The Relatıonshıp Between The Organızatıonal Democracy Perceptıons and Organızatıonal Cynıcısm Levels Of admınıstrators and Teachers Workıng In Secondary Schools

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 1, 11 - 24, 28.06.2024

Öznur Özlü Temizel , Cem Tuna

Öz

This study was conducted in order to determine the effect of organizational democracy perceptions of administrators and teachers working in secondary schools on organizational cynicism levels. The sample of the study consists of 468 administrators and teachers working in secondary schools in Rize province and its districts. Relational scanning model, one of the general scanning models, was used. As a result of the research, it is concluded that administrators and teachers' perceptions of organizational democracy differ significantly according to the title and gender variable. It was concluded that the level of organizational cynicism examined within the scope of the study showed a significant difference in terms of the age variable. 26% of the change in the organizational cynicism levels of administrators and teachers working in secondary schools can be explained by the perception of organizational democracy. A moderate, negative and significant relationship was found between organizational democracy and organizational cynicism.

Anahtar Kelimeler

Directors and Teachers, Secondary School, Organizational Democracy, Organizational Cynıcısm

Ortaokullarda Görev Yapan Yönetici ve Öğretmenlerin Örgütsel Demokrasi Algıları İle Örgütsel Sinisizm Düzeyleri Arasındaki İlişki

Öz

Bu araştırma ortaokullarda görev yapan yönetici ve öğretmenlerin örgütsel demokrasi algılarının örgütsel sinisizm düzeyleri üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Rize ili ve ilçelerinde bulunan ortaokullarda görev yapan 468 yönetici ve öğretmen araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Araştırmada genel tarama modellerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma sonucunda yönetici ve öğretmenlerin örgütsel demokrasi algılarının unvan ve cinsiyet değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterdiği sonucu ortaya çıkmaktadır. Araştırma kapsamında incelenen örgütsel sinisizm düzeyinin yaş değişkeni açısından anlamlı farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Ortaokullarda görev yapan yönetici ve öğretmenlerin örgütsel sinisizm düzeylerinde gerçekleşen değişimin %26’sı, örgütsel demokrasi algısı ile açıklanabilmektedir. Örgütsel demokrasi ile örgütsel sinisizm arasında orta seviyede, negatif ve anlamlı bir ilişki bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yönetici ve Öğretmenler, Ortaokul, Örgütsel Demokrasi

Kaynakça

• Aksakal, H.İ. (2020). İlköğretim okullarında örgütsel sinizm ve örgütsel maneviyatın örgütsel bağlılık üzerindeki rolü (Yüksek Lisans Tezi). Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rize. https: //tez.yok.gov.tr /Ulusal Tez Merkezi.
• Aksoy, E. (2019). Öğretmenlerin okullardaki paylaşılan liderlik uygulamalarına yönelik algıları ile örgütsel sinizm düzeyleri arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak. https: //tez.yok.gov.tr /Ulusal Tez Merkezi.
• Amasralı, A. (2016). Ortaokul ve lise matematik öğretmenlerinin örgütsel sinizm tutumları ile mesleki tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki ( Amasra İli Örneği) (Yüksek Lisans Tezi).Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri enstitüsü, Samsun. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi.
• Andersson, L. M., & Bateman, T. S. (1997). Cynicism in the workplace: Some causes and effects. Journal of Organizational Behavior, 18(5), 449-469.
• Aytürk, N.(2003). Yönetim Sanatı Başarılı Yönetim ve Yöneticilik Teknikleri (4.Baskı).Ankara: Yargı Yayınevi.
• Balcı, Ali. (2005). Eğitim yönetimi terimleri sözlüğü (1.Baskı). Ankara: Tek Ağaç Basım ve Yayın Evi.
• Başaran, O. (2020). Öğretmenlerin işe bağımlılık düzeyleri ile örgütsel sinizm arasındaki ilişki (Yüksek Lisans tezi). Uşak Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Uşak. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi.
• Bektaş, İ. (2020). Örgütsel adalet ve örgütsel sinizmin üretkenlik karşıtı davranışlar üzerine etkisi ve bir araştırma (Doktora Tezi).İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi.
• Benlioğlu, B. (2021). Psikolojik güvenin rol içi performansa etkisinde çalışan sesliliği ve örgütsel demokrasinin rolü (Doktora tezi). Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. https: //tez.yok.gov.tr /Ulusal Tez Merkezi.
• Bommer, W.H., Rich, G:A. & Rubin, R.S., (2005). Changing attitudes about change: Longitudinal effects of transformational leader behaviour on employee cynicism about organizational change. The Journal Of Organizational Behaviour, 26, 733-753.
• Boz, A. (2016). Okul yöneticilerinin otantik liderlik davranışları ile okulların akademik iyimserlik ve öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeyleri arasındaki ilişki (Doktora Tezi). Dicle Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır. https: //tez.yok.gov.tr /Ulusal Tez Merkezi.
• Brandes, P., Dharwadkar, R. and Dean, J. W.(1999), Does Organizational Cynicism Matter? Employee and Supervisor Perspectives on Work Outcomes. Eastern Academy of Management Proceedings,150-153.
• Bursalıoğlu, Z.(2000). Eğitimde yönetimi anlamak sistemi çözümlemek (1.Baskı).Ankara: Pegem A. Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş. (2020). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (28.Baskı). Ankara: Pegem Akademi
• Coşan Erkal, P. (2012) Örgütsel demokrasi: kamu ve özel sektör çalışanlarına yönelik bir araştırma (Doktora Tezi). Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa. https: //tez.yok.gov.tr /Ulusal Tez Merkezi. https: //tez.yok.gov.tr /Ulusal Tez Merkezi.
• Çanak, M. (2014). Okul yöneticilerinin örgütsel bağlılıkları ile örgütsel sinizmleri arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, Kayseri. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir
• Çetin, A. (2012). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeylerinin belirlenmesi (Uşak İli Örneği) (Yüksek Lisans Tezi). Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak. https: //tez.yok.gov.tr /Ulusal Tez Merkezi.
• Çopur, Z. (2018). Öğretim elemanlarının örgütsel demokrasi algıları ile örgütsel sinizm düzeyleri arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. https: //tez.yok.gov.tr /Ulusal Tez Merkezi.
• Derin, R. (2016). Demokratik liderlik ve örgütsel sinizm ilişkisi: Balıkesir ili merkez ilçeleri örneği (Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir. https: //tez.yok.gov.tr /Ulusal Tez Merkezi.
• Durmuş, B., Yurtkoru, E.S., Çinko, M. ( 2018). Sosyal Bilimlerde SPSS’le Veri Analizi(7.Baskı).İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Erdal, İ. (2020). Öğretmen görüşlerine göre okullarda örgütsel demokrasi ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi).Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri enstitüsü, İstanbul. https: //tez.yok.gov.tr /Ulusal Tez Merkezi.
• Geçkil, T. (2013).Örgütsel demokrasi ile örgütsel vatandaşlık arasındaki ilişki: TRB1 bölgelerindeki üniversite hastanelerinde bir uygulama (Doktora Tezi). Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas. https: //tez.yok.gov.tr /Ulusal Tez Merkezi.
• Genceli, M. (2012, Ocak). Dubrin-watson testinin irdelenmesi. Maliye Araştırma Merkezi Konferansları. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iumamk/issue/757/8173 adresinden 23.04.2021 tarihinde edinilmiştir. https: //tez.yok.gov.tr /Ulusal Tez Merkezi.
• Gökçe, V. (2020). Okullarda şeffaflık ile örgütsel sinizm düzeyleri arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. https: //tez.yok.gov.tr /Ulusal Tez Merkezi.
• Gül, H. ve Ağıröz, A. (2011). Mobbing ve örgütsel sinizm arasındaki ilişkiler: Hemşireler üzerine bir uygulama. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 13(2), 27-47.
• Gün, F. (2015). Öğretim elemanlarının algılarına göre örgütsel sinizm ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. https: //tez.yok.gov.tr /Ulusal Tez Merkezi.
• Harrison, J.S., & Freeman, R.E. (2004). Is organizational democracy worth the effort. Academy of Management Executive, 18(3), 49-53.
• Kahveci, G. (2015). Okullarda örgüt kültürü, örgütsel güven, örgütsel yabancılaşma ve örgütsel sinisizm arasındaki ilişkiler (Doktora Tezi). Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ. https: //tez.yok.gov.tr /Ulusal Tez Merkezi.
• Kahveci, G. Ve Demirtaş, Z. (2015). İlkokul, ortaokul ve lise öğretmenlerinin örgütsel sinizm algılarının incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi.14(52),69.85.
• Kahriman, U. (2019). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin örgütsel sinizm ile örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale. https: //tez.yok.gov.tr /Ulusal Tez Merkezi.
• Kalağan, G. (2009). Araştırma görevlilerinin örgütsel destek algıları ile örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya. https: //tez.yok.gov.tr /Ulusal Tez Merkezi.
• Karslı, D.M. (2006). Etkili okul yöneticiliği (1.Baskı).İstanbul: Morpa Kültür Yayıncılık.
• Kılıç, Ş.(2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel sinizm ve örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki (Keçiören İlçe Örneği) (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. https: //tez.yok.gov.tr /Ulusal Tez Merkezi.
• Kline, P. (1994). An Easy Guide to Factor Analysis. Abingdon-on-Thames: Routledge.
• Okutan, M. (2012). Eğitim yönetimi ve denetiminde örnek olaylar .(1.Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Oral Ataç. L. (2015). Örgütsel demokrasi ve örgütsel muhalefet ilişkisi: beyaz yakalılar üzerine bir araştırma(Doktora Tezi). Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa. https: //tez.yok.gov.tr /Ulusal Tez Merkezi.
• Özbay, D. (2017). Örgütsel sinizm ve iş gücü atikliği arasındaki ilişki ve bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Bahçe Şehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi.
• Şeker, G. (2010). Yönetici ve öğretmen algılarına göre ilköğretim okullarında örgütsel demokrasinin benimsenme ve uygulanabilme düzeyi (Yüksek Lisans Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van. https: //tez.yok.gov.tr /Ulusal Tez Merkezi.
• Şeker, G. ve Topsakal, C. (2011). Yönetici ve öğretmen algılarına göre ilköğretim okullarında örgütsel demokrasinin benimsenme ve uygulanabilme düzeyi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(3), 1203-1227.
• Şişman, M. ve Turan, S. (2001). Eğitimde toplam kalite yönetimi (1.Baskı). Ankara: Pegem A. Yayıncılık.
• Tekbıyık, A. (2019). İlişkisel araştırma yöntemi. H. Özmen ve O. Karamustafaoğlu (Ed.), Eğitimde araştırma yöntemleri (ss.164−178).Ankara: Pegem Akademi.
• Tokgöz, A. (2019). Yönetici ve öğretmenlerin örgütsel demokrasi algıları ile iş stresi düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Burdur.
• Tokmak, M. (2019).Örgütsel sinizim ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişkiye yönelik bir araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,3(53), 183-202.
• Turabik, T. (2019). Yükseköğretim örgütlerinde örgütsel demokrasi ile politik davranışlar arasındaki ilişki (Doktora Tezi) Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. https: //tez.yok.gov.tr /Ulusal Tez Merkezi.
• Tutar, H., Tuzcuoğlu, F. ve Altınöz, M. (2009, Eylül). Kurumsal demokrasinin algılanması üzerine karşılaştırmalı bir inceleme. Uluslararası Davraz Kongresi’nde sunulan bildiri. Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta. https: //tez.yok.gov.tr /Ulusal Tez Merkezi.
• Ünlü, E.A. (2021). Beden eğitimi öğretmenlerinin örgütsel sinizm düzeylerinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi, Hitit Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Çorum. https: //tez.yok.gov.tr /Ulusal Tez Merkezi.
• Üst Can, Ç. (2020). Örgütsel demokrasi boyutlarının incelenmesine yönelik açıklayıcı bir karma yöntem araştırması (Doktora Tezi) Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya. https: //tez.yok.gov.tr /Ulusal Tez Merkezi.
• Wang, F. (2018). The perceived effectiveness of democratic management, job performance and citizenship behavior: evidence from larga Chinese state- owned petrochemical company. Frontiers of Business Research in China,12(13), 1-25.
• Yavuz, S. (2009). Hataların ardışık bağımlı (otokorelasyonlu) olan regrasyon modellerinin tahmin edilmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(3), 123-140.