KIRIM HANLIĞI’NDA EVLENME VE SONUÇLARI ÜZERİNE BİR TAHLİL

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 3, 131 - 140, 30.09.2019

Nuri Kavak

Öz

Aile
kurumu, bir toplumu oluşturan temel taşlardan biri olmasının yanı sıra aynı
zamanda da sosyal hayatın ilk şekillendiği yerdir. Bireyin kişiliğini bulduğu
ortamın sağlıklı olması güçlü bir toplumun meydana gelmesine büyük katkı
vereceği kanaati toplumbilimcilerin üzerinde ittifak ettikleri bir husustur. O
yüzden sosyal yapının güçlendirilmesi maksadıyla aile üzerinde çeşitli kural ve
yaptırımlar geliştirilmiştir.

Kırım
Hanlığı hukuk sistemini İslam Hukukunun Hanefi Mezhebi üzerine inşa ettiğinden
ötürü Osmanlı Devleti’ndeki sosyal hayatın adeta bir benzeridir. Bunu sağlayan
en önemli etken ise Osmanlı medrese eğitiminin Kırım sahasında da etkili olmasıdır.
Kırımlı öğrencilerin başta İstanbul olmak üzere birçok Osmanlı şehrindeki
medreselerde eğitim görmeleri ve Osmanlı medreselerinde çalışan hocaların da
Kırım’a giderek eğitim-öğretim hizmeti vermeleri hukuk ve eğitim alanında
birlikteliği sağlamıştır. Bu cümleden olarak çalışma konumuzun ana unsurlarını
oluşturan evlenme, boşanma, nafaka, velayet ve miras gibi meselelerde büyük
oranda benzer uygulamalar görülmektedir. Nitekim araştırmamızın temel kaynağı
Kırım Hanlığı’na ait Şer’iyye Sicilleri olup sicillerde yer alan aileye dair
eşsiz veri örneklerinden hareketle kaleme alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kırım, Kırım Hanlığı, Osmanlı Devleti, İslam Hukuku

Proje Numarası

2018-2278

Kaynakça

• KaynakçaArşiv KaynaklarıBahçesaray Şer’iyye Sicilleri (B.Ş.S.), 35-36-37-44-45-46 ve 49. Ciltler.Karasu Şer’iyye Sicilleri (K.Ş.S.), 25-33-47 ve 65. Ciltler.
• Basılı KaynaklarAYDIN, M. A. (1999). Türk Hukuk Tarihi, 3. Bsk., İstanbul: Beta Bas. Yay.Baron De Tott. (1989). Türkler ve Tatarlar Arasında, İstanbul: Tercüman 1001 Eser.BİLMEN, Ö. N. (1968). Hukuk-ı İslâmiyye ve Islahat-ı Fıkhiyye Kamusu, c. II, İstanbul: Bilmen Yay.DONUK, A. (1990). “Çeşitli Toplumlarda ve Eski Türklerde Aile”, Aile Yazıları I., (Der. Beylü Dikeçligil, Ahmet Çiğdem), Ankara: Başbakanlık Aile Araştırmaları Kurumu Başkanlığı Yayınları.İslâm Araştırmaları Merkezi, (1999). İlmihal II İslâm ve Toplum, II. Bsk., İstanbul : Diyanet İşleri Bşk. Yay.İPCİOĞLU, M. (2001). Konya Şeriyye Sicillerine Göre Osmanlı Ailesi, Ankara: Nobel Yayınları.ORTAYLI, İ. (2001). Osmanlı Toplumunda Aile, 2. bsk., İstanbul: Pan Yayıncılık.SAYDAM, A. (1999). Osmanlı Medeniyeti Tarihi, Trabzon: Derya Kitapevi.SCHACHT, J. (1997). “Nikâh”, İ.A., C. 9, İstanbul: TDV. Yay.Şemseddin Sami, (1999). Kâmûs-ı Türkî, 7. Bsk., İstanbul: Alfa Yayıncılık.