Ankara Yöresinde Koyunlarda Metastrongylose

Yıl 1989, Cilt: 6 Sayı: 5, 99 - 114, 01.12.1989

Ahmet Doğanay Ayşe Burgu Müfit Toparlak

Öz

Bu çalışmada Ankara yöresindeki koyunlarda metastrongylose'un durumunu saptamak amacıyla yapılmıştır. Bunun için iki ayrı üniteden (Akyurt, Poyraz) iki yıl süresince toplam 1890 adet dışkı örneği alınarak Baerman Yöntemiyle incelenmiş ve bunların 1005'inde (%53.17) metastrongylose etkenlerinin larvalarına rastlanmıştır. Enfeksiyon oranı Akyurt Köyü'nde %62.21, Poyraz Köyü'nde ise %43.72 olarak saptanmıştır. Her iki bölgede de C.ocreatus, M.capillaris, D.filaria, Protostrongylus spp. ve N.linearis türlerine rastlanmıştır. Neostrongylus linearis larvalarının Türkiye'de koyun dışkılarındaki varlığı ilk kez bu çalışmada saptanmıştır.
Kontrol edilen koyunlarda en çok görülen tür C. ocreatus (%37.08) olmuştur. Bunu sırasıyla M.capillaris (%33.17), D.filaria (%9.52), N.linearis (% 2.16) ve Protostrongylus spp. (% 2.11) izlenmiştir. Koyunların % 27.98'inin sadece tek türkel , %25,18'inin ise birden fazla türle enfekte oldukları saptanmıştır. Bir koyunda en az 1, en fazla 4 tür metastrongylose etkenine rastlanmıştır. Koyunlardaki enfeksiyon oranı genellikle kış ve ilkbahar aylarında yüksek, yaz ve sonbahar aylarında ise düşük bulunmuştur.
Sonuç olarak, metastrongylose'un koyunlarda yaygın olduğu, genelde dünyanın çeşitli ülkelerinde görülen türlerin Türkiye'de de bulunduğu ve enfeksiyonun en çok kış ve ilkbahar mevsimlerinde görüldüğü saptanmıştır, bu nedenle de koyunların kışa girerken ve ilkbaharda ilaçlanması gerektiği kanısına varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Metastrongylose, Koyun, Koyunlarda Metastrongylose, Ankara Koyunlarında Metastrongylose, Ahmet DOĞANAY, Ayşe BURGU, Müfit TOPARLAK, 1989, Etlik Veteriner Mikrobiyoloji Dergisi

Ovine metastrongylosis in Ankara

Öz

This study was carried out to investigate the infection of sheep with protostrongylid nematodes in Ankara region. For this purpose, totally 1890 faecal samples from two units ( Aykurt and Poyraz vilages) were examined by Baermann method for two years. Protostrongylid nematod larvae were detected in 1005 (53.17%) of all the examined faecal samples. İnfection rates in the Akyurt and Poyraz villages were 62.21 % and 43.72 % respectively.
The most frequent species (37.08 %) in sheep was Cystocaulus
ocreatus. The other species were found in the falicwing frequency:
M uelleri us capillaris 33.17 %, Dictyocaulus filaricı 9.52 %, Neostrongylus
linearis 2.16 %, and Protostrongylus s pp. 2.11 %. Larva e of
N.linearis were recorded for the first time in sheep faeces in Turkey.
Mono and polyspecific infections were observed in sheep in
27.98 "· Cı and 25.18 '% respectively. In total, 15 combinations of mixed
infections were detected. The most frequent combination of species
wero C.ocreatus and M.capillaris. The prevalence of infection in
sheep was Icw in summer and autumn, but increased in winter and
spring.
The result of this study showed that metastrongylose was a
widespread infection in sheep in Ankara region. Therefore, infected
sheep should be treated in early winter and spring.

Anahtar Kelimeler

metastrongylosis

Kaynakça

• ARGUN. T. ( 1941) : Stronjiloz mücadelesinin kıymet ve ehemmiyeti. Türk Vet. Hek. 'Dern. Derg., 7: 17-20.
• CABARET, J., DAKKAıD, A., BAHAiDA, B. and PAN DEV, V.S. (1981) : The faecal of larvae of protostrongylids of sheep and its relation to environment. 9th International Conf. WAAVP, July. 13-17 . .Sudapest.
• COŞKUN ER, M.R. (1971) : Paraziter hastalıklardan lmyıplarımız . Türk Vet. Hek. Dern. Derg., 41 (7): 51-56.
• DUNN, A.M . (1978) : Veterinary Helminthology. 2nd ed. William Heinemann Medical B ·::ıoks Ltd. London WCIB 3H H.
• EL-MOUıKDAD , A.R. (1977) : Beitrag z-ur Helminthenfauna Syricher lömmer. Z.Parasitenk., 53: 273-280.
• EL-MOUKDAD, A.R. (1977) : Untersuchungen über die Endo-Parasiten C:er Schofe in österreich. Wien. tierörztl. Mschr., 64: 283-288.
• ERKUT, H.M. ve KAHYAOGLU, T. (1965) : Ege Bölgesinde gevişgetiren hayvanların bazı iç parazitlerden meydana gelen hastalıkları üzerinde ara ştırma. Bornova Vet. Araşt. Enst. Derg., 11 : 14-23.
• ESLAMI, A.H. and ANWAH. M. (1976) : Activity of fenbendazole agaiııst hmg worms in naturally infected sliıeep . Vet. Rec., 99: 129.
• GALL'iE, G.J., THOMA'S, R.J. and NUNNS. V.J. (1977) : The epidemiology of Dictyocaulus filaria in north eas•t England. Res. Vet. Sci., 22: 251-256. GERICHTER Oh.B. (1951) : Studies on the lung nemotodes of slıeep and gaats in the levent. Parasitology ., 41 : 1166-183.
• GROVES, T.W. (1957) : Developments in the field of porasi tic bronchitis. Outlook on Agriculture., 1 ('6): 2-52-258 .
• GÖKSU, K., ALiBAŞOGLU, M. ve BEŞE, M. (1958) : Kuzu ve koyunlarda bronchopneumonie ve dysenterie semptomlanyla seyreden 'bir salgın hasta lıkta parazitolojik araştırmalar . Türk Vet. Hek. Dern. Derg., 38t(12) : 13-22.
• GÜRALP. N. (1952) : Anadolu koyunlarında görülen metastrongylidae nev' ilerine dair sistematik a raştırmalar. A.Ü. Vet. Fak. Yayın . 37.
• GÜRALP, N .. OGUZ, T., BUR·GU, A., DOGANAV, A., oBÜRGER. H.J. ve TlNAR,R. (1985) : Ankara yöresinde (Çubuk, Polatlı) ·koyunlardaki mide - bağırsak nematad lar-valarının mevsimsel aktivitesi. Doğa Vet. Hay. Derg., 10 (3): 259-274.
• GÜRALP, N., SAYIN, F., TiGiN, V. ve TINAR, R. (197·5) : Texel, merinos ve Kıvırcık koyunlar ile melezlerinde görülen parazit türleri, bunların enfeksiyon oranı ve savaş çareleri. A.Ü. Vet. Fak. Derg., 22 (1-2): 1-17.
• HAYAT, C.S., lOBAL, Z., HAYAT, B. and KHAN, M.N. (1987) : Studies on the seasonal prevalence of fascioliasis and lungworm disease in sheep at Faisalabad. Vet. Bu ll., 57 (4 ): 21 126.
• HÖRCHNER, F. (196'4 ) : Zur Helminthenfauna der schafe in Sy rien. BerL M ıJ nch. tierörztl. Wschr., 77: 33-36.
• KALKAN, A. (1986) : Parasites found in Turki sh sheep. FAO Headquarters, 19-24 Septem'ber Rame, ltaly.
• KANDELS, R. ('1884) : Lungenwürmer bei Schafen in Hessen: Untersuclıun gen zur BefaUshöufigkeit von Dictyocaulus filaria und protostrongyliden scwie zur salsondynamik der larvenaussc·heidung bei untersohiedlichen Haltungsfarmen. Diss., Giessen.
• KARADAG, H. ( 1942) : Türkiye'de strongilosis mücadelesi. Türk . Vet. HP-k. Cern. Derg .. 5, 6: 17-19.
• KARADAG, H. (1942) : Türkiye'de strongylosis mücadelesi ve tarihçesi. Türk Vet. Hel<. Dern., 10: 24-27.
• KURTPINAR, H. (1956) : Erzurum, Kars ve Ağrı vilayetleri sığır, koyun ve keçilerinin yaz ayiarına ma.hsus parazilleri ve bunların dağurdukları hastalı k lar. Türk Vet. Hek. Dern. Derg., 26 (120-121) : 3226-3232.
• KURTPINAR, H. (1957) : Erzurum, Kars ve Ağrı vilayetleri, sığır. koy ~ n ve keçilerinin yaz ayiarına mahsus parazitleri ve bunların dağurdu k ları hastalıklar. Türk Vet. Hek. Oern. Derg., 27 (124-125): 3320-3325.
• MERDiVENCi, A. (1967) : Türkiye'de 1953-1958 yıllarında yaptığımız koyun ve keçi otopsileri üzerinde helmintolojik araştırmalar. Borno"va Vet. Araşt. Enst. Derg., 8(15) : 143-155.
• OK, N. (1948) : Akciğer kıldurdu ile mücadele yolları . Türk Vet. Hek. Dern. Derg., 21 :16·20.
• OYTUN, H . Ş. ( 1937) : Anadolu koyunlarının Endoparaziter hastalıkları, bilhassa helment hastalıklarının önemi ve kesin teşhislerinin deneeL YZE (: :ılışrnalar : 43.
• OYTUN, H . Ş . (1953) : Genel Parazitoloji ve Helmintoloji. 2. Baskı . Ankara Üniv. Basımevi, Ankara.
• ROSE, J.H. (1955) : Observations on the bionomics of the freeliving larvae of the lungworm Dict-yocaulus filaria. J. Comp. Parhol. Tıher. , 65: 370-381.
• ROSE, J.H. (1957) : Observations on t he bionomics of the freeliving first stage larvae of the sheep Jun:gworm. Muellerius capillaris. J: Helminthol., 31 : 17-28.
• ROSE, J.H. (1957) : A record of 1!he lungworm Cystocaulus ocreatus in sheep in Great Britain. Nature., 179. 925.
• STETTER, R. (1835) : 1935 yılında Ankara'da koyunlar üzerinde yapılan oto1Jsi muayeneleri neticesi. YZE Calış:malar: 19.
• THOMAS, R.J., ıNUNNS, V.J. and BOA:G, B. (1970) : lihe ineidence of lungwcnn infection in sheep in Norbh-East England. Vet. Rec., 87. 70-75.
• URBAN, E. (1980) : Studies on lung nemotodes ( Protostrongylidae, Dictyocaulidae) in sheep of the Podhale region, Tatra Hıghlands. 1. Tıh e ineidence cf th& infection and diagnostic methods. Acta Parasit .Pol., X~VIl (8) : 53-62.
• VARDAR, E. ve BEL:lJi. M. (1948) : Ağrı ve Erzurum ilieri koyunlarında geçen kış görülen telefatın sebepleri üzerindeki incelemelerimiz. Vet. Hel<. Dem. Derg ., 23: 6-11 .
• VURAL, A. (1970) : Trakya Bölgesi koyunlarındaki helmint invazyonlarının durumunun tespiti ve bunlara karşı etkili kombine bir tedavi sisteminin geliştirilınesi. Pendik Vet. •Ko nt. Araşt. .Oerg., lll (2): 33-55.
• VURAL, A., DOGRU, C., ONAR, E ve ÖZKOÇ, Ü. (•1979) : istanbul Bölgesi kuzularında paraziter fona tespiti ve parazitlerin et verimine olan etkileri. Pendik Vet. Mikrdbiol -Enst. ıOeng . , Xl (1): 61-79.
• VURAL, A .. OOGRU, C. , ONıAR, E. ve ÖZKOÇ, Ü. (1980) : Erzurum Bölgesi kuzularında paraziter fona tespiti ve parazitlerin et verimine olan etkileri. Pendik Vet. Mikrobiol Enst. .Oerg ., lll: 27-44.
• VURAL, A., DOGR·U, C., ONAR, E., ve ÖZKOÇ, Ü. (1980). Bursa Bölgesi kuzularında paraziter fona tespiti ve parazitlerin et verimine olan etkileri. Pendik Vet. Kont. Araşt. Enst. Derg., XII (2) : 35-51 .
• VURAL, A., ONAR, E., EVERETT, G. ve WHITTEN, LK (1969) : Türkiye'de koyunların parazitleri: Türkiye'nin !batısında değişik iki iklim 'bölgesindeki helmint durumunun ınukayesesi. Pendik Vet. Kont. Araşt. Enst. Derg., ll (2) : 118-139.
• ZEYBEK, H. (1380) : Samsun yöresi koyun ve kuzularında paraziter fauna saptorna çalışmaları. A.Ü. Vet. fak. Derg. Cilt: Xk ill. 1-2.