Türkiye’nin Farklı Bölgelerinden Toplanan Süt Örneklerinde Bazı Metal Düzeyleri

Yıl 2021, Cilt: 32 Sayı: 1, 50 - 62, 30.06.2021

Erdim Ozan Çakır Ender Yarsan

https://doi.org/10.35864/evmd.879842

Öz

Süt, yaşamın her evresinde önemli bir besin kaynağıdır. Sütün bileşimi, kalıtımsal, fizyolojik ve çevresel faktörler ile yetiştirme koşullarına bağlı olarak büyük ölçüde değişir. Kaliteli süt üretimi, ekonomik anlamda ve sağlık açısından çok önemlidir. Günümüzde endüstrideki hızlı gelişmeye bağlı olarak ortaya çıkan çevre kirliliğinin olumsuz etkilerinden birisi de insan ve hayvanların ağır metallere maruz kalmasıdır Sütün kontaminasyonu, insan ve hayvan sağlığı için tehdit oluşturmaktadır. Bu kapsamda, Marmara, Karadeniz, İç Anadolu, Doğu Anadolu, Akdeniz ve Ege bölgelerinden, 2007 yılında üçer aylık dört dönemde temin edilen numunelerde, sütün yapısında bulunan demir (Fe), bakır (Cu), çinko (Zn) yanında sütte bulunması muhtemel kurşun (Pb) ve kadmiyum (Cd) düzeyleri yönünden analizler yapıldı. Pb ve Cd analizleri Grafit Fırınlı Atomik Absorbsiyon Spektrometre (GF-AAS), Fe, Cu ve Zn analizleri ise Alevli Atomik Absorbsiyon Spektrometre (A-AAS) ile gerçekleştirildi. Pb yönünden örneklerin 10’unun (%8,3) maksimum kalıntı limitlerini aştığı, ancak genel ortalamanın bu değerin altında olduğu görüldü. Cd, Cu, Fe, ve Zn yönünden normal sınırlar içerisinde olduğu ve insan sağlığı yönünden risk oluşturacak düzeyde olmadığı tespit edildi.

Anahtar Kelimeler

Ağır metal, atomik absorpsiyon spektrometre, süt, Türkiye

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Some Metal Levels In Milk Samples Which were Collected From Different Regions of Turkey

Öz

Milk is an important food source in every stage of life. The composition of milk varies greatly depending on the animal-source, hereditary, physiological and environmental factors and the husbandry conditions. Quality milk production is very important in terms of economy and health. Today, one of the negative effects of environmental pollution, which occurs due to the rapid development in industry, is the exposure of humans and animals to heavy metals. Milk contamination poses a threat to human and animal health. In this context, iron (Fe), copper (Cu) and zinc (Zn), which are generally found in the composition of the milk as well as possibly found lead (Pb) and cadmium (Cd) levels were anlyzed in samples obtained from Marmara, Black Sea, Central Anatolia, Eastern Anatolia, Mediterranean and Aegean regions for four quarterly periods in 2007. Pb and Cd analyzes were performed with Graphite Furnace Atomic Absorption Spectrometer (GF-AAS) and Fe, Cu and Zn analyzes were performed with Flamed Atomic Absorption Spectrometer (F-AAS). It was seen that 10 (8.3%) of the samples exceeded the maximum residue limits in terms of Pb, but the average was below this value. Cd, Cu, Fe, and Zn were found to be within normal limits.

Anahtar Kelimeler

heavy metal, atomic absorption spectrometer, milk, Turkey

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Algan G. (2002). Konya yöresi sütlerinde bazı ağır metallerin incelenmesi. Yüksek lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Anon. (2006). Commıssıon Regulatıon (EC) No 1881/2006 of 19 December 2006 setting maximum levels for certain contaminants in foodstuffs. Erişim adresi: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/HTML/?uri=CELEX:32006R1881&from=EN, Erişim tarihi: 12.02.2021
• Anon. (2011a). Hayvansal Gıdalar İçin Özel Hijyen Kuralları Yönetmeliği Resmi Gazete, 27.12.2011 Tarih ve 28155 Sayı Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/12/20111227-10.htm, Erişim tarihi: 12.02.2021 Anon. (2011b). Canlı Hayvanlar Ve Hayvansal Ürünlerde Belirli Maddeler İle Bunların Kalıntılarının İzlenmesi İçin Alınacak Önlemlere Dair Yönetmelik. T. C. Resmi Gazete, 17.12.2011 Tarih ve 28145 Sayı. Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/12/20111217-4.htm , Erişim tarihi: 12.02.2021
• Anon. (2011c). Türk Gıda Kodeksi Bulaşanlar Yönetmeliği T.C. Resmi Gazete, 29.12.2011 Tarih ve 28157 Sayı. Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/12/20111229M3-8.htm, Erişim tarihi: 12.02.2021
• Anon. (2019). Türk Gıda Kodeksi İçme Sütleri Tebliği, (Tebliğ No: 2019/12). Resmi Gazete, 27.02.2019 Tarih ve 30699 Sayı. Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/02/20190227-5.htm, Erişim tarihi: 12.02.2021
• AOAC. (2000). Official Methods of Analysis of AOAC İnternational. 17 th Ed., AOAC İnternational Gaithersburg. Md, Usa Offical Method 999.10. Chapter 9 p:16
• Ayar A, Sert D, Akın N. (2007). Konyada Tüketime Sunulan Süt ve Ürünlerinin Ağır Metal İçeriklerinin Belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 21 (41): (2007) 58-64
• Bakırcıoğlu D, Topraksever N, Yurtsever S, Kızıldere M, Bakırcıoğlu YK. (2018) Investigation of macro, micro and toxic element concentrations of milk and fermented milks products by using an inductively coupled plasma optical emission spectrometer, to improve food safety in Turkey, Microchemical Journal, Volume 136, 2018, Pages 133-138, ISSN 0026-265X, https://doi.org/10.1016/j.microc.2016.10.014.
• Bilandžić N, Sedak M, Čalopek B.(2016) Lead Concentrations in Raw Cow and Goat Milk Collected in Rural Areas of Croatia from 2010 to 2014. Bull Environ Contam Toxicol 96, 645–649 (2016). https://doi.org/10.1007/s00128-016-1749-z
• Boudebbouz A, Boudalia S, Bousbia A, Habila S, Boussadia MI, Gueroui Y. (2021) Heavy metals levels in raw cow milk and health risk assessment across the globe: A systematic review. Science of The Total Environment, Volume 751, 141830. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2020.141830.
• Gültekin R. (1998). Bursa ili çevresinden alınan çiğ süt örneklerinde bazı mineral madde ve ağır metallerin tespiti üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ. Kaptan B, Bi̇lgücü E, Palabıyık İ, Öksüz Ö. (2016) The Effect of Environmental Factors on Heavy Metal and Mineral Compositions of Raw Milk and Water Samples. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 13 (4).
• Kaya S, Akar F. (1998) Metaller, diğer inorganik maddeler ve radyoetkin maddeler. Veteriner Hekimliğinde Toksikoloji. Ed.: S. Kaya, İ. Pirinçci, A. Bilgili. 1. Baskı, Medisan Yayınevi, Ankara, s. 122-138.
• Kınık Ö, Uysal H R, Akbulut N. (2003) Süt ve Süt Ürünlerinde İz Elementler. E.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları No: 549. E.Ü.Basımevi, Bornova, İzmir, 163s.
• Lawal AO, Mohammed SS, Damisa, D. (2006) Assessment of levels of Copper, Cadmium and Lead in secretion of mammary gland of cows grazed on open fields. Science World Journal. 1. 7-10. 10.4314/swj.v1i1.51689.
• Norouzirad R, Montaña JRG, Pastor FM, Hosseini H, Shahrouzian A, Khabazkhoob M, Malayeri FA, Bandani HM, Paknejad M, Foroughinia B, Moghaddam AF. (2018) Lead and cadmium levels in raw bovine milk and dietary risk assessment in areas near petroleum extraction industries, Science of The Total Environment. Volume 635, Pages 308-314 https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2018.04.138.
• Özrenk E. (2002). Van ili ve çevre ilçelerinde üretilen inek sütlerinin ağır metal kirlilik düzeyi ve bazı mineral madde içerikleri. Doktora tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Peinado DMC ve Bedriñana JIC. (2020) Lead and cadmium blood levels and transfer to milk in cattle reared in a mining area. Heliyon, Volume 6, Issue 3, , e03579, https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2020.e03579.
• Qu XY, Zheng N, Zhou XW, Li SL, Wang JQ, Zhang WJ. (2018). Analysis and Risk Assessment of Seven Toxic Element Residues in Raw Bovine Milk in China. Biol Trace Elem Res 183, 92–101 https://doi.org/10.1007/s12011-017-1116-x
• Şenol AS ve Özdemir S. (2003) Sakarya bölgesinde kırsal ve kentsel bölgelerden toplanılan sütlerde çinko düzeylerinin belirlenmesi. Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 7. Cilt 3. Sayı Eylül 2003, 194-196
• Tekinşen OC. (2000). Süt ürünleri teknolojisi (3.baskı). Konya: Selçuk Üniversitesi Basımevi, 329 s.
• Temiz H ve Soylu A. (2012) Heavy metal concentrations in raw milk collected from different regions of Samsun, Turkey. International Journal of Dairy Technology, 65: 516-522. https://doi.org/10.1111/j.1471-0307.2012.00846.x
• Temurci H ve Güner A. (2010) Ankara’da Tüketime Sunulan Süt ve Beyaz Peynirlerde Ağır Metal Kontaminasyonu. Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi, 1 (2) , 20-28. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunivbd/issue/2904/40261
• Vıcıl S, Erdoğan S, Uygur V. (2012) Akdağmadeni bölgesi toprak, bitki, koyun kan ve yün örneklerinde bazı esansiyel ve toksik element düzeylerinin saptanması. Adana Veteriner Kontrol Enstitüsü Müdürlüğü Dergisi. 2012,2 (2):15-21