Development of Civil Aviation in the years while Heydar Aliev led to Azerbaijan SSR.

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 4, 30 - 34, 30.12.2019

Rubabe Abiyeva

Öz

Although economical, cultural development  issues were touched  throughout the years when Heydar Aliev led to
Soviet Azerbaijan,  this time growth of
aviation hadn’t been separately  research
topic. In the  article, specially
separate archieve documents, Civil 
Aviation Museum’s various, literatures were touched which also increase
historical significance of research work. Basic proof  of the 
actuality of  theme is that in the  contemporary 
period development of Civil Aviation paid special attention. Whilst
Heydar Aliev  led to Azerbaijan SSR, as a
result of reinforcement of management, increased demandiness against staff,
great achievements,  were gained in the
economical-social sphere. At that time , like 
various areas of transportation, civil aviation was also paid attention.
Specially  for the reason,  development 
of Azerbaijan civil aviation 
began with the period  when Heydar
Aliev  led to our republic –beginning  from 1969. In these  following years,  very essential works were done,  projects were implemented. Until the period
that Heydar Aliev  come, in these periods
a number of defects catch  attention in
the  Azerbaijan civil aviation  as 
well as there were serious  needs
for fundamental  steps  in order to prevent them. In this time, most
important  momentum for  Azerbaijan civil aviation  was related with the exploited airplanes. So
that , Azerbaijan SSR was also amongst the republics which firstly  began 
exploitation  of reactive  planes. 
This revolutionary  event in the
history  of Azerbaijan  civil aviation  became especially possible with the
initiative of Heydar Aliev. Beginning with the august of 1971, in Baku airports
TU 134 planes were began to use. First  flight  was realized to Moscow.  It was the 
plane  which  belong to the 
tallest attitude, highest speed in the history  of Azerbaijan civil  aviation for that time. In the years Heydar
Aliev  led to  republic, as a result  of the events 
that had been  realized,
Azerbaijan civil  aviation was
formed  as whole  connected network.  In 1979, Azerbaijan  civil aviation management  was turned 
to Azerbaijan   Republic  Civil Aviation  industrial management.  In the 
composition of management, Baku, Zabrat, Yevlakh avia-groups acted. Baku
avia-groups  included: Baku, Shaki,
Zakhatala, Nakchivan Balakan, Lankaran, 
Fuzulu, Qizilagach, airports. Zabrat aviagroup included  Qazimammad, 
Khacmaz, Zolonovsk, Imishli, Goychay, Cabrayil  Kurdamir, Quba,  Pushkin, Salyan,  Proshib airports, Oilstones, Ziloy, Artyom
helicopter areas. In the  content Yevlakh
united aviagroups Yevlakh, Khankandi, 
Agstafa, Agdam, Naftalan, 
Qutqashan airports operated. Apart from this, Ganca aviation company
also included into Aviation  industrial
management. As a consequences of all of these, 
in the  demonstrated  period 
capacity of avia-transportation increased dramatically. So that, in  1970’s Azerbaijan civil aviation management
saw off 5 million passengers, 98 thousand 
tons luggage and mails. More than 
14 million  hectares plantation
and gardens were cultivated by avia-chemical way. Specially for these  successes and high  achievements as a result of new adopted
aviation techniques, Azerbaijan  civil
aviation  management  was awarded with  October order in 1983. Also,  some of the workers of Azerbaijan  Civil Aviation management  were awarded with SSR decrees, orders and
medals. Hence, in the  70s years while
Heydar Aliev led to Azerbaijan SSR, material 
and technical source of civil  aviation
was  strengthened enough, new airports
were built, technical  equipments were
ameliorated, geography of flight was extended. Consequently, volume of
passengers and luggage transportation increased, demonstrated service level
developed in a way that caught attention.

Anahtar Kelimeler

Heydar Aliyev, Civil Aviation, airports

HAYDAR ALİYEV`İN AZERBAYCAN SSC'YE BAŞKANLIK YAPTIĞI YILLARDA SİVİL HAVACILIĞIN GELİŞİMİ.

Öz

Haydar Aliyev'in Sovyet Azerbaycan'ına başkanlık yaptığı dönemde ekonomik, kültürel gelişme konularına deyinse de, bu dönemdeki havacılığın gelişimi ayrıca araştırma konusu olmamıştır. Makalede genellikle ayrı ayrı arşiv belgelerine, Sivil Havacılık Müzesi'nin fonunda muhafaza olunanan materyallere, çeşitli edebiyyatlara referans yapılmıştır ki, bu da araştırma çalışmasının önemini artırıyor. Çağdaş dönemde Azerbaycan'da sivil havacılığın gelişimine özel dikkat ayrılması konusunun güncelliyine bariz kanıttır. Haydar Aliyev'in Azerbaycan SSC'ye liderlik yaptığı dönemde yönetimin güçlen¬dirilmesi, kadrolara karşı telebkarlığın artırılması sonucunda ekonomik-sosyal alanda büyük başarılar kazanıldı. Bu yıllarda taşımacılığın diğer alanları gibi sivil havacılığa da özel dikkat ayrılmıştır. İşte bu nedenledir ki, Azerbaycan sivil havacılığının refah dönemi Haydar Aliyev'in Cumhuriyetimize başkanlık yaptığı dönemden-1969'dan başlar. Bu yıllarda çok önemli çalışmalar yapılmış, projeler hayata geçirilmiştir. Haydar Aliyev'e kadarki Azerbaycan sivil havacılığında bir takım kusurlar görünmektedir, onların aradan kaldırılması için temel adımların atılmasına ciddi ehtiyac duyulurdu. Bu dönemde Azerbaycan sivil aviasiyası için son derece önemli nokta kullanılan uçaklarla ilgili idi. Öyle ki, SSCB'de jet uçakların kullanımına başlayan ilk cumhuriyetlerden biriydi. Azerbaycan sivil havacılığının tarihindeki bu devrimsel olay sadece Haydar Aliyev'in girişimiyle mümkün olmuştur. 1971 Ağustos ayından itibaren Bakü havaalanında TU-134 uçaklarından kullanılmaya başlandı. İlk uçuş Moskova'ya gerçekleştirilmiştir. Bu o dönem için Azerbaycan sivil havacılığında kullanılan en uca yüksekliğe, en yüksek hıza sahip uçaktı. Haydar Aliyev cumhuriyete başkanlık yaptığı yıllarda gerçekleştirilen olaylar sonucunda Azerbaycan sivil havacılığı komple bir bağlantılı şebeke olarak şekillendi. 1979'da Azerbaycan Sivil Havacılık Kurumu Azerbaycan Cumhuriyeti sivil havacılığı üretim birliğine dönüştü. Birliğin bünyesinde Bakü, Zabrat ve Yevlah havabölükleri faaliyet göstermiştir. Bakü havabölüyüne - Bakü, Şeki, Zagatala, Nahçıvan, Balaken, Lenkeran, Fuzuli, Kızılağaç hava alanları, Zabrat birleşik havabölüyüne Gazımemmed, Haçmaz, Jdanovsk, İmişli, Göyçay, Cebrail, Kürdemir, Guba, Puşkin, Salyan, Prişib havaalanları, Neft Taşları, Jiloy, Artyom helikopter alanları dahil idi. Yevlah birleşik havabölüyünün bünyesinde Yevlah Hankendi, Ağstafa, Ağdam, Naftalan, Gutgaşen havaalanları faaliyet göstermekteydi. Ayrıca havacılık üretim birliğine Gence havacılık şirketi de dahildi. Tüm bunların sonucu olarak belirtilen dönemde ülkede hava taşımalarının hacmi hayli artmıştır. Şöyle ki, 1970'lerde Azerbaycan Sivil Havacılık Kurumu uçak alanlarından 5 milyon yolcu, 98 bin ton yük ve posta göndermişlerdir. 14 milyon dönümden fazla plantasyon ve bağ hava-kimyasal yolla yetiştirilmiştir. İşte bu başarılara ve yeni havacılık tekniğinin menimsenilmesinde elde edilmiş yüksek başarılara göre Azerbaycan Sivil Havacılık Kurumu 1983'de “Oktyabr” nişanı ile ödüllendirilmiştir. Ayrıca Azerbaycan Sivil Havacılık Kurumu çalışanlarının bir grubu SSCB Ali Sovyetinin Kararname, nişan ve madalyalarıyla ödüllendirilmişler. Böylece Haydar Aliyev'in Azerbaycan SSC'ye başkanlık yaptığı 70'lerde sivil havacılığın malzeme teknik üssü hayli takviye edilmiş, yeni havaalanları inşa edilmiş, teknik donanım iyileştirilmiş, uçuş coğrafyası genişletilmiş, sonuçta yolcu ve yük taşımalarının hacmi artırılmış ve gösterilen hizmet seviyesi belirgin ölçüde yükseltilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Haydar Aliyev, Sivil Havacılık, havaalanları

Kaynakça

• Aliyev, N. (1980), "Azerbaycan Şahinleri" "Azerbaycan" s. 206. "Azerbaycan" dergisi. № 12.
• "Azerbaycan Hava Yolları” KSC`nin arşivi
• "Azerbaycan Sivil Havacılık Tarihi (1910-1980)" (2012). Bakü: MAA, -152 s. (fond1 / liste 1 / tut.birimi 144 / poşet 42 varak 121) (fond1 / liste 1 / tut.birimi 154 / poşet 45 varak 1-6)
• "Komünist" (1970), 18 Ağustos
• "Komünist" gazetesi (1972) 4 Şubat
• Siyasi Belgeler Arşivi (fond1 / liste 60 / tut.birimi 25./varak196-200) (fond1 / liste 61 / tut.birimi 60 / varak51-54) (fond1 / liste 61 / tut.birimi 57 / varak42-47) (fond1 / liste 61 / tut.birimi157 / varak56) (fond1 / liste 58 / tut.birimi 55 / varak48-63)
• Kerimova, E. (2013), "Azerbaycan Havacılığının Yaranması ve Gelişmesi tarihi" Bakü: Askeri yayıncılık, 208 s.
• Алиев Н. (1983) «В небе Азербайджана» Баку: Аз.Гос.Изд. стр 82
• История Гражданской Авиации СССР. (1983). Изд. «Воздушный транспорт» Москва Стр 374