SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN KARAKTER EĞİTİMİNE İLİŞKİN ÖZ-YETERLİLİKLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 2, 1 - 30, 31.12.2019

Dilek Bozkurt , Mehmet Köçer

Öz

Bu araştırmanın amacı Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin karakter eğitimine İlişkin Öz-yeterliliklerinin incelenmesi ve çeşitli değişkenler yönünden araştırılmasıdır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden betimsel (suryev) tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evreni 2018-2019 eğitim-öğretim yılında Kayseri ili sınırları içinde görev yapan 48 okuldaki Sosyal Bilgiler öğretmenlerinden oluşmaktadır. Araştırmanın örneklemi ise Kayseri Melikgazi merkez ilçesinde bulunan çeşitli değişkenlere göre seçilmiş toplam 168 Sosyal Bilgiler öğretmenlerinden oluşturmaktadır. Araştırmaya katılan öğretmenler cinsiyet, yaş, mesleki kıdem, eğitim düzeyi, mezuniyet durumu ve hizmet içi eğitimi gibi değişkenler açısından incelenmiştir. Araştırmada veri toplamak amacıyla “Karakter Eğitimi Öz-yeterlilik Ölçeği” kullanılmıştır. Ölçek iki bölümden oluşmuş, ölçeğin ilk bölümünde öğretmenlere ait kişisel bilgilerin yer aldığı 7 maddeden oluşmuştur. Ölçeğin ikinci bölümünde ise toplamda 21 maddeden oluşan karakter eğitimine ilişkin öz-yeterlilik ölçeği bulunmaktadır. Ölçek 0 ile 100 arası değerlere sahip bir formattan oluşmaktadır. Araştırmada veri analizinin tüm aşamalarında istatiksel anlamlılık düzeyi p≤0.05 olarak kabul edilmiştir. Araştırmada elde edilen sonuca göre Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin karakter eğitimine ilişkin Öz-yeterlik seviyelerinin oldukça yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmanın diğer sonuçlarına göre Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin Karakter eğitimine ilişkin öz-yeterlik seviyelerinin öğretmenlerin yaş grubuna, cinsiyetlerine, meslekteki kıdem yıllarına, öğretmenlerin eğitim seviyelerine, mezuniyet durumlarına, öğretmenlerin mesleklerinde aldıkları karakter eğitimi ile ilgili hizmet içi eğitim alma durumlarına göre anlamlı farklılığa ulaşılmıştır. Ancak Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin öz-yeterlik seviyelerinin sosyo-ekonomik seviyelerine göre anlamlı farklılık göstermediği ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler Öğretmenleri, Karakter Eğitimi, Öz-yeterlik

INVESTIGATION OF SELF-QUALIFICATIONS OF SOCIAL STUDIES TEACHERS ABOUT CHARACTER EDUCATION

Öz

The aim of this study is to investigate the self-efficacy of Social Studies teachers regarding character education and to investigate them in terms of various variables. The descriptive (suryev) screening model was used in the research. The population of the research consists of Social Studies teachers in 48 schools in Kayseri province in 2018-2019 academic year. The sample of the study consists of 168 Social Studies teachers selected according to various variables in the central district of Kayseri Melikgazi. Teachers who participated in the study were examined in terms of variables such as gender, age, professional seniority, education level, graduation status and in-service training. “Character Education Self-Efficacy Scale” was used to collect data. The scale consisted of two parts and the first part of the scale consisted of 7 items containing personal information of teachers. In the second part of the scale, there is a self-efficacy scale related to character education consisting of 21 items in total. The scale consists of a format with values between 0 and 100. Statistical significance level was accepted as p≤0.05 at all stages of the data analysis. According to the results of the study, it was concluded that the Social Studies teachers' self-efficacy levels regarding character education were quite high. According to the other results of the study, it was found that the social studies teachers' self-efficacy levels related to the character education were significantly different according to the age group, gender, seniority years of the profession, the educational level of the teachers, the graduation status, and the in-service training of the teachers about the character education they received in their professions. However, it was found out that the self-efficacy levels of the Social Studies teachers did not show significant differences according to their socio-economic levels.

Anahtar Kelimeler

Social Studies Teachers, Character Education, Self-efficacy

Kaynakça

• Akkoyunlu, B. ve Orhan, F. (2003). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi bölümü öğrencilerinin bilgisayar kullanma öz yeterlik inancı ile demografik özellikleri arasındaki ilişki. The Turkish Online Journal of Educational Technology – TOJET. 2(3).
• Akkoyunlu, B., Feza O., & Aysun U. (2005). Bilgisayar Öğretmenleri İçin Bilgisayar Öğretmenliği Öz-Yeterlik Ölçeği Geliştirme Çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 29:1–8.
• Ashton, P. (1984). Teacher Efficacy: A Motivational Paradigm For Effective Teacher Education. Journal Of Teacher Education. 35 (5): 28-32.
• Ata, B. (2009) Sosyal bilgiler ünitesi kavramı üzerine bazı düşünceler. İçinde R. Turan ve diğ. (Ed.), Sosyal Bilgiler Öğretiminde Yeni Yaklaşımlar I (s. 25-42). Ankara: Pegem A Yay.
• Bandura, A. (1977). Self-Efficacy: Toward A Unifying Theory Of Behavioral Change. Psychological Review. 84:191-215.
• Bandura, A. (1986). Socialfoundations Of Thoughtandaction: A Social Cognitive Theory. Englewoodcliffs. Nj: Prentice-Hall.
• Bandura, A. (1997). Self- efficacy: The exercise of control. New York: Freeman.
• Dilek, D. (2007). Tarih Derslerinde Öğrenme ve Düşünce Gelişimi (3. Baskı), Ankara: Nobel.
• Dönmez, C. & Avcı, E. (2011). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Karakter Eğitimine Dair Öz-Yeterlikleri. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 1(2), 114-128.
• Ekşi, H. (2003). Temel insani değerlerin kazandırılmasında bir yaklaşım: Karakter eğitimi programları. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(1), 79-96.
• Gülebağlan, C. (2003). Öğretmenlerin isleri son ana erteleme eğilimlerinin, mesleki yeterlilik algıları, mesleki deneyimleri ve branşları bakımından karşılaştırılmasına yönelik bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Gürcan, A. (2005). Bilgisayar öz yeterligi algısı ile bilişsel öğrenme stratejileri arasındaki ilişki. Eğitim Araştırmaları, 19, 179-193.
• Hamurcu, H. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimine yönelik öz yeterlik inançları. Eğitim Araştırmaları, 24, 112-122.
• Henson R. K. (2001). Teacher Self-Efficacy: Substantive Implications And Measurement Dilemmas. Paper Presented At The Annual Meeting Of The Educational Research Exchange.
• Johnson, C. S. (2009). The Interplay Between Character Education, The Social Studies, and Citizenship Development, Curriculum and Teaching Dialogue, Volume 11, Numbers 1/2. Academic Search Complete veri tabanından 14 Ocak 2019 tarihinde alınmıştır.
• Kaya, Alim (2007). Eğitim Psikolojisi, PegemA Yayıncılık, Ankara.
• Klausmeier, H.S., ve Allen, P.S. (1978). Cognitive development of children and youth a longitudinal study. New York: Academic Press.
• Lickona, T. (1991). Educating for character: How school can teach respect and responsibility. New York: Bantam
• MEB. (1968). İlkokul Programı. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• M.E.B. (1973). Milli Eğitim Temel Kanunu. Kanun Numarası: 1739. Kabul Tarihi: 14/6/1973.
• Milson, A. J. &Mehlig, L. M. (2002). Elementary school teachers‟ sense of efficacy for character education.Journal of Educational Research, 96 (1), 47-53.
• NCSS. (1992). Curriculum standards for social studies: I. introduction. www.socialstudies.org/ standards/introduction. (Erişim Tarihi: 11.01.2018).
• Özdemir, S. M. (2008). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Öğretim Sürecine İlişkin Öz-Yeterlilik İnançlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 54:277-306.
• Özçelik, H. ve Kurt, A. (2007). İlköğretim öğretmenlerinin bilgisayar öz yeterlikleri: Balıkesir ili örneği. İlköğretim Online, 6(3), 441-451.
• Pamuk, A. (2007). Karakter Eğitimi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi, I. Ulusal İlköğretim Kongresi (sözlü bildiri), Hacettepe Üni. Ankara.
• Park, N., Peterson, C., ve Seligman, M. E. P. (2006). Character strengths in fifty-four nations and the fifty US states. The Journal of Positive Psychology, 1(3), 118–129.
• Safran, M. (2008). Sosyal bilgiler öğretimine bakış. İçinde B. Tay ve A. Öcal (Ed.), Özel Öğretim Yöntemleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi (s. 1-19), Ankara: Pegem A Yay.
• Senemoğlu, N. (2005). Gelişim ve öğrenme. Ankara: Gazi Kitapevi.
• Soodak, L. C., & Podell, D.M. (1993). Teacher Efficacy And Bias İn Special Education Referrals. Journal Of Educational Research. 86:247-253. Support On Teachers’ Efficacy Beliefs. Paper Presented At The Annual Meeting Of The American Educational Research Association. New Orleans.
• Tschannen-Moran, M., Woolfolk Hoy, A., & Hoy, W.K. (1998). Teacher Efficacy: Its Meaning and Measure. Review of Educational Research. 68(2):202–248.
• Tschannen-Moran, M., ve Woolfolk-Hoy, A. (2001). Teacher efficacy: Capturing an elusive construct. Teaching and Teacher Education, 17, 783–805.
• Ulusoy, K. (2007). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin tarih ve ahlak eğitimi ilişkisi üzerine görüşleri (Sakarya il örneği). Değerler Eğitimi Dergisi, 5(13), 155-177.
• Yeşilyaprak, B. (2007). Eğitim Psikolojisi Gelişim-Öğrenme-Öğretim, PegemA Yayıncılık, Ankara.
• Yılmaz, M., Köseoğlu, P., Gerçek, C. & Soran, H. (2004). Yabancı Dilde Hazırlanan Bir Öğretmen Öz Yeterlik Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 27:260–267.
• Yüksel, K. (2010). Rehber Öğretmen Adaylarının Özel Eğitimde Psikolojik Danışma ve Rehberliğe İlişkin Öz Yeterlik Algıları. Yüksel Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Eskişehir.