REFORM VE ÇIKAR: KAMU TERCİHİ TEORİSİ PERSPEKTİFİNDEN KAMU YÖNETİMİ TEMEL KANUNU PROJESİ

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 2, 85 - 98, 01.06.2018

İsmail Kurun

Öz

2003 yılında hazırlanan, “Kamu Yönetimi
Temel Kanunu” olarak adlandırılan ve Türk kamu yönetiminde geniş çaplı ve köklü
bir reform yapmayı amaçlayan proje çeşitli toplumsal kesimlerin direnişiyle
karşılaştı ve kadük kalarak yasalaşamadı. Söz konusu reform yasasının
oluşturulma sürecindeki direniş, siyasî davranışları çıkar güdülerini temel alarak
açıklamaya çalışan kamu tercihi teorisi açısından incelenebilecek bir
fenomendir. Bu bakımdan bu makalenin temel amacı söz konusu reform sürecini
kamu tercihi teorisi perspektifinden analiz etmek ve söz konusu direncin
arkasında yatan saiklerin ideolojik mi yoksa çıkar temelli mi olduğu sorusuna
kamu tercihi teorisinin rant koruma ve kollama gibi analiz araçlarını
kullanarak cevap vermektir. Teorinin açıklayamadığı ve ideolojinin daha büyük
rol oynadığı düşünülen durumlar ise Heper’in aşkın devlet – araçsal devlet
kavramlaştırması çerçevesinde analiz edilmiştir. Sonuç olarak makale, Kamu
Yönetimi Temel Kanunu adlı reform tasarısının başarısız olmasının başat
sebebinin geleneksel Türk kamu yönetiminin dağıttığı rantların, sahiplerince
güçlü bir şekilde korunmak istenmesi olduğunu ileri sürmekte ve kamu
yönetiminde reform yapmaya yönelik çıkarılan bazı dersler ve öneriler ile son
bulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

kamu yönetimi, reform, kamu tercihi

Kaynakça

• Atiyas, İ., Oder, B. (2008). Türkiye'de Özelleştirmenin Hukuk ve Ekonomisi. Ankara: TEPAV Yayınları.
• Buchanan, J. M. (1979). What Should Economist Do? Indianapolis: Liberty Press.
• Butler, E. (2012). Public Choice: A Primer. London: The Institute of Economic Affairs.
• Chang, K. H., De Figueiredo, R. J. P ve Weingast, B. R. (2001). Rational Choice Theories of Bureaucratic Control and Performance. L. R. William F. Shughart II (Der.) The Edgar Companion to Public Choice: İçinde 271-293. Cheltenham: Edward Elgar Publishing.
• CHP. (2015, Nisan 15). “Haberler, Giriş ve Kısa Özet”, https://www.chp.org.tr/Haberler/0/chp_tarihi-54.aspx (Nisan 16, 2016).
• Cumhuriyet Gazetesi İnternet Sitesi. (2004, Ağustos 4). “Laiklik Dersi”, http://www.cumhuriyetarsivi.com/katalog/192/sayfa/2004/8/4/8.xhtml (Nisan 16, 2016).
• Çokgezen, M. (2005). Özelleştirme: Sonuçlar ve Tartışmalar. Piyasa, 15-16: 46-55.
• Dell’Aringa, C. (2001). Reforming Public Sector Labor Relations. G. D. Carlo Dell'Aringa (Der.) Strategic Choices in Reforming Public Service Employment: An International Handbook: İçinde 1-24. New York: Palgrave Macmillan.
• Dinçer, Ö. (2015). Türkiye'de Değişim Yapmak Neden Bu Kadar Zor? İstanbul: Alfa.
• Dunleavy, P. (Güz 1986). Explaining the Privatization Boom: Public Choice versus Radical Approaches. Public Administration, 64: 13-34.
• Dunyabulteni. (2009, Ağustos 21). “Cumhuriyet Mitinglerinin Kaynağı Belli Oldu”, http://www.iyibilgi.com/haber.php?haber_id=131573 (Nisan 16, 2016).
• Ersöz, H. Y. vd. (2003). Özelleştirmede Çalışanların Mülkiyet Sahipliği: Kardemir Örneği. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 46: 1-36.
• Gwartney, J. D. vd. (2006). Economics: Private and Public Choice. Londra: Thomson.
• Hanioğlu, Ş. (2012, Ocak 29). Bir Logokrasinin Son Günleri. http://www.sabah.com.tr/yazarlar/hanioglu/2012/01/29/bir-logokrasinin-son-gunleri (Nisan 2016, 2016).
• Heper, M. (2015). Türkiye'de Devlet Geleneği. (N. Soyarık, Çev.) Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Hürriyet. (2007, Nisan 13). “Sezer’in Konuşmasının Tam Metni”, http://www.hurriyet.com.tr/sezerin-konusmasinin-tam-metni-6329346 (Nisan 16, 2016).
• Kalaycıoğlu, S. ve Çelik, K. (Ekim 2013). Tunçbilek Kömür İşletmelerinde Özelleştirmenin Madencilik, İşçilik ve Tunçbilek Üzerine Etkileri. Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 16(1): 3-19.
• Keller, B., Due, J. ve Andersen, S. K. (2001). Employer Associations and Unions in the Public Sector. G. D. Carlo Dell'Aringa (Der.) Strategic Choices in Reforming Public Service Employment: An International Handbook: İçinde 71-97. New York: Palgrave Macmillan.
• Kutlu, Ö. (2012). Karşılaştırmalı Kamu Yönetimi: Teorik Çerçeve ve Ülke Uygulamaları. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Lane, J. E. (1990). The Epistemological Foundation of the Public Choice Theory. Scandinavian Political Studies. 13(1): 65-82.
• Magee, S. P. (1997). Endogenous Protection: The Empirical Evidence. D. C. Mueller (Der.) Perspectives on Public Choice: A Handbook: İçine 526-562. Cambridge: Cambridge University Press.
• Memurlar.net. (2003, Kasım 05). “www.memurlar.net”, http://www.memurlar.net/haber/3124/ (Nisan 16, 2016).
• Milliyet. (2004, Ağustos 4). “Sezer'den Türban Uyarısı”, http://www.milliyet.com.tr/2004/08/04/siyaset/asiy.html (Nisan 16, 2016).
• Moe, T. M. (1997). The Positive Theory of Public Bureaucracy. D. C. Mueller (Der.) Perspectives on Public Choice: A Handbook: İçinde 455-481. Cambridge: Cambridge University Press.
• Mueller, D. C. (2003). Public Choice III. Cambridge: Cambridge University Press.
• Niskanen, W. A. (2001). Bureaucracy. L. R. William F. Shughart II (Der.) The Edgar Companion to Public Choice: İçinde 258-271. Cheltenham: Edward Edgar Publishing.
• Niskanen, W. A. (2007). Bureaucracy and Representative Government. New Brunswick, NJ: Aldine Transaction.
• Özvarış, H. (2016, Şubat 1). Ömer Dinçer: Türkiye İçin Yerel Yönetimler Özerkliği Önemli Bir İhtiyaç! http://t24.com.tr/haber/omer-dincer-turkiye-icin-yerel-yonetimler-ozerkligi-onemli-bir-ihtiyac,326329 (Nisan 16, 2016).
• Richarson, S. O. (2011). The Political Economy of Bureaucracy. New York: Routledge.
• Rubin, P. H. (2001). Ideology. L. R. William F. Shughart II (Der.) The Edgar Companion to Public Choice: İçinde 328-337. Cheltenham: Edward Elgar Publishing.
• Schumpeter, J. A. (1994). Capitalism, Socialism and Democracy. New York: Routledge.
• Tahincioğlu, A. N. (2011). Yazılı Basında Özelleştirme Haberlerinin Sunuluşu: Tekel Eylemi Örneğinde Bir Araştırma. Atatürk İletişim Dergisi, 1: 71-98.
• Taraf. (2009, Mart 4). “JİTEM toplantıları Türk Metal'de Yapılmış”, Sesonline, http://www.sesonline.net/php/genel_sayfa.php?KartNo=53101 (Nisan 16, 2016).
• Tollison, R. D. (1997). Rent Seeking. D. C. Mueller (Der.) Perspectives on Public Choice: A Handbook: İçinde 506-526. Cambridge: Cambridge University Press.
• Tsebelis, G. (2002). Veto Players: How Political Institutions Work. Princeton, NJ: Princeton University Press.
• Tullock, G. (2002). The Theory of Public Choice. G. Tullock, A. Seldon, & G. L. Brady (Der.) Government Failure: A Primer in Public Choice: İçinde 1-82. Washington, DC: Cato Institute.
• Wintrobe, R. (1997). Modern Bureaucratic Theory. D. C. Mueller (Der.) Perspectives on Public Choice: A Handbook: İçinde 429-455. Cambridge: Cambridge University Press.
• Yüksel, E. (2002). Basında POAŞ Özelleştirmesi Haberleri? Basın Meslek İlkeleri, Haberde Nesnellik İlkeleri ve Haber İçeriklerini Etkileyen Unsurlar Bağlamında İçerik Analizine Dayalı Bir Değerlendirme. Selçuk İletişim, 2(2): 93-106.