NEPOTİZMİN İŞ TATMİNİ ÜZERİNE ETKİSİNDE PROSEDÜREL ADALETİN ARACI ROLÜ: K.K.T.C. OTELCİLİK SEKTÖRÜ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 2, 1 - 20, 01.12.2016

Hüseyin Araslı Hasan Evrim Arıcı Furkan Araslı

Öz

Bu çalışmanın amacı, çalışanların iş ortamında maruz kaldığı nepotizm algısından kaynaklanan etkileri iş tatmini üzerinde ölçmek ve bu ilişkide prosedürel adalet algısının aracı rolünü belirlemektir. Nepotizmin etkisi makro seviyede geçmiş araştırmalarda incelenmiş olmasına rağmen, iş tatmini üzerine prosedürel adalet aracılığıyla etkisi henüz hiç bir çalışma tarafından araştırılmamıştır. Bu çalışma nepotizmin prosedürel adalet vasıtasıyla otel çalışanlarının iş tatmini üzerine etkisini araştırarak alan yazına önemli bir katkı sunmaktadır. KKTC’ de bulunan 3 ve 4 yıldızlı otellerde görev yapan 299 otel çalışanından anket tekniği kullanılarak veri toplanmıştır. Elde edilen veriler, SPSS ve AMOS istatistik programları yardımıyla faktör analizi, tanımlayıcı betimsel istatistik, korelasyon ve regresyon analizine tabi tutulmuştur. Araştırma bulguları, nepotizmin prosedürel adalet ve iş tatminini negatif ve anlamlı bir şekilde etkilediğini, çalışanların prosedürel adalet algısının ise iş tatmini üzerine pozitif ve anlamlı bir etkiye sahip olduğunu göstermiştir. Bunun dışında, çalışanların nepotizm algılarının iş tatmin seviyeleri üzerine etkisinde prosedürel adalet algısının aracı rolünün bulunduğu belirlenmiştir. Araştırma bulgularına dayanan yönetimsel tavsiye ve önerilere sonuç kısmında yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Nepotizm, İş tatmini, Prosedürel adalet, KKTC, Turizm Endüstrisi

THE INTERMEDIARY ROLE OF PROCEDURAL JUSTICE ON NEPOTISM’S IMPACT ON JOB SATISFACTION: A RESEARCH ON HOTEL INDUSTRY OF T.R.N.C.

Öz

The purpose of this study is to examine the effects of nepotism on employee job satisfaction and to determine the mediating effect of procedural justice on the relationship between nepotism and job satisfaction. The effects of nepotism have been studied by numerous study however the impact on job satisfaction through procedural justice has not yet been analysed to date. By filling the gap, the current paper contributes to the management literature. Data were collected from 299 hotel employees working 3 and 4 star hotels in TRNC via questionnaires. The data were subjected to factor analysis, descriptive statistics, correlation, and regression analyses by using SPSS and AMOS statistical package programmes. The research findings demonstrated that while nepotism has a negative and significant impact on job satisfaction and procedural justice, there is a positive and significant relationship between procedural justice and job satisfaction. Moreover, procedural justice is a mediator on the relationship between nepotism and job satisfaction. Conclusion part including implications and limitations with future directions were drawn by the authors

Anahtar Kelimeler

Nepotism, Job satisfaction, Procedural justice, TRNC, Tourism industry

Kaynakça

• Abdalla, H. F., Maghrabi, A. S., Raggad, B. G. (1998), “Assessing the perceptions of human resource managers toward nepotism: A cross-cultural study”, International Journal of Manpower, Vol: 19, No: 8
• Araslı, H., Bavik, A., Ekiz, E. H. (2006), “The effects of nepotism on human resource management”, International Journal of Sociology and Social Policy, Vol: 26, No: 7/8
• Arasli, H., Tumer, M. (2008), “Nepotism, favoritism and cronyism: A study of their effects on job stress and job satisfaction in the banking industry of north Cyprus”, Social Behavior and Personality: An International Journal, Vol: 36, No: 9
• Arslaner, E., Erol, G., Boylu, Y. (2014), “Konaklama işletmelerinde nepotizm ve örgütsel adalet algısı üzerine bir araştırma”, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Vol: 32, No: 1
• Asunakutlu, T., Avcı, U. (2010), “Aile işletmelerinde nepotizm algısı ve iş tatmini ilişkisi üzerine bir araştırma”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Vol: 15, No: 2
• Babin, B. J., Boles, J. S. (1998), “Employee behavior in a service environment: A model and test of potential differences between men and women”, The Journal of Marketing, Vol: 62, No: 2
• Baron, R. M., Kenny, D. A. (1986), “The moderator–mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations”, Journal of Personality and Social Psychology, Vol:51, No: 6
• Başaran, İ. E. (2000), Örgütsel Davranış, İnsanın Üretim Gücü, Feryal Matbaası, Ankara
• Berry, L.M. (1997), Psychology at Work, McGraw Hill Companies Inc., San Francisco, CA
• Boadi, G. E. (2000), “Conflict of interest, nepotism and cronyism”, Source Book 2000, Vol: 5, No: 1
• Büte, M., Tekarslan, E. (2010), “Nepotizm’in çalışanlar üzerine etkileri: Aile işletmelerine yönelik bir saha araştırması”, AİBÜ-İİBF Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Vol: 6, No: 1
• Doğan, H. (2005), “İşgörenlerde iş tatminiyle ilişkilendirilmiş stres ve prosedürel adalet algılamaları analizi: Gazi Hastanesi'nde bir uygulama”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Vol: 10, No: 1
• Folger, R., Cropanzano, R. (1998), Organizational Justice and Human Resource Management, Sage Publications, Thousand Oaks, Cal.
• Gillen, M.C., Chung, E. (2005), “An initial investigation of employee stress related to caring for elderly and dependent relatives at home”, International Journal of Sociology and Social Policy, Vol: 25, No: 9
• Gove, P. B. (1981), Webster's Third New International Dictionary of the English Language, Unabridged (Vol. 1), Merriam-Webster, Springfield, M.A.
• Greenberg, J. (1990), “Organizational justice: Yesterday, today and tomorrow”, Journal of Management, Vol: 16, No: 2
• Karacaoğlu, K., Yörük, D. (2012), “Çalışanların nepotizm ve örgütsel adalet algılamaları: Orta Anadolu Bölgesinde bir aile işletmesi uygulaması”, İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, Vol: 14, No: 3
• Keleş, H. N., Özkan, T. K., Bezirci, M. (2011), “A study on the effects of nepotism, favoritism and cronyism on organizational trust in the auditing process in family businesses in Turkey”, International Business and Economics Research Journal, Vol: 10, No: 9
• Laker, D. R., Williams, M. L. (2003), “Nepotism's effect on employee satisfaction and organisational commitment: An empirical study”, International Journal of Human Resources Development and Management, Vol: 3, No: 3
• Madamba, A.B., De Jong, G.F. (1997), “Job mismatch among Asians in the United States: Ethnic group comparisons”, Social Science Quarterly, Vol: 78, No: 2
• Martin, C. L., Bennett, N. (1996), “The role of justice judgments in explaining the relationship between job satisfaction and organizational Management, Vol: 21, No: 1 commitment”, Group & Organization
• McFarlin, D. B., Sweeney, P. D. (1992), “Research notes. Distributive and procedural justice as predictors of satisfaction with personal and organizational outcomes”, Academy of Management Journal, Vol: 35, No: 3
• Mutlu, K. (2000), “Problems of nepotism and favoritism in the police organization in Turkey”, International Journal of Police Strategies and Management, Vol: 23, No: 3
• Niehoff, B. P., Moorman, R. H. (1993), “Justice as a mediator of the relationship between methods of monitoring and organizational citizenship behavior”, Academy of Management Journal, Vol: 36, No: 3
• Nunnally, J. C., Bernstein, J. H. (1994), Psychometric theory (3rd ed.), McGraw-Hill, New York
• Özgen, H., Öztürk, A., Yalçın, A. (2002), İnsan Kaynakları Yönetimi, Nobel Yayınevi, Adana
• Özsemerci, K. (2003), Türk Kamu Yönetiminde Yolsuzluklar, Nedenleri, Zararları ve Çözüm Önerileri, Araştırma/İnceleme/Çeviri Dizisi 27, Sayıştay Başkanlığı, Ankara
• Robbins, P.S. (2003), Organizational Behavior, Pearson Education Ltd., New Jersey
• Ross, L.D. (1998), “A practical theory of motivation applied to hotels”, International Journal of Contemporary Hospitality Management, Vol: 10, No: 1
• Saxby, C. L., Tat, P. K., Johansen, J. T. (2000), “Measuring consumer perceptions of procedural justice in a complaint context”, Journal of Consumer Affairs, Vol: 34, No: 2
• Schmit, M.J., Allscheid, S.P. (1995), “Employee attitudes and customer satisfaction: Making theoretical and empirical connections”, Personnel Psychology, Vol: 48, No: 3
• Turizm ve Çevre Bakanlığı. (2016), Turizm İstatistikleri: Ocak-Nisan 2016, http://www.tpd.gov.ct.tr/Portals/1075/Turizm%20%C4%B0statistik leri/2016%20%C4%B0statistikleri/Nisan/YATAKKAPAS%C4%B0T ES%C4%B0.pdf, (Erişim tarihi: 06 Nisan 2016)