FAALİYET RİSKİ VE FİNANSAL RİSKİN YATIRIMCI KARARLARI ÜZERİNE ETKİSİ

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 2, 29 - 55, 31.12.2024

Çağatay Mirgen

Öz

Bu çalışma, faaliyet ve finansal risk faktörlerinin hisse senedi fiyatları üzerindeki etkilerini araştırmaktadır. Yatırımcıların kararlarını etkileyen çeşitli unsurlar arasında ekonomik göstergeler, şirket performansları ve piyasa trendleri bulunmaktadır. Hisse senedi risk barındıran bir yatırım aracı olması nedeniyle yatırımcıların bu risklere göre yatırım kararı vermesi yatırımdan elde edecekleri getiriler üzerinde de etkili olacaktır. Risk kavramı, sistematik ve sistematik olmayan riskler olarak ikiye ayrılmaktadır. Sistematik riskler, makroekonomik faktörlerden kaynaklanırken, sistematik olmayan riskler işletme düzeyindeki yönetim, faaliyet ve finansal riskleri içermektedir. Bu nedenle işletme tarafından sistematik olmayan risklerden kaynaklanacak olumsuzlukların önüne geçilmesi sağlanabilmektedir. Bu bağlamda, bu çalışma hisse senedi fiyatlarını etkileyen faaliyet ve finansal risk faktörlerini ele almakta ve yatırımcıların daha bilinçli ve etkili kararlar almalarına yardımcı olmayı amaçlamaktadır. Panel veri analizi ile 2000-2023 yılları arasındaki 96 çeyreklik dönemi kapsayan analiz sonuçlarına göre hisse senedi fiyatlarını etkileyen değişkenlerin; ROIC, FAVÖK/Aktifler, Aktif Kârlılık, Aktif Devir Hızı, Dönen Varlık Devir Hızı, MDV Devir Hızı, Nakit Döndürme Süresi, Stok Devir Süresi, Esas Faaliyet Gideri /Net Satışlar olduğu saptanmıştır. Bu kapsamda faaliyet riski göstergesi olarak belirlenen değişkenlerin büyük çoğunluğunun hisse senedi fiyatlarını istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde etkilediği fakat finansal risk göstergesi olarak seçilen değişkenlerin anlamlı bir etkisinin olmadığı tespit edilmiştir. Çalışmanın bulguları, yatırımcıların riskleri en aza indirmeleri ve portföylerini çeşitlendirmeleri için önemli bilgiler sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sistematik Olmayan Riskler, Faaliyet Riski, Finansal Risk

Kaynakça

• Adıgüzel, İ. (2023), “Enerji Sektöründe Faaliyet Gösteren İşletmelerin Finansal Rasyolarının Pay Senedi Üzerinde Etkisi: Panel Veri Analizi”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 24(2), s. 305-322. DOI: 10.31671/doujournal.1250512.
• Ahmetoğulları, K. (2024), “Hisse Senedi Fiyatını Etkileyen Finansal Göstergelerin Saptanması: Katılım ve Konvansiyonel Bankacılık Sektörü Uygulaması”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 20(1), 265-282.
• Baker, M., ve Wurgler, J. (2006), “Investor Sentiment and the Cross-Section of Stock Returns”, The Journal of Finance, 61(4), 1645-1680.
• Baltagi, B. H., ve P. X. Wu. (1999), “Unequally spaced panel data regressions with AR(1) disturbances”, Econometric Theory 15: 814-823.
• Bhargava, A., L. Franzini, ve Narendranathan, W. (1982), “Serial correlation and the fixed effects model”, Review of Economic Studies 49: 533-549.
• Bodie, Z., Kane, A., ve Marcus, A. J. (2014), Investments (10th ed.), McGraw-Hill Education.
• Choi, I. (2001). “Unit Root Tests For Panel Data”, Journal of International Money and Finance, 20(2), 249-272.
• Dickey, D. A., ve W. A. Fuller. (1979), “Distribution of The Estimators for Autoregressive Time Series With a Unit Root”, Journal of the American Statistical Association 74: 427–431
• Dizgil, E. (2017). “Hisse Senedi Fiyatını Etkileyen İşletme Düzeyindeki Faktörler: Bist Kobi/ Sanayi Endeksinde Yer Alan İşletmeler Üzerine Bir Uygulama”, Vol:3, Issue:17; pp: 265-276 (ISSN:2149-8598).
• Driscoll, J. C., ve Kraay, A. C. (1998), “Consistent Covariance Matrix Estimation with Spatially Dependent Panel Data”, Review of Economics and Statistics, 80(4), 549-560.
• Gujarati, D. N. ve Porter, D. C. (2009), Basic Econometrics (Fifth Edition), New York, USA: McGraw-Hill Irwin Harris, R. D., ve Tzavalis, E. (1999), “Inference for Unit Roots in Dynamic Panels Where the Time Dimension is Fixed”, Journal of Econometrics, 91(2), 201-226.
• Hausman, J.A. (1978). Specification Tests in Econometrics. Econometrica, 46(6), 1251-1271.
• Heidarpoor, F., & Shahrivar, F. S. (2015), “Unsystematic Risk and Internal Control Quality Impact on the Earning Quality By Using Volatility Profits Index in Tehran Stock Exchange”, Indian Journal of Science and Technology, 8(11), 1-6. DOI: 10.17485/ijst/2015/v8i11/71800, June 2015.
• Heydari, M., Xiaohu, Z., Lai, K. K., ve Yuxi, Z. (2020), “The Effect Of Systemıc Rısk On Corporate Returns”, Proceedings of National Aviation University, 85(4). DOI: 10.18372/2306-1472.85.15139.
• Im, K. S., Pesaran, M. H., ve Shin, Y. (2003), “Testing For Unit Roots in Heterogeneous Panels”. Journal of Econometrics, 115(1), 53-74.
• Kahneman, D., ve Tversky, A. (1979), “Prospect Theory: An Analysis of Decision under Risk”, Econometrica", 47(2), 263-291.
• Karakostas, S., ve Tessaromatis, N. (2006), “The Effect of the Introduction of Derivatives on the Systematic and Unsystematic Risk in the Greek Equity Market”, Investment Management and Financial Innovations, (3, Iss. 2), 125-137.
• Levin, A., Lin, C. F., ve Chu, C. S. J. (2002), “Unit Root Tests in Panel Data: Asymptotic nd Finite-Sample Properties”, Journal of Econometrics, 108(1), 1-24.
• Maddala, G. S., ve Wu, S. (1999), “A Comparative Study of Unit Root Tests With Panel Data and a New Simple Test”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 61(S1), 631-652.
• Modigliani, F., ve Miller, M. H. (1958), “The Cost of Capital, Corporation Finance and the Theory of Investment”, American Economic Review, 48(3), 261-297. https://www.jstor.org/stable/1809766.
• Muiruri, P. M. (2014), “Effects of Estimating Systematic Risk in Equity Stocks in the Nairobi Securities Exchange (NSE)(An Empirical Review of Systematic Risks Estimation)”, DOI: 10.6007/IJARAFMS/v4-i4/1341.
• Pesaran, M. H. (2004), “General Diagnostic Tests for Cross Section Dependence in Panels”, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=572504 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.572504.
• Phillips, P. C. B., ve P. Perron. (1988), “Testing for a Unit Root in Time Series Regression”, Biometrika 75: 335–346.
• Ross, S. A., Westerfield, R. W., & Jaffe, J. (2013), Corporate Finance (10th ed.), McGraw-Hill Education. Sayılgan, G. (2017). Soru ve Yanıtlarıyla İşletme Finansmanı, Siyasal Kitabevi, 7. Baskı, Ankara.
• Sharif, T., Purohit, H., & Pillai, R. (2015), “Analysis of Factors Affecting Share Prices: The Case of Bahrain Stock Exchange”, International Journal of Economics and Finance, 7(3), 207-216.
• Sukesti, F., Ghozali, I., Fuad, F. U. A. D., Kharıs Almasyhari, A., ve Nurcahyono, N. (2021), “Factors Affecting the Stock Price: The Role of Firm Performance”, The Journal of Asian Finance, Economics and Business, 8(2), 165-173.
• Şenol, Z., Koç, S., ve Şenol, S. (2018), “Hisse Senetleri Fiyatlarini Etkileyen Faktörlerin Dinamik Panel Veri Analiziyle İncelenmesi”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(25), 119-135.
• Tatoğlu, F.Y. (2018), Panel Veri Ekonometrisi: Stata Uygulamalı, Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul
• Wald, J.K. (1999), “How Firm Characteristics Affect Capital Structure: An International Comparison”, Journal of Financial Research, Vol. 22 No. 2, pp. 161-87."
• Wooldridge, J. M. (2010), “Econometric Analysis of Cross Section and Panel Data”. MIT press.
• Yılmaz, K., & Kale, S. (2021), “Finansal Oranlar ve Sanayi Üretim Endeksi ile Getiri Arasındaki Asimetrik İlişki: BİST İmalat Sanayii Uygulaması”, Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(4), 933-943.