmaktadır.
ishalleri ve bunlara bağlı ölümleri önlemek için, ilk başta, hazırlayıcı
ve stres faktörleri ortadan kaldırılır. Hayvanlara çok iyi
bir bakım ve besleme uygulanır. Hastalar ayrılarak bunlara, etkenin
türüne göre, uygun bir tedavi şeması tatbik edilir. Erken teşhis
genellikle, sağaltım ile sonuçlanır. Miks infeksiyonları tedavi
etmek oldukça zordur. Böyle olgularda prognoz da ciddidir.

Anahtar Kelimeler

Neonatal Buzağı, Neonatal Buzağılarda İshal, Neonatal Bağışıklık, Mustafa ARDA, 1988, Etlik Veteriner Mikrobiyoloji Dergisi, E.Coli, Salmonella sp., Campyloibacter sp., Cl. Perfinges, Rota Virus, Corona, Parvo, Astro, ECBO, Eimeria sp., Cryptosporidium

(The diarrhoeas in the newborn calves and neonatal immunity)

Öz

Kaynakça

• ARDA. M. (1983) : Mammary gland immunity. An international course/workshop in Veterinary immunology. 1983.
• ARDA, M. (1984) : Meme dokusunun ve sekresyonlarının immunolojik fonksiyonları.l Mastitis semineri, 155-165.
• ARDA, M. (1985) : immunoloji (Bağışıklık Bilmi) A.Ü. Vet. Fak. Yay. 404, Ders kitabı . ,A.Ü. Basımevi , Ankara,
• ASLAN. V. (1986) : Buzağı ishalleri ve tedavileri. Selcuk ü. Vet. Fak. Neonatal Buzağı Kayıpları Sempozyumu, s. 59-65.
• AYDIN. N. (1978) : immun yanıtta rol oynayan organ ve hücreler. Vet. Hek. Dern. Derg., 48 (2) : 27-46.
• AYTUG, C.N. (1970) : Ankara ve çevresinde buzağılarda rastlanan <<Septi. caemia neonatorom» vak'aları üzerinde klinik incelemeler ve gama globulin ile kombine tedavi denemeleri. A.Ü. Vet. Fak (Docentlik tezi)
• BANK S, K.L. (1982) : Host defence ·in the newborn animals. JAVMA, 181 ' (10) : 1053-1056.
• BARNUM, D.A., GLANZT, P.J. and MOON, H.W. (1967) : Colibacillosis, CIBA, Pharmaceutical Comp. N.J., USA.
• BLACK . L. FRANCIS, M.J. and NICHOLLS, M.J. (1985) : Protecting young domesticated animals from infectious disease. Vet. Annu., 25: 46-61 . BRIGNOLE, T:J. and STOTT, 'G.H. ·(1980) : Effect of suckling followed by · bottle feeding colostrum on immunoglobulin absorption and calf survival. J. Dairy Sci., · 63: 451-456.
• BURGU, A (1984) : Türkiye'de buzağılarda . cryptosporidium'ların bulunuşu ile ilgili calışmaldr. A.Ü. Vet. Fak. Der.g., 31 (3) : 573-585,
• BURGU, i., .AKCA, Y. ve ÜNSÜREN, H. (1983) : 'Dana ve buzağılarda viral enteritler I. Virus izolasyonu üzerinde çalışmalar. A.Ü, Vet. ·Fak. •Derg, 30 (1): 45-53.
• BURGU, .i. ve ÖZTÜRK, F. (1986) : Neonatal dönemdeki buzağıların viral Hastalıkları . Selcuk · ü. Vet. Fak. Neonatal Buzağı Kayıpları Sempozyumu, s. 50-57
• BUSH, L.J. and STALEY, T.E. (1980) : Absorption of colostral immunoglubulin in newborn calves. J. 'Dairy Sci ., 63 •(4) : 672-680.
• CHURCH, D.C. ·(1980) : Digesti.ve physiology and nutrition of ruminants. vol. 3, practical nutrition. 2nd ed. O and B books Inc. Corrallis, Oregon.
• DARDILLAT, J. (1974) . : lmmunite transmisse de la vache au veau. Bull AFUMI, 15: 27-36 .
• DİKER . S: (1985) : Koyun ve sığırlardan izole edilen Campyonbacter türlerinin identifikasyonu üzerinde çalışmalar. Doğa Bilim Derg., Seri D1 , 9 (3): 232-240.
• EDWARDS, S.A., BROOM, D.M. and COLLIS, S.C. (1982) : Factors affecting levels of passi·ve immunity in dairy calves. Br. Vet. J., 138: 233.,240.
• FEY, H. (1972) : Colibacillosis in calves .. Hans Huber Publishers, 'Bern.
• GAY, O.C. (1965) : Escherichia coli and neonatal disease of calves. Bact. Rev., 29-32.
• GiRGiN , H. (1974) : Buzağılarda colibacillôsis sorunu. Türk Vet.· Hek. Birl: iği, . Ankara Vet. Hek. Odası Yayınları No. 19. Ongun Kardeşler Matbaası, Ankara.
• iSTANBULLUOGLU, E. (1978) : Septicaemia neonatarumlu buzağılardan izole edilen E.coli suşlarının biyokimyasal, ·seoloiik, enterotoksijenik, antibiyotiklere duyarlılık, bulaşıcı tip plasmıd (R-faktör) taşıma özellikleri ile enfekte ve normal· buzağılarda elde edilen serum örneklerinin immunglobulin (lgG, lgA, lgM) miktarları üzerinde incelemeler. V.HAG-338 (ıDoçentlik tezi).
• iSTANBULLUOGLU, E. ve DiKER, S. (1986) : Buzağılarda immun sistemin gelişimi ve kolostrumun etkileri. Selçuk ü. Vet. Fak. Neonatal Buzağı Kayıpları Sempozyumu, S. 37-49.
• iZGÜR, M. ve· iSTANBULLUOGLU, E. (1983) : Evcil hayvanlardan izole edilen E.coli suşlarının TMP-SMZ ·ve Colistin'e dirençlilik ve R-faktör özellikleri üzerinde incelemeler. A.Ü. Vet. Fak, Dergs., 30 (1): 19-27.
• KESKiNTEPE. H. (1976) : insan ve hayvanlarda enteropatojenik E.coli enfeksiyonları. ist. Ü, Vet. Fak, Derg., 2 (2): 36-40.
• KIM, J.W. and SCHMIDT, F.W. (1983) : Zur Frage der Absonption von Kolostralen immunglobulinen durch das Kalb. Dtsch. tierörtz. Wschr. 90 (7): 283-286.
• KIRK, J.H. (1978) . Colf scours (practical management) Vet: Med., 1064-1071
• KORHONEN , H. (1977) : Antimicrobial factors in bovine colostrum. Maat. Aika., 49: 434-447.
• LARSON, B.L., HEARLY, H.L. and DEVERY, J.E. (1980) : lmmunoglobulin production and transport 'by the mammary gland. J. Dairy Sci., 63: 665-671.
• LELOGLU, N. (1967) : Erzurum ve dolaylarından izole edilen E.coli suşlarının serotiplerinin tespiti üzerinde araştırmalar. Doktora tezi.
• MATTE, J.J .. GIRARD, C.L., SEOANE, J.R. and BRISSON, G.J. (1982) : .Aibsoption of colostral immunoglobulin G in the newborn dairy calf. J. Dairy Sci., 65: 1765-1770.
• MEBUS, C.A. (1976) : Viral calf enteritis. J. Dairy, Sci., 59 (6): 1175-1178.
• MEBUS, C.A.. (1978) : Pathogenesis of corona viral infection •in calves. JAVMA. 173 (5): 631-632.
• McNULTY, M.S. (1983) : The etiology, pathology and epidemioligy of viral gastroenteritis. Rotaviris infection in calves. Ann. Rech. Vet., 14 (4) : 427-432.
• MOON, H.W .. WOODE, G.N. and AHRENS, F.A, (1982) : Attempted chemopraphylaxis of cryptosporidiosis in calves. Vet. Rec., J10: 181.
• NAGY, B. und POHL)NZ, J. (1982) : Die Bovine Kryptosporidiose, Diagnose und Therapie. Tierörzt. prax., 10: 163-172.
• NORCROSS, N.L. (1982) : Secretion and composition of colostrum. and milk. JAVMA, 181 (10) : 1057-1060.
• PELLERIN, J.L. (1982) : L'immunite neo-notale des ·bovins. Rev . Med. Vet., 133 (8-9): 521-537. .
• RADOSTITS, O.M. (1975) : Treatment and control of neonatal. diarrhoea in calves. J. Dairy Sci., 58 (3) : 464-470.
• REYINOL.:DS, D.J., MORGAN. J.H., CHANTER, N., JONES, P,W .. BRIDGiER, J.C., DEBNEY , T.G. and BUNCH, K.J. (1986) : Microbiology of calf diarrhoea in southern Britain. Vet. Rec., 119: ·34-39.
• ROY, J.H.B. (1980) : Factor affecting susceptibility of calves to disease. Symposium. Disease· prevention in calves. J. Dairy Sci., 63: 650-664.
• SEZEN, Y. (1968) : Buzağılarda bakterial infeksiyonlar. Selçuk ü. Vet. Fak. Neonatal Buzağı Kayıpaları Sempozyumu. S. 69-74.
• SNODGRASS, D.R., TERZOLO, H.R. , SHERWOOD, D., CAMPBELL, 1., MENZIES, J.D. and SYNGE, B.A. (1986) : Aetiology of diarrhoea in young calves. Vet. Rec. 1·19: 31-34.
• STORZ. J., LEARY, J.J., CARLSON, J.H. and BATES, R. (1978) : Parvovirus associated with · diarrhoea in calves. JAVMA, 173 ·(5) : 624-627.
• STOTT, G.H., MARX, D.B., MENEFEE, B.E. and NIGHTENGALE, G.T. (1979) Colostral immunoglobulin transfer in calves. 1. Period of absorption. J. Dairy Sci., 62 (10): 1632-1638.
• STOTT, G.H., MARX, D.B., MENEFEE, B.E. and NIGHTENGALE, G.T. (1979) Colostral immunoglobulin transfer in calves. ll. The rate of absorption. J . Dairy Sci., 62 '(11) : 1766-1773.
• STOTT, G.H., MARX, D.B., MENEFEE, B.E. and NIGHTENGALE, G.T. (1979) :Colostral immunoglobulin absorption in calves. lll. Amount of absorption. J. Dairy Sci., 62 (12 ): 1902-1907.
• STOTT, G.H., MARX, D.B., MENEFEE, B.E. and NIGHTENGALE, G.T. (1979) :Colostral immunoglobulin transfer in calves. IV. Effect of suckling. J. Dairıy Sci., 62 (16): 1908-1913.
• TAINTURIER, D. et BEZILLE , P. (1981) : Etiologie et prophylaxie des enteritesdu 'veau nou-veau-ne. Rev. Med. Vet., 132 (2): 107-120.
• TENNANT, D., WARD, D.,E. BRAUN, R.K., HUNT, E.L. and DALDWIN. D.H. (1978) : Clinical management and control of neonatal enteric infections of calves. JAVMA, 173 ·(5) : 654-664.
• TUNCER, Ş. ve COŞ~UN, B. (1986) : Neonatal dönemde .buzağıların beslenmesi. Selçuk ü. Vet. Fak. Neonatal Buzağı Kayıpları Sempozyumu. S. 16-36.
• TZIPORI, S. (1981) The aetiology and diagnosis of calf diarrhoea. Vet. Rec., 108: 510-514.
• TZIPORI, S. (1983) : Cryptosporidiosis in animas and humans. Microbial Rev., 47 (1) : 84-96.
• WRAY, C. and THOMLINSON, J.R. (1975) : Factors influencing occurranece of coliıbaoillosis in calves. Vet. Rec. 96: 52-56.
• YARDlMCI, H. (1986) : Yeni doğanlarda bağışıklık. Vet. Mikrobial. Dern . Bilimsel Toplantıları. Etlik, Ankara.