UŞAK BELEDİYESİ’NİN ÇOCUK DOSTU KENT UYGULAMALARINA İLİŞKİN BİR İNCELEME

Yıl 2025, Cilt: 14 Sayı: 1, 84 - 115, 30.06.2025

Duygu Ak Çetin

Öz

Çocuk dostu kent yaklaşımı, Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) tarafından 1990'lı yıllarda geliştirilen ve yerel yönetimlerin daha çocuk dostu çevreler yaratmasını teşvik eden güncel bir yaklaşımdır. Bu adlandırmaya sahip olan kentler, çocuk haklarını gözeten, çocukların kentteki karar alma süreçlerine katılımlarını ve tüm hizmetlere eşit erişimlerini sağlayan, tüm bunlar için gerekli yapılanmaları ve yönetim sistemlerini oluşturan kentleri ifade etmektedir. Ülkemizde de çocuk dostu kent yaklaşımı 2006-2010 arası Ülke Programı Eylem Planı çerçevesinde UNICEF’in girişimi ile başlatılmıştır. Çalışma, Uşak Belediyesi’nin 31 Mart 2024 mahalli idareler seçiminde belediye başkanlığının değişmesinden önceki son dört yılda (2020-2023 yıllarını kapsayan dönemde) belediyenin çocuklara ilişkin faaliyetlerini Stratejik Plan, Faaliyet Raporları ve Performans Programları üzerinden değerlendirmektedir. Çalışmanın amacı, çocuk dostu kent olma yolunda yerel yönetimlerin çocuklara yönelik görev ve sorumluluklarına dikkat çekmek ve Uşak Belediyesi’nin bu kapsamdaki uygulamaları hakkında bilgi verilerek değerlendirme yapmayı sağlamaktır. Çalışma sonucunda Uşak Belediyesi’nin gerçekleştirdiği uygulamalarla çocuk dostu kent bir olarak adlandırılmak için gerekli altyapıya sahip olduğu, ancak hala eksikliklerin bulunduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çocuk dostu kent , Uşak , Çocuk dostu çevre.

Kaynakça

• Adams, S., Savahl, S., Florence, M. and Jackson, K. (2018). Considering the Natural Environment in the Creation of Child-Friendly Cities: Implications for Children’s Subjective Well-Being. Child Ind Res 12: 545–567.
• Aka, V. ve Güngör, F. (2018). Çocuklara Yönelik Yerel Yönetim Uygulamaları: Esenler Belediyesi Örneği. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (17), 187-214.
• Aydoğan, T. G. (2020). Çocuk Dostu Kent Yaklaşımının Değerlendirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Berkün, S. (2019). Çocuk Dostu Kent Yönetimlerinin Çocuklar Tarafından Değerlendirilmesi: Bursa Örneği. BMIJ, 7 (1), 135-152.
• Biggs, S. and Carr, A. (2015). Age- and Child-Friendly Cities and the Promise of Intergenerational Space. Journal of Social Work Practice, 29 (1), 99-112.
• Brown, C., Lannoy, A., McCracken, D., Gill, T., Grant, M., Wright, H. and Williams, S. (2019). Special İssue: Child-friendly Cities. Cities & Health, 3 (1-2), 1-7.
• Cordero-Vinueza, V. A., Niekerk, F. and Van Dijk, T. (2023). Making child-friendly cities: A socio-spatial literature review. Cities 137: 1-13.
• Coşkun, A. (2022). Çocuk Dostu Kent Uygulamalarının Çocuk Katılımı Kapsamında Değerlendirilmesi ‘Esenler Belediyesi Örneği’ [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Arel Üniversitesi.
• Ezme Gürlek, A. T. (2022). A Study on Children's Playgrounds of TOKİ Settlements: The Case of Bağbaşı Neighborhood (Kırşehir, Turkey). Z. Altınay ve F.Altınay (Ed.). World Children Conference-III içinde (s. 705-717), Antalya: IKSAD Publishing House
• Güngör, H. (2002). Tarlabaşı Bölgesinde Yaşayan Çocukların Çevrelerini Algılaması ve Değerlendirmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Teknik Üniversitesi.
• İHA (2024). Uşak’ta Araç Sayısı 16 bini aştı. https://www.iha.com.tr/usak-haberleri/usakta-arac-sayisi-yukseldi- (Erişim Tarihi: 07 Nisan 2024)
• Karakuzu, E. (2021). Çocuk Dostu Kent Kurgusunda Planlama Stratejileri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Ticaret Üniversitesi.
• Karakuzu, E. ve Aksu, G. A. (2022). Çocuk Dostu Kent Kavramının Çocuk – Oyun – Mekân İlişkileri Ve Paydaşlar Çerçevesinde Değerlendirilmesi. Journal of Technology and Applied Sciences, 4 (2), 147-156.
• Kayğusuz Akbay, M. (2022). Çocuk Dostu Kentler, Çocuk Hakları ve Pandemi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 33 (1), 245-266.
• Kaypak, Ş. ve Uçar, A. (2018). Çocuk Haklarının Gerçekleşmesi Açısından Çocuk Dostu Kentler. International Journal of Academic Value Studies, 4 (18), 17-29.
• Kılınç, Ç. (2021). Konya Kentindeki Yapılı Çevre Tasarımlarının Çocuk Dostu Kent Ölçütleri Bağlamında Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Konya Teknik Üniversitesi.
• Nam, H. and Nam, S. I. (2018). Child-friendly city policies in the Republic of Korea. Children and Youth Services Review 94: 545–556.
• Nan, F. (2020). Policy innovation on building child friendly cities in China: Evidence from four Chinese cities. Children and Youth Services Review 118: 1-11.
• Nour, O. E. H. M. (2013). Building Child Friendly Cities in the MENA region. Int Rev Educ 59: 489–504.
• Öktem, K. ve Akpınar, İ. E. (2019). Çocuk Dostu Şehirler: Lüleburgaz Örneği. Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 11 (2), 112-132.
• Öktem, M. K., Akpınar, İ. E. ve Küçük, H. (2020). Yerel Yönetimlerde Çocuk Katılımı: Kâğıthane Çocuk Meclisi Örneği. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 8 (1), 218-248.
• Önez Çetin, Z. (2019). Child-Friendly Cities: A Local Government Initiative Dedicated itself To The Implementation of The Rights of Children. 2nd International Conference on Management and Social Sciences (UYSAD 2019). Antalya, Türkiye.
• Özbay, E. G. (2019). Çocuk Hakları Perspektifinden Hızlı ve Çarpık Kentleşmenin Sonuçlarının Çocuk Üzerine Etkilerinin Değerlendirilmesi. Çocuk ve Medeniyet, 4 (8), 173- 193.
• Özcan Buckley, A. (2022). Çocuk Dostu Kent Yaklaşımına Yönelik Politika Eğilimlerinin İstatistiksel Varyans Prosedürü Temelli Ocra Yöntemiyle Ölçümü. Giresun Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 8 (2), 311-330.
• Parlak, H. (2019). Çocuk Dostu Kentleşme Girişimi ve Türkiye’de Çocuk Dostu Kentler [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Karadeniz Teknik Üniversitesi.
• Rakhimova, N., McAslan, D., and Pijawka, D. (2022). Measuring child-friendly cities: developing and piloting an indicator assessment tool for sustainable neighborhood planning. Journal of Urbanism: International Research on Placemaking and Urban Sustainability: 1-27.
• Riggio, E. (2002). Child friendly cities: good governance in the best interests of the child. Environment&Urbanization, 14 (2), 44-58.
• Topsümer, F., Babacan, E., ve Baytekin, E. P. (2009). Şehir ve Çocuk: ‘Çocuk Dostu Şehir’ Girişiminin Şehir İmajı Katkısı. İletişim Fakültesi Dergisi 35: 5-20.
• Turan, E. (2020). Çocuk Dostu Kent Açısından Çanakkale Belediyesi Uygulamalarının Değerlendirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• TÜİK (20 Nisan 2022). İstatistiklerle Çocuk 2021, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Cocuk-2021-45633 (Erişim: 18 Nisan 2024).
• UNICEF Child Friendly Cities Initiative (childfriendlycities.org) (Erişim Tarihi: 10.04.2024)
• UNICEF, (2016). “The State of World Children: A fair Chance for Every Child” https://www.unicef.org/publications/files/UNICEF_SOWC_2016.pdf (Erişim Tarihi: 10.04.2024)
• Uşak Belediyesi 2020-2024 Stratejik Plan. https://www.usak.bel.tr/dosya/files/stratejikplan/2020-2024stratejikplan.pdf (Erişim Tarihi: 25 Mart 2024)
• Uşak Belediyesi Faaliyet Raporları. https://www.usak.bel.tr/sayfa/faaliyet-raporlari/ (Erişim Tarihi: 25 Mart 2024)
• Uşak Belediyesi Performans Programları. https://www.usak.bel.tr/sayfa/performans-programi/ (Erişim Tarihi: 25 Mart 2024)
• Uşak Haber Ajansı (2023). Uşak nüfusunun yüzde 21,5'ini çocuk nüfus oluşturdu. https://www.usakhabergazetesi.com.tr/haber-usak-nufusunun-yuzde-215ini-cocuk-nufus-olusturdu-62666 (Erişim Tarihi: 07 Nisan 2024)
• Uşak Kent Konseyi. https://www.usakkentkonseyi.org/ (Erişim Tarihi: 10.03.2024)
• Van Vliet, W., and Karsten, L. (2015). Child-friendly cities in a globalizing world: different approaches and a typology of children's roles. Children, Youth and Environments, 25 (2), 1- 15.
• Woolcock, G., Gleeson, B., and Randolph, B. (2010). Urban Research and Cild-friendly Cities: A New Australian Outline. Children's Geographies, 8 (2), 177-192.
• Yazgan, B. (2017). İstanbul İlinde Çocuk Dostu Kent İçin Mekân, Çevre, Tasarım, Gelişim Eksenli Bir Proje: “Esenler Çocuk Sokağı” Örneğinin İncelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Okan Üniversitesi.
• Yüce, E. (2024). Yerel Yönetimlerde Çocuk Hizmetlerinin Değerlendirilmesi: Samsun İlçe Belediyeleri Örneği. Kamu Yönetimi ve Politikaları Dergisi, 5 (1), 115 – 146.