Klâsik Türk Edebiyatında Şerh Geleneğine Dâir Notlar

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 2, 136 - 149, 01.06.2018

Atabey Kılıç

Öz

Daha yirmi beş yıl öncesine kadar hakkında şöyle
böyle bilgilere sâhip olduğumuz “şerh” kavramı ve onun etrâfında gelişen
gelenek hakkında son yıllarda bir hayli mâlumât edinmiş vaziyetteyiz. 12-13
Nisan 2007’de İstanbul Üniversitesi’nde düzenlenen Prof. Dr. Abdülkadir Karahan
Anısına I. Uluslararası Klâsik Türk Edebiyatı Sempozyumu’nda “Dağılmış İncileri Toplamak: Şerh Tasnifi
Denemesi” başlığı altında sunduğumuz tebliğ ardından sahada yeni yeni
yayınlar, yüksek lisans, doktora ve doçentlik takdim tezi tarzında akademik
çalışmalar yapıldı veya yaptırıldı. Biz bu tebliğ çerçevesinde, esâsında “bir
metni daha iyi anlama gayreti” olarak görebileceğimiz, bir nev’i tefsir olan
şerhler hakkında, örneklerle derleyici bilgiler vermek niyetindeyiz. Böylece, hem yapmış ve yaptırmış olduğumuz çalışmalara
şöyle bir temas etmiş olacağız, hem de yaklaşık 10 yıldır önemli sayıda yayının
yapıldığı bu alandaki mevcut inceleme konularına da işaret etmiş olacağız.
Sadece, yapmış olduğumuz tasnife ve eklemelere bile bakıldığında, bu alandaki
daha pek çok eser ve konunun ehlini beklediğini söylememiz mümkündür. Belli bir
birikime ulaşmadan, bu alanda çalışmanın ne kadar zor olduğu da ayrıca erbâbına
malumdur. 

Anahtar Kelimeler

Geleneksel/Modern Şerh, Şârih

Kaynakça

• Akkuş, M. (1992) Metin Şerhi Geleneği Tarlan Mektebinden Haluk İpekten’e. Yedi İklim. s. 67-68.
• Bilgin, A. (2001). Eski Türk Edebiyatında Şerh. Kayseri ve Yöresi Kültür Sanat ve Edebiyat Bilgi Şöleni. Bildiriler C. I. s. 169-173.
• Dağlar, A. (2009). Şem’î Şem’ullâh, Şerh-i Mesnevî (1. Cilt), (İnceleme-Tenkitli Metin-Sözlük). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri, 1455 s.De Vaux, C. (1979). Şerh. İslam Ansiklopedisi. C.11, s. 429.
• Doğan, M. N. (1995). Metin Şerhi Üzerine”, Yedi İklim 9, S. 63. s. 70-74.
• Erdoğan, M. (1996). Edebiyatımızda Şerh Geleneğine Genel Bir Bakış. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.1Güleç, İ. (2009) Dağılmış İncileri Toplamaya Yardım Etmek: Şerh Tasnifi Meselesine Küçük Bir Katkı. III. Klâsik Türk Edebiyatı Sempozyumu (Prof. Dr. Cem Dilçin Adına 13 Şubat 2009 Kayseri). Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 4/6 (Fall 2009), s. 213-230.
• Gümüş, Z. (2007) Klâsik Türk Edebiyatında Manzum Sözlük Şerhleri. Turkish Studies, C. 2, S. 4. s. 423-431. v.d.Karabey, T. (1992). Metin Şerhi”, I. Eski Türk Edebiyatı Kollogyumu, AnkaraKılıç, A. (2006). Altıparmak Mehmed Efendi’nin Şerh-i Telhîs-i Miftâh’ında Şerh Metodu. II. Kayseri ve Yöresi Kültür, Sanat ve Edebiyat Bilgi Şöleni, Kayseri.
• Kılıç, A. (2007) Dağılmış İncileri Toplamak: Şerh Tasnifi Denemesi. Prof. Dr. Abdülkadir Karahan Anısına I. Uluslararası Klasik Edebiyat Sempozyumu (İstanbul: İBB, 2008). s. 363-369.
• Kılıç, A. (1990) Üskübì’nin Şerh-i Telhîs’i. (basılmamış yüksek lisans tezi), Ege Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. İzmir. s.37-39 ;ayrıcabkz.: http://www.turkishstudies.net/sayilar/sayi5/kilicatabey1.pdfKortantamer, T. (1992). Teori Zemininde Metin Şerhi Meselesi, Ankara: I. Eski Türk Edebiyatı Kollogyumu. ; (1994). Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi. S. VIII., s. 1-10.
• Mengi, M. (2006). Metin Çalışmaları Terimleri ve Bunlardan Biri: Metin Tahlili. II. Kayseri ve Yöresi Kültür, Sanat ve Edebiyat Bilgi Şöleni. Kayseri.
• Şahin, Ö. (2016) Ahmed-i Hayâtî, Şerh-i Tuhfetü’l-Manzûmeti’d-Düriyye Fî Lugati’l-Fârsiyye ve’d-Deriyye (Tuhfe-yi Vehbî Şerhi) (İnceleme-Tenkitli Metin-Sözlük). Yayımlanmamış Doktora Tezi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Şem'i Şem’ullâh. Şerh-i Mesnevî. 5. Cilt, Mevlânâ Müzesi Kütüphanesi. No.: 2075.
• Tanyıldız, A. (2010). İsmâîl Rusûhî-i Ankaravî-Şerh-i Mesnevî (Mecmû’atu’l-Letâyif ve Matmûratu’l-Ma’ârif) (Cilt I) (İnceleme-Metin-Sözlük). Doktora Tezi. Erciyes Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kayseri.
• Tarlan, A. N. (1981). Edebiyat Meseleleri, İstanbul, Ötüken.
• Üzgör, T. (1992). Metin Şerhi Usûlüne Dair. I. Eski Türk Edebiyatı Kollogyumu, Ankara.
• Yeniterzi, E. (1992). Metin Şerhi İle İlgili Görüşler. I. Eski Türk Edebiyatı Kollogyumu, Ankara.