TARİHSEL SÜREÇTE KEMER ve KUŞAK KULLANIMI

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 1, 28 - 41, 31.03.2020

Ceyhun Berkol

Öz

İlk insandan günümüze uzanan süreçte, doğa şartları insanları öncelikle örtünmeye, daha sonraki dönemlerde giyinmeye yönlendirmiştir. Giyim şeklini yaşanılan çevrenin iklimi, doğal çevre, inançlar, kültürel değerler, ekonomik şartlar ve sosyal yaşam şekillendirmiştir. Giyimin en önemli tamamlayıcı unsurları düğme, kemer, kuşak, eldiven gibi yardımcı aksesuarlarıdır. Giysi ve giysi aksesuarları toplumda farklı statü ve görevlerin ayırt edici unsuru olmuştur.
Giysi aksesuarları arasında önemli bir yer tutan kemer veya kuşak öncelikle gereksinim yani işleve yönelik; daha sonra süslenme amaçlı kullanılmıştır. Kemer ve kuşakların birincil işlevi giyilen alt giysi parçasını belde sabitlemektir. Zaman içinde bu asal giyim unsuru işlevsel nitelik kazanmış ve silah, alet, yiyecek taşıyıcısı hatta para, takı gibi değerlerin taşınması ve güvenceye alınması konusunda önemli bir aksesuar haline dönüşmüştür.
Sümerlerden başlayarak, hemen tüm antik medeniyetlerde kemer kullanımı şekil farklılıkları göstererek arkeolojik buluntular ile kanıtlanmaktadır.
Çalışmada kemer ve kuşakların Tarih Öncesinden başlamak kaydıyla, Anadolu Uygarlıklarında, Roma, Bizans ve Osmanlı İmparatorlukları ile Orta Asya Türk topluluklarında kullanım şekilleri, kullanım amaçları ve zaman içinde farklılaşan formlarının günümüz modasına yansımaları irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Kemer, Kuşak, Roma, Bizans

Kaynakça

• ABDÜLHALİK, B., “Ortaçağ İslam Dünyasında Tekstil Sanayi, Giyim-Kuşam ve Moda” Bizim Büro Basımevi. 2005 Ankara.
• ALAEDDİN, Ş., “Kemirgenlerden Sürüngenlere, İnsanlık Tarihi”, İmge Kitabevi 2014.
• ASLI, S., “Osmanlı Kadını Efsane Gerçek”, Kaynak Yayınları, İstanbul 2009.
• BARBER E.J.W, “Prehistoric Textiles”, Princeton University Press, United States of America. 1990.
• BAUER, S. W., “Antik Dünya” , Alfa Yayınları. İstanbul 2015.
• BURHAN, O., “Türkiye Halkının Kültür Kökenleri 4”, Anadolu Aydınlanma Vakfı Yayınları 17, 2004, İstanbul.
• CHARLES, G., “Antik Kentler, Antik Yakındoğu, Mısır, Yunan ve Roma’da Kentsel Yaşamın Arkeolojisi”, Koç Üniversitesi Yayınları 67, 2015 İstanbul.
• CHRİSTİNE, P., “Osmanlıdan Cumhuriyet’e Kadınlar” Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2015.
• EKREM, A., (1995), “Hatti ve Hitit Uygarlığı”, Yaşar Eğitim ve Kültür Vakfı, İzmir.
• ERMAN, A.., “Adana ve Osmaniye Halk Kültüründe Giyim-Kuşam Geleneği”, Halk Kültüründe Giyim-Kuşam Süslenme, Uluslararası Sempozyumu Bildirileri, Ed. M. Tekin Koçkar, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Yayınları No. 146. Eskişehir, 2008.
• ERTUĞRUL A., - İRFAN O., “Kral Midas’ın Ülkesi Frigya”, Esbank Kültür Yayınları 4. 1994.
• FİKRİ, S. “Başlangıcından Anadolu Selçuklularının Sonuna Kadar Türklerde Kıyafet Biçimleri”, Zafer Ofset Matbaacılık, Erzurum 2013.
• İLBER, O., “Topkapı Sarayı Harem-i Hümayunu Padişahın Evi Harem” T.C. Kültür Bakanlığı İstanbul 2012.
• KAZIM, Y., “Süslenmenin Felsefi Temelleri, Niçin Süsleniyoruz?” Halk Kültüründe Giyim-Kuşam Süslenme, Uluslararası Sempozyumu Bildirileri, Ed. M. Tekin Koçkar, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Yayınları No. 146. Eskişehir, 2008.
• KEMALETTİN K., - SELİM FERRUH, A., “Assurlular” “Anadolu’daki Yeni Assur Dönemi Stelleri ve Kaya Kabartmaları”, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul. 2018.
• KEREM, I., “İstanbul’da Gündelik Hayat”, Yapı Kredi Yayınları İstanbul 2014.
• LALE, G., “Osmanlı İmparatorluğu’nun Son Döneminden Kadın Giysileri”, Vehbi Koç Vakfı Sadberk Hanım Müzesi, İstanbul 2010.
• MARY, G. H., Ancient Egyptian, Mesopotamian & Persian Costume, Dover Publications Inc., Mineola, Newyork, 2002.
• MARY, G. H., Ancient Greek, Roman &Byzantine Costume, Dover Publications Inc., Mineola, Newyork, 2003.
• MÜHİBBE, D., “Anadolu’da Kadın”, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul. 2011.
• NURGÜL, K., Fatma, Y., “Geleneksel Konya Giyiminde Şalvar ve İşlikler”, Halk Kültüründe Giyim-Kuşam Süslenme, Uluslararası Sempozyumu Bildirileri, Ed. M. Tekin Koçkar, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Yayınları No. 146. Eskişehir. 2008.
• REŞAT, E.K., “Türk Giyim Kuşam ve Süslenme Sözlüğü”, Doğan Kitap, 1967 İstanbul.
• SARA, P., - TOM, P., “Fashion Costume and Culture” Vol 2. UXL Thomson Gale New York-USA. 2004.
• TACISER, S.T. – HAKAN, S., “Frigler Midasın Ülkesinde Anıtların Gölgesinde” Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2012.
• TÜRKOĞLU, S., “Halk Kültüründe Giyim Kuşam Süslenme” Halk Kültüründe Giyim-Kuşam ve Süslenme, Uluslararası Sempozyumu Bildirileri, Ed. M. Tekin Koçkar, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Yayınları No. 146. Eskişehir, 2008.
• TÜRKOĞLU, S., “Tarih Boyunca Anadolu’da Giyim Kuşam”, Atılım Kağıt Ürünleri, İstanbul 2002.
• ÜLFET, Y., “Antik Dönemde Kadın ve Süslenme” Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji Ana Bilim Dalı, Klasik Arkeoloji Programı YL Tezi. İzmir, 2009.
• ZEKİ, T., “Tekstil ve Giyim Kuşamın Kültürel Tarihi”, Doruk Yayınları, İstanbul 2008.