TÜRKİYE’DE EĞİTİM ALANINDA ÇOCUK HAKLARI İLE İLGİLİ YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİN İNCELENMESİ

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 1, 22 - 34, 27.06.2022

Sümeyye Kübra Dağlı

Öz

Son yıllarda çocuk hakları konusunda yapılan akademik çalışmalar hızla artmaktadır. Yapılan literatür araştırmalarında daha önce çocuk hakları ile ilgili tezlerin incelendiği fakat eğitim alanı özelinde herhangi bir lisansüstü tez incelenmesinin olmadığı görülmüştür. Bu çalışmanın amacı eğitim alanında çocuk hakları ile ilgili yapılmış olan yüksek lisans ve doktora tezlerini incelemektir. Araştırma nitel araştırma yaklaşımı ve durum çalışması deseni ile gerçekleştirilmiştir. Veri toplama aracı olarak doküman incelemesi tekniği kullanılmış ve YÖK Ulusal Tez Merkezi’nden araştırmanın amacına uygun erişime açık 73 lisansüstü teze ulaşılmıştır. Araştırma sonuçları frekans ve yüzde olarak hesaplanmış grafik ve tablolarla gösterilmiştir. Verilerin analizi, içerik analizi ile yapılmıştır. Araştırma sonucunda tezlerin en çok 2019 yılında (n=29) yapıldığı, çalışılan en fazla konunun çocuk haklarına yönelik algı, tutum ve görüşler olduğu (n=33) ve bu konuda yapılan tezlerin en fazla Hacettepe Üniversitesi’nde (n=7) yürütüldüğü bulunmuştur. Elde edilen sonuçlara göre bu konuda tez çalışması yapacak araştırmacıların karma yöntem yaklaşımıyla, okul öncesi ve ortaokul düzeyinde çalışmalar nicelik olarak diğerlerine göre az olduğunu göz önünde bulundurarak çalışmalarını bu yaklaşım ve hedef grupları ile yürütmeleri önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk hakları, lisansüstü tez, tez çalışması, çocuk, tez incelemesi

Kaynakça

• Akarslan, M. (1997). Anahatlarıyla çocuk hakları ve çocuk hakları mevzuatı. İstanbul: Alfa Yayınevi.
• Akyüz, E. (2012). Çocuk hukuku çocukların hakları ve korunması (2. bs.). Ankara: Pegem Akademi.
• Aydın, A. (2020). Türkiye’de 1998 ve 2020 yılları arasında çocuk haklarına yönelik yapılan tez çalışmalarının i̇ncelenmesi. Çocuk Hakları ve Eğitimi Dergisi, 1(1), 54-67.
• Bilir, Ş., Arı, M., B. Dönmez, N., Atik, B. ve San, P. (1991). Türkiye’nin 16 i̇linde 4—12 yaşlar arasındaki 50.473 çocuğa fiziksel ceza verme sıklığı ve buna ilişkin problem durumlarının i̇ncelenmesi. Aile ve Toplum, 1(1). https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/198055 adresinden erişildi.
• Birol, N. (2017). II. Abdülhami̇d dönemi̇ hayır kurumlarından Darülaceze’ni̇n yapımı ve Hali̇l Rıfat Paşa’nın çalışmaları. Akra Kültür Sanat Ve Edebi̇yat Dergi̇si̇, 5(13), 33-53. doi:10.31126/akrajournal.325711
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Erkan Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2021). Bilimsel araştırma yöntemleri (30. bs.). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. doi:10.14527/9789944919289
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma deseni nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları. (S. B. Demir, Ed.) (3. bs.). Ankara: Eğiten Kitap Yayıncılık.
• Çakır, G. (2020). Atatürk dönemi’nde Türkiye’de aile hukuku ve çocuk hakları. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 349-368. doi:10.18026/cbayarsos.705011
• Dağlı, S. K. (2015). Öğretmenleri̇n çocuk haklarına i̇li̇şki̇n davranışlarının öğrenci̇ler tarafından değerlendi̇ri̇lmesi̇. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden erişildi.
• Dinç, B. (2015). Okulöncesi eğitim kurumuna devam eden çocukların ebeveynlerin çocuk hakları eğitimi konusundaki görüşleri. Journal of Qualitative Research in Education, 3(1), 7-25. doi:10.14689/issn.2148-2624.1.3c1s1m
• Dündar, H. ve Hareket, E. (2017). Türki̇ye’de çocuk hakları bağlamında yapılan li̇sansüstü tezleri̇n araştırma eği̇li̇mleri̇ni̇n i̇ncelenmesi̇. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(1), 77-94.
• Ergün, B. ve İpek, M. (2015). Erken çocukluk döneminde temel hak ve özgürlüklerin gerçekleştirilmesinde ebeveyn tutumlarının i̇ncelenmesi. Aydın İnsan ve Toplum Dergisi, 6(2), 159-180. doi:10.17932/IAU.AIT.2015.012/ait_v06i2002
• Gömleksiz, M., Kilimci, S., Vural, R. A., Demir, Ö., Koçoğlu-Meek, Ç. ve Erdal, E. (2008). Okul bahçeleri mercek altında: Şiddet ve çocuk hakları üzerine nitel bir çalışma. Ilkogretim Online, 7(2), 273-287.
• Kadan, G. (2019). Examining the postgraduate thesis conducted in a qualitative research design concerning children’s rights. Eurasian Journal of Health Sciences, 2(2), 88-98.
• Kepenekçi, Y. K. (2021). Çocuk hakları. Ankara Üniversitesi Açık Ders Malzemeleri. 31 Aralık 2021 tarihinde https://acikders.ankara.edu.tr/mod/resource/view.php?id=123680 adresinden erişildi.
• Koran, N. (2015). Öğretmenlere yönelik çocuk hakları ve hak ihlalleri eğitiminin değerlendirilmesi̇ üzerine nitel bir çalışma. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, 3rd National Congress of Child Development and Education (International Participations) (Congress Book), 1, 542-557.
• Kurt, S. (2016). Çocuk haklarına ilişkin mevzuat ve uygulamalar. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, (36), 99-127. doi:10.21560/spcd.28915
• Öztürk, A. (2017). Çocuk hakları ve eğitimine psikolojik bir bakış. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(33), 429-451. doi:10.21550/sosbilder.288966
• T. C. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2021). Himaye-i Etfal’den günümüze 100 yılın öyküsü. 31 Aralık 2021 tarihinde http://www.aile.gov.tr/chgm/teskilat-yapisi/kurum-hakkinda/ adresinden erişildi.
• TDK. (2021). TDK çocuk sözlük anlamı. 31 Aralık 2021 tarihinde https://sozluk.gov.tr/?kelime=çocuk adresinden erişildi.
• TÜİK. (2021). İstatistiklerle çocuk, 2020. 31 Aralık 2021 tarihinde https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Cocuk-2020-37228 adresinden erişildi.
• UNICEF. (2021). Birleşmiş Milletler çocuk haklarına dair sözleşme ve ihtiyari protokoller, usül kuralları ile çocuk hakları komitesi genel yorumları. 31 Aralık 2021 tarihinde https://www.unicef.org/turkey/media/7941/file/%C3%87HDS%20ve%20%C4%B0htiyari%20Protokoller,%20Usul%20Kurallar%C4%B1%20ile%20%C3%87ocuk%20Haklar%C4%B1%20Komitesi%20Genel%20Yorumlar%C4%B1.pdf adresinden erişildi.
• YÖK. (2021). YÖK üniversiteler. 5 Ocak 2022 tarihinde https://www.yok.gov.tr/universiteler/universitelerimiz adresinden erişildi.
• Yumuşak, İ. G. (2008). Beşeri sermayenin iktisadi önemi ve Türkiye’nin beşeri sermaye potansiyeli, (55). https://dergipark.org.tr/tr/pub/iusskd/issue/895/9992 adresinden erişildi.