Zoonoz Özelliği Gösteren Trematodlar

Yıl 1994, Cilt: 7 Sayı: 5, 163 - 182, 01.12.1994

Ahmet Doğanay Gülay Bıyıkoğlu

Öz

Bugün, insanlarla hayvanlar arasında ortak seyreden ve zoonoz olarak
adlandırılan 150'den fazla hastalığın bulunduğu bilinmektedir. Bunlardan
bir kısmı da trematodlardan ileri gelmektedir. Ülkemizde şimdiye kadar
zoonoz özelliği gösteren trematodlardan Fasciola hepatica, Dicrocoelium
dentriticum, Heterophyes heterophyes, Opisthorchis tenuicollis, Clonorchis
sinensis, Schistosoma haematobium, Orientobilharzia turkestanicum,
Hypoderaeum conoideum, Echinoparyphium recurvatum, Echinostoma
revolutum, Echinochasmus perfoliatus türlerine rastlanmıştır.
Bu makalede zoonoz özellik gösteren trematod türleri ile ilgili kısa bilgiler
verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Zoonoz, Trematodlar, Ahmet DOĞANAY, Gülay BIYIKOĞLU, 1994, Etlik Veteriner Mikrobiyoloji Dergisi

«Trematode zoonoses»

Öz

More than 150 zoonoses which are naturally transmitted between
animals and men are recognized in the world. Some of them occur from
trematodes. Up to date, eleven zoonotic trematoda species were reported
in Turkey. These are Fasciola hepatica, Dicrocoelium dentriticum, Heterophyes
heterophyes, Opistorchis tenuicollis, Clonorchis sinensis, Schistosoma
haematobium, Orientobilharzia turkestanicum, Hypoderaeum conoide- ·
um, Echinoparyphium recurvatum·, Echinostoma revolutum, Echinochasmus
perfoliatus.
In this article, some information is given about trematoda zoonoses.

Kaynakça

• ALTINTAŞ , K., KURT, N. ve KIYAN, M. : Fasciola hepatica'ya bağlı bir kolesistil olgusu. T. ParaziteL Derg., 15 (1): 39-42. 1991.
• AYDIN, N.: Zoonozlar ve halk sağlığı yönünden önemleri: Türk. Vet. Hekim. Dern. Derg., 51 (3): 40-56. 1981. .
• BORAY, J.C. : Fascioliasis. p. 71-88. ed. Hillyer, G.V. and Hopla C.E. in "Parasitic Zoonoses Seetion C. Vol. lll. Chief Ed. Steele, J.H. in CRC Handbook Series in Zoonoses." CRC. Press Ine. Boca Raon. Florida. 1982.
• BORAY, J.C.: Paramphistomiasis. p. 167-175. ed. Hillyer, G.V. and Hopla C.E. in "Parasitic zoonosis Seetion C. Vol. lll. Chief Ed. Steele, J.H .. in CRC Handbook Series in Zoonoses." CRC. Press Ine. Boca Raton. Florida. 1982.
• BURGU, A. : Helmintozoonozlar. Türk. Vet. Hekim Dern. Derg., 51 (3-4): 89-100. 1981.
• CHEN, M.D., KENNETH, E. and MOTI, M. D. : Progr:ess in assement of morbidity due to F.hepatica infection. Trop. Dis. Bull. 87 (4): 1-37. 1990.
• COŞKUNER, Ş., TAMKAN, A., MERTER, T. ve ANG, Ö. : Etkeni bir kadının safra yollarından elde edilen dikrosöliyaz vakası . T. ParaziteL Derg., 2 (1): 31-37. 1979.
• DINÇER, Ş. , CANTORAY, R. ve TAŞAN, E. : Elazığ'da sokak kedilerinde görülen iç ve dış paraziller ile bunların yayılış oranları üzerinde araştırmalar. Fırat Üniv. Vet. Fak. Derg., 5 (1): 7-15. 1980.
• DO(;ANAY, A. : Ankara köpeklerinde görülen helmint türleri, bunların yayılışı ve halk sağlığı yönünden önemi. A. O. Vet. Fak. Derg., 30 (4): 350-361. 1983.
• DOĞANAY, A. :Türkiye'de kedi ve köpeklerde görülen parazitler. A.Ü. Vet. Fak. Derg., 39 (1-2) Baskıda. Ül92.
• ERDEN, F.: Istanbul'da çıkan bir distamatoz vakası. Tıp Dünyası, 7: 1-16. 1934.
• FAZLI, Ş.A., ÖZBAL, Y. ve KILIÇ, H. : Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Parazitoloji Laboratuvarına başvuran 6500 hastanın bağırsak helmintleri yönünden incelenmesi. T. Parazitol. Derg., 7 (1 -2):37-44. 1984.
• GÜRALP, N. : Hayvanlardan insanlara geçen paraziter hastalıklar. Türk. Vet. Hekim. Dern. Derg., 25: 2248-2254. 1955.
• GÜRALP, N. : "Helmintoloji" ll. Baskı. A.Ü. Vet. Fak. Yayın . , No: 368/266. 1981 .
• GÜRALP, N. ve Tl NAR, R. : Türkiye'de evcil hayvanlarda ilk schistosomiasis olayı . Fırat Üniv. Vet. Fak. Derg., 17 (1-2): 285-296. 1982.
• GÜRSEL, A. : Türkiye'de bilhariose. Türk. Hj. Tecr. Biyol. Derg., 16 (3): 195-202. 1956.
• HAKIOĞLU, F., ÜNEL, . ve ATAMAN, B. : lik defa olarak bir hindi sürüsünde tespit edilen Echinostoma revolutum vakası. Türk. Vet. Hekim Dern. Derg., 112-113: 2653-2657. 1956.
• HILL YER, G.V. : Schistosomasis. p. 177-210. ed. Hillyer, G:V. and Hopla, C.E. in "Parasitic Zoonoses Seetion C. Vol. lll. Chief Ed. Steele, J.H. in CRC Handbook Series in Zoonoses." CRC Press Ine. Boca Raton. Florida. 1982.
• HOEFFLER, D.F. : Carearial dermatitis. p. 7-15. ed. Hillyer, G.V. and Hopla, C.E. in "Parasitic Zoonoses Seetion C. Vol. lll. Chief Ed. Steele, J.H. in CRC. Handbook Series in Zoonoses." CRC. Press Ine. Boca Raton. Florida. 1982.
• MERDIVENCI, A. : Evcil ördeklerimizde ilk defa bulduğumuz Hypedaereum conoideum. Türk Vet. Hekim Dem. Derg., 110-111 : 2553-2560. 1955.
• MERDIVENCI, A. : Evcil hindilerimizde ilk defa bulduğumuz Echinopryphium recurvatum. Türk Vet. Hekim Dem. Derg., 136-137, 28: 15-22. 1958.
• MERDIVENCI, A. : "Medikal Helmintoloji". ll. Baskı. l.ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Yayın . , No: 2514/57. 1978.
• MIMIOOLU, M. : Ankara'nın sokak kedileri üzerinde yaptığımız bir araştırmada müşahade ettiğimiz bir Opisthorchis felineus Rivolta, 1885 (Karaciğer Kelebeği) olayı. Türk. Vet. Hekim Dem. Derg., 22 (64-65): 75-79. 1952.
• MIMIOOLU, M. ve ŞAHIN, 1. : Suudi Arabistan'dan Hacettepe Üniversitesi Hastanesi'ne tedaviye gelen hastalarda schistosomiasis ve filariasis üzerine araştırmalar. Doğa Derg., 1(10-11-12): 335-337. 1977.
• MIYAZAKI, 1. : Paragonimiasis. p. 143-166, ed. Hillyer, G.V. and Hopla, C.E. in "Parasitic Zoonoses Seetion C. Vol. lll. Chief Ed. Steele, J.H. in CRC. Handbook Series in Zoonoses." CRC. Press Ine. Boca Raton. Florida. 1982.
• ÖZKAN, A.U. ve GENÇ, S. :Bir derialtı fascioliasis olgusu. A.Ü.Tıp Fak. Mec., 32(3): 405- 409. 1979.
• RIM, H.J. : Clonorchiasis. p. 17-32. ed. Hillyer, G.V. and Hopla, C.E. in " Parasitic Zoonoses Seetion C. Vol. lll. Chief Ed. Steele, J. H. in CRC Handbook Series in Zoonoses." CRC. Press Ine. Boca Raton. Florida. 1982.
• RIM, H.J. : Echinostomiasis. p. 53-69. ed. Hillyer, G.V. and Hopla, C.E. in "Parasitic Zoonoses Seetion C. Vol. llı . chief Ed. Steele J.H. in CRC Handbook Series in Zoonoses." CRC. Press Ine. Boca. Raton. Florida. ·1982.
• RIM, H.J. : Fasciolopsiasis. p. 89-97. ed. Hilly, G.V. and Hopla, C.E. in "Parasitic Zoonoses Seetion C. Vol. lll. Chief Ed. Steele J.H. in CRC Handbook Series in Zoonoses." CRC. Press Ine. Boca Raton. Florida. 1982.
• RIM, H.J. : Opisthorchiasis. p. 109-121 . ed. Hilly, G.V. and Hopla, C.E. in "Parasitic Zoonoses Seetion C. Vol. lll. Chief Ed. Steele, J.H. in CRC Handbook Series in Zoonoses." CRC. Press Ine. Boca Raton. Florida. 1982.
• RIM, H.J. : The current pathebiology and chemoterapy of clonorchiasis. The Korean J. Parasitol., 24(3): 1-141. 1986.
• ROSICKY, B. and GROSCHAFT, J. : Dicrocoeliasis. p. 33-52. ed. Hilly, G.V. and Hopla, C.E. in "Parasitic Zoonoses Seetion C. Vol. lll. chief Ed. Steele, J.H. in CRC Handbook in Zoonoses." CRC. Press. Ine. Boca Raton. Florida. 1982.
• SAHBA, G.H. and MALEK, E.A. : Dermatilis caused by cercariae of Orientobilharzia turkestanicum in the Caspian Sea. Am. J. Trop. Med. Hyg., 28 (5): 912-913. 1979.
• SOULSBY, E.J.L. : Helmints, Arthropods and Protozoa of Domesticated Animals 7 th. ed. Billiere Tindal. London. 1986.
• TAŞAN, E. : Elazığ kırsal yöre köpeklerinde helminUerin yayılışı ve insan sağlığı yönünden önemi. Doçentlik Tezi. Fırat Üniv. Vet. Fak., Elazığ . 1982.
• TINAR, R. : Ankara köpeklerinde iki yeni trematod bulgusu : Phagicola italica ve Echinochasmus perfoliatus. Fırat Üniv. Vet. Fak. Derg., 3(2-3): 53-61. 1976.
• TOPARLAK, M. : Bursa Uluabat GöiO yöresinde koyunlarda schistosomiasis'in yayılışı. Doğa Derg. Seri Dt, 10 (1): 66-78. 1986.
• UNAT, E.K., VURAL, S. ve MERDIVENCI, A. : Marmara Bölgesinde insanlarda diphylobothriasis araştırmaları. l.ü. Cerrahpaşa Tıp Fak. Mec., 23(3): 401-410.1960.
• ÜNER, A., BUDAK, S. ve SERMET, 1. : lzmir ve civarındaki sokak köpeklerinde rastlanan Heterophyes heterophyes olguları . T. ParaziteL Derg., 9(1-2): 53-56. 1986.
• VELASQUAZ, C.C. :Heterophyidiasis. p. 99-109. ed. Hilly, G.V. and Hopla C.E. in "Parasitic Z6onoses SectionC. Vol. lll. Chief Ed. Steele, J.H. ir CRC Handbook Series in Zoonoses." CRC Press Ine. Boca Raton. Florida. 1982.
• WITIENBERG, G. and LENGY, J. : A case of natural infection of fields rats with Orientobilharzia turkestanica. Refuah Vet., 23(1): 74-67. 1966.
• YOKOGAWA, M. : Piıragonimiasis . p. 123-142. ed. Hıllyer, G.V. and Hopla C.E. in. "Parasitic Zoonoses Seetion C. Vol. lll. Chief Ed. Steele, J.H. in CRC Handbook Series in Zoonoses." CRC Press Ine. Boca Raton. Florida. 1982.