BATI DÜŞÜNCE GELENEĞİNDE CARL RITTER’İN COĞRAFYASI

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 3, 134 - 141, 30.08.2018

Bekir Derinöz Yasin Koç

Öz

Bu çalışmanın amacı
modern coğrafi düşüncenin kurucularından biri olan ve coğrafi disiplin içinde
ampirizmin savunucusu olarak görülen Carl Ritter'in batı düşünce geleneği
ortamında şekillenen coğrafi bakış açısını ortaya koymaktır. Çalışmada
literatür taraması yöntemi kullanılmıştır. Veri kaynakları olarak bilimsel
bildiri, kitap, dergi ve makaleler ele alınmıştır. Çalışma sonuçları
göstermiştir ki, Ritter düzenli ve uyumlu bir evren vizyonuna sahiptir. Bu
nedenle coğrafi düşüncesinin teolojik kökleri vardır. Ona göre insan ve doğa
arasındaki uyum ilişkisinin ortaya çıkması Tanrı’nın planı ile olmuştur. Ritter,
coğrafyada verilerin sunumu için bir çerçeve olarak indüktif yöntemi kullanmıştır.
Bu şekilde basit bir ampirik genelleme ihtiyacı hissetmiştir. Ritter, Tanrı'nın
planına göre tüm olguların insanlık için mekânsal olarak dağıldığını iddia
etmiştir. Ritter’in teolojik coğrafyasında tüm evren Tanrı’nın bir
düşüncesidir. Ritter’e göre asıl sorun teleolojik felsefenin ampirik olarak
test edilememesi ve dolayısıyla bilimsel bir açıklama olarak
nitelendirilmemesidir. Bununla birlikte, bir paradigma özelliğine sahiptir.
Ritter’e göre coğrafya insan-doğa ilişkisini konu alan önemli bir disiplindir.
Ona göre coğrafya sadece yerlerin, nehirlerin ve dağların yerini söylemez.
Ritter, coğrafyada “çeşitlilikte birlik” kavramını geliştirmiştir. Bölgesel
coğrafyadaki karşılaştırmalı yöntemin de kurucusu olmuştur. Peyzaj yerine daha
ziyade insana önem vermesi, onu çağdaşlarından farklı kılan en önemli
özelliklerden biri olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Carl Ritter, Coğrafya, İnsan-Çevre

Kaynakça

• Beck, H. (1979). Carl Ritter Genius der Geographie, Dietrich Reimer Verlag, Berlin.
• Gümüşçü, O. (2012). Coğrafya’ya Davet, Yeditepe Yayınevi, ISBN: 9786055200008.
• Jensen, A. H. (2009). Geography, History and Concepts: A Student‟s Guide.
• Koç, Y. (2016). Dijital Ekoloji ve Değişen Dünya, Hece Dergisi, Dijital / Sayısal Kültür Özel Sayısı.
• Kramer, F. L. (1959). A Note on Carl Ritter: 1779–1859. Geographical Review 49:406–409.
• Linke, M. (1981). “Carl Ritter 1779-1859”, Geographers, Bibliograhical Studies, vol. 5, 99.
• Martin, G. J. and James, P. E. (1993). All Possible Worlds- A History Of Geographical Ideas, John Wiley&Sons, Inc., USA.
• Özgüç, N. – Tümertekin, E. (2010). Coğrafya, Geçmiş Kavramlar, Coğrafyacılar, Çantay Kitabevi, İstanbul.
• Rousseau, J. J. (2014). Emile, 1. Baskı, ISBN: 6053242062.
• Tuan, Y. F. (1977). Space and Place: The Perspective of Experience, 5th Edition, ISBN-13: 978-0816638772, University of Minnesota Press, Minneapolis, London.Yılmaz, S. ve Özçağlar, A. (2016). Beşeri Coğrafyanın Öncüsü Carl Ritter’in Coğrafya Bilimine Getirdiği Yenilikler Ve Bugüne Yansımaları, TÜCAUM Uluslararası Coğrafya Sempozyumu, 13-14 Ekim 2016, Ankara.
• Warf, B. (2010). “Carl Ritter (1179-1859)” Encyclopedia of Geograpkhy, Cilt 5, University of Kansas, Singapur.