Analitik Hiyerarşi Yöntemiyle Üniversite Kurulması Uygun Olan İlçelerin Belirlenmesi

Yıl 2013, Cilt: 2 Sayı: 2, 43 - 66, 01.12.2013

Hakan Bakan

Öz

Ekonomik, sosyal ve kültürel alandaki gelişmelere ve ulusal kalkınmayakatkıda bulunan en önemli unsur eğitimdir. Eğitimin her kademesininayrı bir önemi vardır. Üniversitelerin ise eğitime katkıları tartışılmaz birgerçektir. Üniversitelerin bu öneminden dolayı sayılarında zamanla artışolmuştur. Ülkemizde de her il’e bir üniversite kapsamında yapılan çalışmalarsonucunda kurulan üniversiteler hala ihtiyacı karşılayamamaktadır. Buihtiyacı karşılamak amacıyla ya mevcut üniversitelerin kontenjanınıarttırmak ya da yeni üniversiteler kurmak gerekmektedir. İlçelerde üniversitelerin kendilerine sağlayacağı katkılardan dolayı bölgelerinde üniversite kurulmasını talep etmektedirler.Üniversite kurulması uygun olan ilçelerin objektif olarak belirlenmesiönemli bir husustur. Bu çalışmada, üniversite kurulması uygun olan ilçeleribelirlemek amacıyla çok kriterli karar verme yöntemlerinden AnalitikHiyerarşi Proses Yöntemi kullanılmıştır. Hem objektif hem de sübjektifdeğerlendirme kriterlerini dikkate alması, değerlendirmelerin tutarlılığınıkontrol etmesi, çok sayıda kritere göre alternatiflerin önceliklerinibelirlemesi sebebiyle bu yöntem tercih edilmiştir. Uygulama aşamasında,14 ilçe alternatifi arasından belirlenen kriterlere göre üniversite kurulmasıgerekli olan en uygun ilçeyi belirleyerek karar vericiye yardımcı olunmayaçalışılmıştır.Anahtar sözcükler: Çok Kriterli Karar Verme, Analitik Hiyerarşi Proses,Üniversite, İlçe, Sosyo-Ekonomik Gelişim.

Anahtar Kelimeler

Çok Kriterli Karar Verme, Analitik Hiyerarşi Proses, Üniversite, İlçe, Sosyo-Ekonomik Gelişim.

DETERMINING THE APPROPRIATE COUNTIES THAT CAN BE ESTABLISHED UNIVERSITY USING ANALYTIC HIERARCHY PROCESS

Öz

The most important factor contributing to the developments in the economic, social and cultural fields, and the national progress is education. Each stage of education has a particular importance. Especially, Universities’ contribution to education is an indisputable fact. The number of universities has been increased considering that importance of them. The ones established in our country as a result of the campaign “at least one university for each province” still can’t satisfy the demand. Therefore, it is necessary to increase the capacity or the number of these establishments. Moreover, counties,thinking the contribution provided by universities, demand the establishments in their regions. It is an important issue to determine the appropriate counties objectively to establish universities. In this study, Analytical Hierarchy Process Method, that is one of the multi-criteria decision making methods, has been used to decide the counties properly. This method is preferred to take both objective and subjective evaluation criteria into account, to check the consistency of evaluations, and to set the priorities of alternatives due to the numerous criteria. During the implementation phase, it has been worked to help the decision maker as determining the most appropriate county among the 14 alternatives to require to establish a university

Anahtar Kelimeler

Multi-Criteria Decision Making, Analytic Hierarchy Process, University, County, Socio-Economic Development.

Kaynakça

• Arap, S.K., (2007), “Türkiye’de Üniversitelere İlişkin Politikalar ve Üniversitelerin Kuruluş Yeri Seçimi”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Arslan T., Khisty C. J. (2005), “A Rational Reasoning Method From Fuzzy Perceptions In Route Choise”, Fuzzy Sets And Systems, 150.
• Ataünal, A., (1998), Türkiye’de Yükseköğretim (1923-1928), MEB Yüksek Öğretim Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Aydın, G., (2008), “Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) ve Bir Sanayi İşletmesinde Uygulanması”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Bakan, H., (2011), “Analitik Hiyerarşi Yöntemiyle Üniversite Kurulması Uygun Olan İlçelerin Belirlenmesi” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
• Berberoğlu, B., (2010), “Ekonomik Performansın Anadolu Üniversitesi’nde Uzaktan Eğitim Yapan Fakültelerin Mezun Sayılarına Etkisi”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 10, Sayı 2, s.99-110.
• Bilgin, V., (2009), Türkiye’de Üniversite Sorunu ve Üniversite Çalışanları, Türk Eğitim-Sen Araştırması, Ankara, http://www.turkegitimsen.org.tr/lib_ basili/94.pdf (Erişim Tarihi:05.07.2011).
• Burgaz, B. ve Şentürk, İ., (2008), “Küreselleşmenin Eğitim Fakültelerinin Yönetim Boyutundaki Etkileri”, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 19, s.269-280.
• Byun Dae-Ho (2001), “The AHP Approach For Selecting An Otomobile Purchase Model”,Information & Management, 38.
• Çetin, M., (2007), “Bölgesel Kalkınma ve Girişimci Üniversiteler”, Ege Akademik Bakış Dergisi, Cilt 7, Sayı 1, s.217-238.
• Dağdeviren, M. ve Eren, T. (2001), “Tedarikçi Firma Seçiminde Analitik Hiyerarşi Prosesi ve 0-1 Hedef Programlama Yöntemlerinin Kullanılması”, Gazi Üniversitesi Müh. Mim. Fak. Dergisi, C.16, No:2, s.41-52.
• Doğramacı, İ., (2000), Günümüzde Rektör Seçimi ve Atama Krizi, Türkiye’de ve Dünyada Yükseköğretim Sistemine Bir Bakış, Meteksan A.Ş., Ankara.
• Dörtlemez, Ö., (1995), “Yeni Açılan Üniversiteler”, İkinci Üniversite Kurultayı Bildiriler Kitabı, Sarmal Yayınevi, s.125-135, İstanbul.
• Durukan, H., (2004), “Ülkemizin Kalkınmasında Çağdaş Üniversitelerin Yeri”, Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 6, Sayı 2, s.19-25.
• Güngör, İ., Bakan, H., Aksu, M., Kiremitçi, S., Göksu, A. ve Göçen, S. (2010), “Türkiye’de İl Olması Uygun Olan İlçelerin AHP Yöntemiyle Belirlenmesi ’’, Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt 2, Sayı 2, s.1-16.
• Gürüz, K., (2001), Dünyada ve Türkiye’de Yükseköğretim Tarihçe ve Bugünkü İdare Sistemleri, ÖSYM Yayınları, 2001-4, Ankara.
• Hatipoğlu, M.T., (1997), “Türkiye’de Üniversite Yasalarında Tanım, Amaç ve İlkeler”, Emine Akalın, Hakan Aydoğdu ve Reşat Saraoğlu (der.), Bilim, Bilim Politikası ve Üniversiteler, s.25-30, Bağlam Yayıncılık, İstanbul.
• Karataş, M., (2002), “Üniversitelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmedeki Rolü ve Önemi (Muğla Üniversitesi Örneği)”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
• Kaynar, M. ve Parlak, İ., (2005), Her ‘İl’ e Bir Üniversite, Türkiye’de Yükseköğretim Sisteminin Çöküşü, Paragraf Yayınevi, Ankara.
• Kwiesielewicz M., Uden E. V. (2004), “Inconsistent and ContradictoryJudgements In Pairwaise Comparison Method In The AHP”, Computers &Operations Research, 31.
• Özdem, G. ve Sarı, E., (2008), “Yükseköğretimde Yeni Bakış Açılarıyla Birlikte Yeni Kurulan Üniversitelerden Beklenen İşlevler (Giresun Üniversitesi Örneği)”, Üniversite ve Toplum Dergisi, Cilt 8, Sayı 1, http:///www. universite-toplum.org/text.php3?id=351 (Erişim Tarihi:20.06.2011).
• Özalp, Ş., (1999), “Cumhuriyet ve Üniversitelerimiz”, Cumhuriyet ve Üniversitelerimiz, Başbakanlık Basımevi, s. 4, Ankara.
• Saaty T. L., (1980), The Analytic Hierarchy Process, McGraw-Hill International Book Company, New York.
• Saaty T.L., (1990), “An Overview of The Analytic Hierarchy Process and Its Applications”, European Journal Of Operational Research, 48, s. 4.
• Sargın, S., (2007), “Türkiye’de Üniversitelerin Gelişim Süreci ve Bölgesel Dağılımı” S.D.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl 3, Sayı 5, s.133-150.
• Scholl A., Manthey L., Helm R., Steiner M., (2005), “Solving Multiattribute Design Problems With Analytic Hierarchy Process and Conjoint Analysis: An Empirical Comparison”, European Journal of Operational Research, 164.
• Şentürk, Ü., (2008), “Enformasyon Toplumunda Eğitimin Yeri”, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, Cilt 6, Sayı 3, s.487-506.Vargas, L. G. (1990), “An Overview of The Analytic Hiyerarchy Process and ItsApplications”, European Journal Of Operational Research, 48.
• Yaralıoğlu, K., (2001), “Performans Değerlendirmede Analitik Hiyerarşi Proses”, Dokuz Eylül Üniveristesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt 16, Sayı 1, s.129-142.
• Zahedi F. (1987), “A Utility Approach To The With Analytic Hierarchy Process”,Mathematical Modelling, Volume 9, Issues 3-5.
• http://ogm.meb.gov.tr (Erişim Tarihi: 28.06.2011).
• http://tr.karaelmas.edu.tr/akademik/fakulteler/(Erişim Tarihi: 28.06.2011).
• http://tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/adnks.zul(Erişim Tarihi: 18.10.2012).
• http://www.adu.edu.tr/tr/pages.asp?path=02001(Erişim Tarihi: 28.06.2011).
• http://www.artuklu.edu.tr/ (Erişim Tarihi: 28.06.2011).
• http://www.balikesir.edu.tr/(Erişim Tarihi: 28.06.2011).
• http://www.bayar.edu.tr/anasayfa/(Erişim Tarihi: 28.06.2011).
• http://www.cukurova.edu.tr/Content/Asp/Turkish/cuFakulte.asp(ErişimTarihi: 28.06.2011).
• http://www.kgm.gov.tr/Sayfalar/KGM/SiteTr/Uzakliklar/ililcelerArasiMesafe. aspx(Erişim Tarihi: 28.06.2011).
• http://www.kirklareli.edu.tr/(Erişim Tarihi: 28.06.2011).
• http://www.nku.edu.tr/(Erişim Tarihi: 28.06.2011).
• http://www.sirnak.edu.tr/(Erişim Tarihi: 28.06.2011).
• http://www.uludag.edu.tr/Icerik/index/konu/30(ErişimTarihi: 28.06.2011).
• http://www.akdeniz.edu.tr/(Erişim Tarihi: 18.10.2012).
• http://www.mersin.edu.tr/akademik(Erişim Tarihi: 18.10.2012).