NEVŞEHİR İLİ KONAKLAMA İŞLETMELERİNE YÖNELİK TURİZM TALEBİNİN ANALİZİ, MODELLENMESİ VE TAHMİNLERİ

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 2, 49 - 65, 01.12.2016

Murat Çuhadar İsmail Kervankıran

Öz

Turizm sektöründe talep tahminleri, alt ve üst yapı yatırımlarının planlanması; turizm bölgelerinin taşıma kapasitelerinin belirlenmesi, bu sayede ekonomik, toplumsal ve çevresel yönlerden turizmin olumsuz etkilerinin giderilmesinde büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada, Türkiye’nin önde gelen turizm çekim merkezlerinden biri olan Nevşehir ili sınırları içerisinde faaliyet gösteren konaklama işletmelerine yönelik turizm talebinin muhtelif Üstel Düzleştirme ve Box-Jenkins yöntemleri ile modellenmesi, tahmini ve tahmin performanslarının karşılaştırılarak en yüksek doğruluğu sağlayan model yardımı ile 2016 yılı için Nevşehir ili konaklama işletmelerine yönelik aylık turizm talebi tahminlerinin üretilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada, turizm talebinin ölçüsü olarak konaklama istatistikleri kullanılmış, 2010-2015 yıllarında Nevşehir ili sınırları içerisinde faaliyet göstermekte olan, Belediye ve Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan belgeli konaklama işletmelerine giriş yapan aylık yerli ve yabancı turist sayılarından yararlanılmıştır. Çalışmada kullanılan veriler, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Araştırma ve Değerlendirme Daire Başkanlığı, İstatistik Şube Müdürlüğü’nden yazılı talep ile temin edilmiştir. Uygulanan yöntemlerden elde edilen tahmin sonuçlarının değerlendirilmesi neticesinde en yüksek tahmin doğruluğunu sağlayan Holt-Winters’ın Çarpımsal-Mevsimsel üstel düzleştirme modeli kullanılarak, 2016 yılı için Nevşehir ili konaklama işletmelerine yönelik aylık turizm talebi tahminleri üretilmiştir. Çalışmada kullanılan yöntem ve modellerin tahmin başarıları, “Ortalama Mutlak Yüzde Hata MAPE ” istatistiği yardımıyla değerlendirilmiştir.Anahtar Kelimeler: Turizm Talebi, Nevşehir, Konaklama İşletmeleri, Modelleme ve Tahmin.Jel Sınıflandırması: C53, L83

Anahtar Kelimeler

Turizm Talebi, Nevşehir, Konaklama İşletmeleri, Modelleme ve Tahmin

ANALYZING, MODELING AND FORECASTING TOURISM DEMAND FOR LODGING PROPERTIES OPERATING IN

Öz

Estimates of tourism demand are important for planning of infrastructure and superstructure investments, determination of carrying capacities of tourism destinations, in this way overcome the adverse effects of tourism on economic, social and environmental aspects In this study, it is aimed analyzing and modeling tourism demand for lodging properties operating in Nevşehir as a major tourism destination of Turkey by various Exponential Smoothing and Box-Jenkins ARIMA models and forecasting monthly tourism demand for year 2016 via the method providing the highest accuracy. In the research, it is used the total number of tourist arrivals as a measure of tourism demand and monthly total domestic and inbound tourist arrivals to lodging properties operating in Nevşehir licensed by Ministry of Culture and Tourism and Nevşehir Municipality in the period of January 2010 – December 2015 data were utilized to build appropriate model. The data used in the study were obtained by written request from the Ministry of Culture and Tourism, the Research and Evaluation Department, the Statistics Branch Office. As a consequence of the analysis and evaluations, it has been observed that Holt-Winter’s Multicaptive-Seasonal exponential smoothing model has presented best performance and by the means of this model it has been forecasted the monthly tourism demand for lodging properties operating in Nevşehir for year 2016. Forecasting performances of models used in the study were evaluated by “Mean Absolute Percentage Error MAPE ” statistic

Anahtar Kelimeler

Tourism Demand, Nevşehir, Lodging Properties, Modeling and Forecasting

Kaynakça

• Akdeniz Turistik Otelciler Birliği (2014), “2023’e Doğru Türkiye’de Turizmin 100 Yılı, Turizm Sektörünün Yapısı, Büyüklüğü ve Ekonomiye Katkısı: Turizm ve Konaklama Sektörünün Sosyo- Ekonomik Etkileri”, Retma Matbaa, Antalya.
• Akgül, I.(2003), Zaman Serilerinin Analizi ve ARIMA Modelleri, Der Yayınları, İstanbul.
• Akova, O., Kızılırmak, İ. ve Tanrıverdi, H. (2015), Turizm İşletmeciliği, Temel Kavramlar ve Uygulamalar, Detay Anatolia Akademik Yayıncılık Ltd. Şti. Ankara.
• Aksakal, M. ve Çilan, Ç.A. (2015), “Türkiye’ye Yönelik Turizm Talebinin Görünürde İlişkisiz Regresyon Modelleri İle İncelenmesi”, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 7(14): 235-256. Coğrafya Dünyası (2016). Nevşehir. http://www.cografya.gen.tr/tr/nevsehir.html, Erişim Tarihi: 25 Haziran 2016.
• Çuhadar, M (2015), “Çanakkale İli Turizm Talebinin Analizi, Modellenmesi ve Tahminlenmesi”, 16. Ulusal Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı, Çanakkale On sekiz Mart Üniversitesi, Turizm Fakültesi, 12-15 Kasım 2015, Çanakkale. Ss: 603-618.
• Çuhadar, M. (2013), “Türkiye’ye Yönelik Dış Turizm Talebinin MLP, RBF ve TDNN Yapay Sinir Ağı Mimarileri İle Modellenmesi ve Tahmini: Karşılaştırmalı Bir Analiz”, Journal of Yasar University, 8(31): 5274-5295.
• Çuhadar, M. (2008), “Isparta İli Konaklama İşletmelerine Yönelik Turizm Talebinin Üstel Düzleştirme ve Box-Jenkins Yöntemleri İle Modellenmesi ve Tahmini”, Üçüncü Ulusal Eğirdir Turizm Sempozyumu, 17-19 Ekim 2008, Eğirdir.
• Çuhadar, M., Güngör, İ. ve Göksu, A. (2009), “Turizm Talebinin Yapay Sinir Ağları ile Tahmini ve Zaman Serisi Yöntemleri ile Karşılaştırmalı Analizi: Antalya İline Yönelik Bir Uygulama”, Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(1), 99-114.
• Çuhadar, M ve Kayacan, C. (2005), “Yapay Sinir Ağları Kullanılarak Konaklama İşletmelerinde Doluluk Oranı Tahmini: Türkiye'deki Konaklama İşletmeleri Üzerine Bir Deneme”, Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, 16 (1): 24-30.
• Emeksiz M. (2002), Beş Yıldızlı Otel İşletmeleri İçin Getiri Yönetimi Uygulama Modeli, Anadolu Üniversitesi Yayınları, No: 1337. Eskişehir.
• Güngör, İ. ve Çuhadar, M. (2005), “Antalya İline Yönelik Alman Turist Talebinin Yapay Sinir Ağları Yöntemiyle Tahmini”, Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2005(1): 84-99.
• Görmüş, Ş. ve Göçer, İ. (2010), “Türkiye’ye Yönelik Turizm Talebini Etkileyen Faktörlerin Panel Veri Yöntemiyle Analiz Edilmesi”, 11. Ulusal Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı, 2-5 Aralık 2010, Kuşadası, Ss.44 - 56
• Hu, C., Chen, M ve McCain, S.H. (2004), “Forecasting in Short-Term Planning and Management for a Casino Buffet Restaurant”, Journal of Travel & Tourism Marketing, 16(2-3): 79-98.
• İçöz, O. (1993), “Turizm Sektöründe Plan ve Planlamanın Önemi”, Turizm Yıllığı, Türkiye Kalkınma Bankası Yayını, 1993.
• İçöz, O., Var, T. ve İlhan, İ. (2002) Turizm Planlaması, Turhan Kitabevi, Ankara.
• İçöz,, O. (2005), Turizm Ekonomisi (3. Basım), Turhan Kitabevi, Ankara.
• Karahan, M. (2015), “Turizm Talebinin Yapay Sinir Ağları Yöntemiyle Tahmin Edilmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2): 195-209.
• Kozak, M. ve Bahar, O. (2013), Turizm Ekonomisi, Detay Anatolia Akademik Yayıncılık Ltd. Şti. Ankara.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı, Tanıtma Genel Müdürlüğü, Kapadokya, http://www.tanitma.gov.tr/TR,22783/kapadokya.html Tarihi: 21 Haziran 2016. Erişim
• Lewis, C.D. (1982), Industrial and Business Forecasting Methods, Butterworths Publishing, London.
• Orman ve Su İşleri Bakanlığı 8. Bölge Müdürlüğü, Nevşehir Şube Müdürlüğü (2013), “Nevşehir Turizminin Çeşitlendirilmesine Yönelik Eko Turizm Eylem Planı 2013-2023.
• Selim, S. ve Demir, Ç. (2009), “Türkiye’ye Gelen Turist Sayısının Öngörümlenmesi: Karşılaştırmalı Bir Analiz”, 10. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu, Erzurum, 27-29 Mayıs 2009, 36-38.
• Song, H ve Witt, S. F. (2000), Tourism Demand Modelling and Forecasting: Modern Econometric Approach, Elsevier Science – Pergamon.
• Soysal, M. ve Ömürgönülşen, M. (2010), “Türk Turizm Sektöründe Talep Tahmini Üzerine Bir Uygulama”, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi (Prof. Dr. Hasan Işın Dener Özel Sayısı) 21(1): 128-136.
• World Travel & Tourism Council (2016). Travel & Tourism Economic Impact: Turkey 2016.