Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Dünya Vatandaşlığına İlişkin Karakter ve Değer Yargıları

Yıl 2022, , 177 - 207, 29.06.2022

Barış Gürleyen , Nurhan Öztürk

https://doi.org/10.56423/fbod.1086081

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmada fen bilimleri öğretmenlerinin dünya vatandaşlığı için karakter ve değer yargılarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubu Türkiye’nin her bölgesinden üçer tane tesadüfi örnekleme yöntemine göre belirlenmiş 21 ilde görev yapan 438 fen bilimleri öğretmeninden oluşmaktadır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden biri olan tarama (survey) modeli benimsenmiştir. Araştırma verileri araştırmacı tarafından hazırlanan “Kişisel Bilgi Formu” ile Lee ve ark. (2013) tarafından hazırlanan ve araştırmacılar tarafından Türkçe’ye uyarlanan “Dünya Vatandaşlığı için Karakter ve Değerler Ölçeği” ile toplanmıştır. Araştırmanın verileri SPSS 26 istatistik paket programı ile analiz edilmiştir. Araştırmanın verileri dünya vatandaşlığı için karakter ve değer yargılarının cinsiyet ve bilimsel yayın takibi değişkenine göre farklılaşma durumu ilişkisiz örneklemler t-testi, kıdem değişkeni ve yaşanılan bölgeye yönelik farklılaşma durumlarının tespiti için tek yönlü ANOVA testi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonunda fen bilimleri öğretmenlerinin cinsiyet, bilimsel yayın takibi, mesleki kıdem ve yaşadıkları bölge değişkenleri açısından dünya vatandaşlığına ilişkin karakter ve değer yargıları anlamlı bir farklılık göstermemiştir.

Anahtar Kelimeler

Fen Bilimleri Öğretmenleri, Dünya Vatandaşlığı, Sosyo-Bilimsel Konular

Kaynakça

• Akhan, N. E. & Kaymak, B. (2021). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin küreselleşme, küresel eğitim ve küresel vatandaş kavramına yönelik görüşleri. Milli Eğitim Dergisi, 50(229), 129-155.
• Brown, T. A. (2015). Confirmatory factor analysis for applied research. Guilford publications.
• Browne, M. W. & Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. In K. A. Bollen AND J. S. Long (Eds.), Testing structural equation models (pp. 136−162). Newbury Park, CA: Sage.
• Can, A. (2014). SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi, 3. Baskı, Pegem Akademi, İstanbul.
• Carr, A. (2002). Grass roots and green tape: Principles and practices of environmental stewardship. Sydney: Federation Press.
• Ceylan, Ş. (2014). Okul öncesi öğretmenlerinin dünya vatandaşlığı eğitimi ile ilgili görüşleri. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 7(1), 78-93.
• Choi, K., Lee, H., Shin, N., Kim, S. & Krajcik, J. (2011). Re-conceptualization of cientific literacy in South Korea for the 21st Century. Journal of Research in Science Teaching, 48(6), 670–697.
• Colucci-Gray, L., Giuseppe Barbiero, E.C. & Gray, D. (2006). From scientific literacy to sustainability literacy: An ecological framework for education. Science Education, 90, 227–252.
• Çelikten, L. (2015). Sınıf öğretmenlerinin küresel vatandaşlık düzeyleri ile öğrencilere aktarmak istedikleri değerlere ilişkin görüşleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Niğde.
• Çermik, F. (2015). Sosyal girişimcilik, küresel vatandaşlık ve çevre davranışı arasındaki ilişki: Yapısal eşitlik modellemesi. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Çermik, F., Çalışoğlu, M. & Tahiroğlu, M. (2016). Sınıf öğretmenlerinin küresel vatandaşlık eğitimi ile ilgili görüşlerinin incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 11(3), 775-790.
• Decarlo, L.T. (1997). On the meaning and use of kurtosis. Psychological Methods, 2(3), 292-307.
• Demircioğlu, İ. H. & Tokdemir, M. A. (2008). Değerlerin oluşturulma sürecinde tarih eğitimi: Amaç, işlev ve içerik. Değerler Eğitimi, 6(15), 69-88.
• Durmuş, G. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının küresel vatandaşlık ve çokkültürlü eğitime yönelik tutumlarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Amasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Amasya.
• Engin, G. & Sarsar, F. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının küresel vatandaşlık düzeylerinin incelenmesi. International Journal of Human Sciences, 12(1), 150-161.
• George, D. & Mallery, M. (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, 17.0 Update, Boston: Pearson.
• Göl, E. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının küresel vatandaşlık tutum düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırşehir.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E. & Tatham, R. L. (2013). Multivariate Data Analysis: Pearson Education Limited. Hirst, P. & Thompson, G. (2007). Küreselleşme Sorgulanıyor (Ç. Erdem & E. Yücel, Çev.), Dost Kitabevi, Ankara.
• Hu, L. & Bentler, P. (1995). Evaluating model fit. In R. H. Hoyle (Ed.), Structural equation modeling. Concepts, issues, and applications (pp. 76−99). London: Sage.
• İçen, M. & Akpınar, E. (2012). Küresel vatandaşlık eğitiminin uluslararası sorunların çözümündeki rolü. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 277-290.
• Kan, Ç. (2009). Sosyal bilgiler eğitiminde küresel vatandaşlık. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(26), 25-30.
• Karasar, N. 2012. Bilimsel Araştırma Yöntemi, 24. Baskı, Yayın Dağıtım, Ankara.
• Kılıç, G. B., Haymana, F. & Bozyılmaz, B. (2010). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretim programı’nın bilim okuryazarlığı ve bilimsel süreç becerileri açısından analizi. Eğitim ve Bilim, 33(150), 52-63.
• Lee, H., Chang, H., Choi, K., Kim, S.W. & Zeidler, D. L. (2012). Developing character and values for global citizens: Analysis of pre-service science teachers’ moral reasoning on socioscientific issues. International Journal of Science Education, 34(6), 925–953.
• Lee, H., Yoo, J., Choi, K., Kim, S. W., Krajcik, J., Herman, B. C. & Zeidler, D. L. (2013). Socioscientific issues as a vehicle for promoting character and values for global citizens. International Journal of Science Education, 35(12), 2079-2113.
• Lickona, T. (2009). Educating for character (How our schools can teach respect and resposibility). New York: Bantam Books.
• MacCallum, R. C., Browne, M. W. & Sugawara, H. M. (1996). Power analysis and determination of sample size for covariance structure modeling. Psychological Methods, 1(2), 130−149.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] (2005). İlköğretim Okulları Fen ve Teknoloji Dersi (6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] (2013). İlköğretim Kurumları Fen Bilimleri Dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] (2018). Fen Bilimleri Dersi (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• National Science Teaschers Association [NSTA] (1971). http://www.jstor.org/stable/24120048 (Erişim Tarihi: 31 /05/2021)
• National Research Council [NRC] (1996). National Science Education Standards. USA: National Academy Press, Washington, DC. http://www.nap.edu/openbook.php (Erişim tarihi:15.02.2021).
• Osler, A. & Starkey, H. (2005). Changing citizenship: Democracy and inclusion in education. New York: Open University.
• Osler, A. & Vincent, K. (2002). Citizenship and the challenge of global education. Wiltshire: Trentham Books.
• Oxfam, (2006). Global citizenship guides: Teaching controversial issues. Oxfam Development Education, UK.
• Özer, M. & Engeç, N. (2015). Temizlik: Analizden Önce Verilerin Taranması (Editör: Mustafa Baloğlu), Çok Değişkenli İstatistiklerin Kullanımı, Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Özkan, S. (2020). Sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersine ilişkin tutumları ve küresel vatandaşlık görüşleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Özkan, T. (2006). İlköğretim öğretmenlerinin küresel eğitime yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Öztürk, N. (2019). Character and values for global citizens: A study with preservice science teachers. Başkent University Journal of Education, 6(2), 345-352.
• Öztürk, N. (2022). Çağdaş yaklaşımlarla etkinlik destekli sosyobilimsel konuların öğretimi. B. Namdar (Editör). Sosyobilimsel konular ve küresel vatandaşlık. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Rapoport, A. (2010). We cannot teach what we don’t know: Indiana teachers talk about global citizenship education. Education, Citizenship and Social Justice, 5(3), 179-190.
• Ratcliffe, M. & Grace, M. (2003). Science Education for Citizenship: Teaching Socioscientific Issue. Open University Press, Maidenliead, 190 s.
• Robbins, M., Francis, L. J. & Elliott, E. (2003). Attitudes toward education for global citizenship among trainee teachers. Research in education, 69(1), 93-98.
• Sadler, T. D. (2004). Informal reasoning regarding socioscientific issues: A critical review of research. Journal of Research in Science Teaching: The Official Journal of the National Association for Research in Science Teaching, 41(5), 513-536.
• Streitwieser, B. & Light, G. (2010). University students and conceptions of global citizenship: A case study. Center for global engagement, Buffett center for international and comparative studies, Northwestern University, Working Paper Series.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics. Boston, Pearson.
• Türksever, F. (2019). Öğretmen adaylarının sosyobilimsel konular hakkındaki görüş ve tutumları ile dünya vatandaşlığına dair değer yargılarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
• Uçar, M. E. (2020). Temel kavramlar. M. Kağan, & N. Yılmaz (Editör), Karakter ve değer eğitimi (2. Baskı, s.1-23). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Uzunsakal, E. & Yıldız, D. (2018). Alan araştırmalarında güvenirlik testlerinin karşılaştırılması ve tarımsal veriler üzerine bir uygulama. Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 14-28.
• Yetisir, M. I. & Kaptan, F. (2008). STS from a historical perspective and its reflection on the curricula in Turkey. International Journal of Environmental and Science Education, 3(1), 3-8.
• Yüksel, A. (2018). Öğretmenlerin çokkültürlü yeterlik algılarının küresel vatandaşlık algıları üzerine etkisi ve kültürel zekânın bu ilişki üzerindeki aracı etkisinin belirlenmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Zeidler, D. L., Walker, K. A., Ackett, W. A. & Simmons, M. L. (2002). Tangled up in views: Beliefs in the nature of science and responses to socioscientific dilemmas. Science education, 86(3), 343-367.
• Wilson, J.C. (2011). Service-learning and the development of empathy in US college students. Education & Training, 53(2/3), 207–217.