ORTAOKUL 8. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN VATANDAŞLIK ÜZERİNE METAFORİK ALGILARI

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 1, 70 - 89, 31.12.2018

Banu Boğazlıyan Ali Yılmaz

Öz

Bu çalışmanın amacı, ilköğretim ikinci kademede Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi dersini alan öğrencilerin vatandaşlığa ilişkin metaforik algılarını belirlemektir. Çalışma 2014-2015 eğitim-öğretim yılında Sivas il merkezinde, Ulaş ilçe merkezinde ve Ulaş ilçesinin Belde’sinde ki 4 farklı Ortaokulda yürütülmüştür. Araştırma bu okullarda eğitim- öğretime devam eden 8.sınıf öğrencilerinden toplam 97 kişilik bir grup üzerinde yürütülmüştür. Öğrencilerin araştırmaya dâhil edilmesinde, gönüllü olmaları dikkate alınmıştır. Araştırma kapsamındaki öğrencilere, “Vatandaşlık ………………a/e benzer; çünkü …………….” biçimindeki eksik bırakılmış bir cümlenin yer aldığı formlar dağıtılmıştır. Bu formlar aracılığı ile öğrencilerin Vatandaşlık algısına ilişkin olarak geliştirdikleri metaforlar ve bu metaforların ortak özellikleri belirlenmeye çalışılmıştır. Elde edilen verilerin değerlendirilmesinde nitel araştırma desenine uygun olarak içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Öğrencilerin Vatandaşlık algılarına ilişkin olarak geliştirdikleri metaforlar üç kategoriye ayrılmıştır. Bu kategoriler, “ilişkiler”, “sistem”, “hak-ödevler” şeklinde sıralanabilir.

Anahtar Kelimeler

Metafor, Ortaokul Öğrencileri, Vatandaşlık Algısı

Kaynakça

• Balbağ, N. L., Türkcan, B. (2017). “İlkokul 4. Sınıf Öğrenci ve Öğretmenlerinin Küresel Vatandaşlık Algıları”. Turkish Online Journal of QualitativeInquiry, 8(2), 216-249. Botha, E. (2009). Why metaphor matters in education, South African Journal of Education, 5, 431-444.
• Çelikkaya, T. (2013). “Ortaokulda Doğrudan Kazandırılacak Değerlerin Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi Kitabına Yansıma Düzeyleri”. Turkish Studies, 8(8), 1715-1731.
• Çubukçu, A. (2013). “Türkiye’de Dijital Vatandaşlık Algısı ve Bu Algıyı İnternetin Bilinçli, Güvenli ve Etkin Kullanımı ile Artırma Yöntemleri”. Middle Eastern & African Journal of Educational Research, 5, 148-174.
• Ersoy, A. F. (2012). “Annelerin Vatandaşlık Algısı, Çocuklarında Vatandaşlık Bilinci Geliştirme Uygulamaları ve Karşılaştıkları Sorunlar”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(3), 2111-2124.
• Ersoy, A. F. (2016). “Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi Dersine İlişkin Sosyal Bilgiler Öğretmenleri ve Öğrencilerinin Algısı”. İÜEF Dergisi, 17(3), 67-83. DOI: 10.17679/iuefd.17345163
• Ersoy, A. F., Öztürk, F. (2015). “Bir Vatandaşlık Değeri Olarak Yurtseverlik: Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Algısı”. Elementary Education Online, 14(3), 974-992.
• Gömleksiz, M. N., Cüro, E. (2011). “Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programında Yer Alan Değerlere İlişkin Öğrenci Tutumlarının Değerlendirilmesi”. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 95-134.
• Hablemitoğlu, Ş., Özmete, E. (2012). “Etkili Vatandaşlık Eğitimi İçin Bir Öneri”. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(3), 39-54.
• Kan, Ç. (2009a). “Sosyal Bilgiler Eğitiminde Küresel Vatandaşlık”. PÜEF Dergisi, 26, 25-30.
• Kan, Ç. (2009b). “Değişen Değerler ve Küresel Vatandaşlık Eğitimi”. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(3), 895- 904.
• Kaymakcan, R., Meydan, H. (). “Demokratik Vatandaşlık ve Din Öğretimi: Yeni Yaklaşımlar ve Türkiye’de DKAB Dersleri Bağlamında Bir Değerlendirme”. İÜEF Dergisi, 1(1), 29-53.
• Merey, Z., Karatekin, K., Kuş, Z. (2012). “İlköğretimde Vatandaşlık Eğitimi: Karşılaştırmalı Kuramsal Bir Çalışma”. GEFAD, 32(3), 795-821.
• Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Morgan, G. (1980). Paradigms, metaphors, and puzzle solving in organizational analysis, Administrative Science Quarterly, 12, 605-622.
• Radman, Z. (1997). Metaphors: figures of the minds, Netherlands: Kluwer Akademic.
• Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24, 459-496.
• Tarman, B., Kuran, B. (2014). “Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi Dersindeki Değerlerin Öğrenilme Düzeyleri ile Çevre İlişkisi Hakkında Öğretmen Görüşleri”. GEFAD, 34(2), 293-319.
• Topkaya, Y., Coşkun, K. (2016). “Küresel Vatandaşlık Bilinci Üzerinde Sosyal Bilgiler Öğretim Programında Yer Alan Değerlerin Etki Boyutu”. Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11), 238-252.
• Toraman, Ç., Gözütok, F. D. (2014). “İlköğretim 8. Sınıf Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi Ders Programı’nın (2010) Değerlendirilmesi”. İlköğretim Online, 13(3), 954-979
• Yavuz, N., Duman, T., Karakaya, N. (2016). İnsan Hakları ve Demokrasi: Vatandaşlık Bilgisi. 3. Baskı. Ankara: Pegem Akademi.
• Yazıcı, S., Yazıcı, F. (2010). “Yurtseverlik Eğitimi: Tarih ve Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Algı, Tutum ve Eğitimsel Uygulamalarına Yönelik Bir Araştırma”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(10), 649- 660.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (6. baskı), Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, A., Tunç, Şahin, C., Bengiç, G. (2009). “İlköğretim Öğrencilerinin Devlet, Vatandaş, Demokrasi ve İnsan Hakları Kavramlarına İlişkin Algıları”. I. Uluslararası Avrupa Birliği, Demokrasi, Vatandaşlık ve Vatandaşlık Eğitimi Sempozyumu Bildiri Kitabı, 77-84.
• Yılmaz, K. (2013). “İlköğretim Öğrencilerinin Vatandaşlık Eğitimi İle İlgili Temel Kavramlara İlişkin Algılarının İncelenmesi”. HÜEF Dergisi, 28(1), 453-463.
• Yiğittir, S., Öcal, A. (2010). “İlköğretim 6. Sınıf Öğrencilerinin Değer Yönelimleri”. SÜSBE Dergisi, 24, 407-416.