Türkiye'de Petrol Piyasasında Regülasyon Uygulamalarının Değerlendirilmesi

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 4, 138 - 147, 30.12.2019

Gökben Güney İhsan Erdem Sofracı

Öz

    Elektrik
ve doğalgaz piyasalarından sonra yapısal sorunları nedeniyle etkinsizliğin
yoğun yaşandığı piyasalardan birisi de petrol piyasalarıdır. 2005 yılından beri
Türkiye’de, 5015 sayılı kanun ile petrol piyasasında serbest piyasa koşulları
hakim kılınmaya çalışılmaktadır. Bu çalışmada, dünyadaki gelişmeler ve hukuki
düzenlemeler ile petrol piyasasında rekabet koşullarını sağlamaya yönelik
çalışmaların etkinliği sorgulanmaktadır. Çalışma, petrol piyasalarında vergi
oranları da dikkate alınarak ortaya çıkan fiyatların, dünya fiyatları ile
karşılaştırılmasında Türkiye’de petrol üzerindeki vergi yükünün ağırlığına
vurgu yapması bakımından önem taşımaktadır. Ayrıca, son dönemde petrol
piyasasında düzenleyici kurumların sektöre ilişkin yaklaşımlarının rekabeti
sağlama konusunda başarısız olması, petrol fiyatları üzerinde olumsuz bir takım
etkiler yaratmaktadır. Rekabet
Kurulu ise; son yıllarda yapılan şikayetler doğrultusunda 4054 sayılı Rekabetin
Korunması Hakkındaki Kanunu ihlal gerekçesiyle çeşitli dağıtım şirketlerinin
soruşturma kapsamına almaktadır. EPDK(Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu) ile
Rekabet Kurulu arasındaki yetki çatışmaları bir yana bırakılırsa, petrol
piyasasına ilişkin mevzuat ve yükümlülüklerin birlikte oluşturulması ve süreç
içerisinde Düzenleyici Etki Analizi çalışmalarıyla taçlandırılmasının petrol
piyasasında etkinliği arttıracağı söylenebilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Petrol Piyasası, Düzenleyici Kurumlar, Düzenleyici Etki Analizi

Kaynakça

• BP Statistical Review of World Energy Haziran, 2017.
• Erol, M. (2003). “Doğal Tekellerin Düzenlenmesi ve Telekomünikasyon Sektöründe Düzenleyici Kurum”, DPT Uzmanlık Tezi, Yayın No: 2680.Karaosmanoğlu, H.S. (2006). “Düzenleyici Etki Analizi ve Türkiye Uygulaması”, DPT Uzmanlık Tezi, Yayın No: 2691.
• Noreng, O. (2006). “Crude Power: Politics and The Oil Market”, I.B.Tauris Publishers, London.Solak, A.O. (2012). “Petrol Fiyatlarını Belirleyici Faktörler”, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, C:4, S:2, s.117-124.
• Wlazlowski S. (2001). “Petrol and Crude Oil Prices: Asymmetric Price Transmission”, MPRA, Aston University.
• https://www.epdk.org.tr/Detay/Icerik/3-0-107/yillik-sektor-raporu (05.03.2019)
• https://www.enerji.gov.tr/tr-TR/Sayfalar/Petrol (02.06.2019)
• https://www.enerji.gov.tr/File/?path=ROOT%2F1%2F.Documents%2FStratejik+Plan%2FETKB+2015-2019+Stratejik+Plani.pdf (10.05.2019)
• http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/01/20140122-9.htm (18.02.2019)https://tr.globalpetrolprices.com/gasoline_prices/ (22.03.2019)
• www.mevzuat.gov.tr (14.08.2019)
• https://www.iea.org/Textbase/npsum/weo2017SUM.pdf (26.07.2019)
• www.gib.gov.tr (04.01.2019)
• https://www.dunyaenerji.org.tr/dunya-enerji-gorunumu-2018-yonetici-ozeti-uea/ (25.09.2019)
• http://www.mapeg.gov.tr/petrol/orta%20dönemli%20arz%20talep%20projeksiyon/Orta_Donemli_Petrol_ve_Gaz_Arz-Talep_Projeksiyonu.pdf (16.09.2019)
• https://www.tepav.org.tr/upload/files/1293715114- 3.Turkiye_Akaryakit_Sektorunde_Serbestlesme_Sonrasi_Fiyat_Hareketleri.pdfhttp://www.petder.org.tr/Uploads/Document/c7f1909e-7c4d-4009-a6cc-ce201287f7d7.pdf?v-636709747071199016 (27.04.2019)
• https://www.rekabet.gov.tr/Dosya/sektor-raporlari/1-akaryakit-pdf (17.09.2019)
• https://www.epdk.org.tr/Detay/Icerik/1-1051/kurumsaltarihce (13.02.2019)
• http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.5719&sourceXmlSearch=&MevzuatIliski=0 (19.05.2019)
• http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=1.5.4054&sourceXmlSearch=&MevzuatIliski=0 (23.02.2019)
• https://www.mmo.org.tr/sites/default/files/EnerjiGorunumu2018_1.pdf (26.07.2019)
• https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=File:Total_environmental_tax_revenue_by_type_of_tax,_EU-28,_2017_YB20 (03.05.2019)
• https://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k5227.html18.png (06.07.2019)
• https://www.ab.gov.tr/siteimages/pub/komisyon_ulke_raporlari/2018_turkiye_raporu_tr.pdf (27.08.2019)