Basit ve Karmaşık Olarak Hazırlanan Kavram Haritalarının Fen Eğitiminde Kullanılmasına Yönelik Öğrenci Görüşleri

Yıl 2015, Cilt: 3 Sayı: 2, 117 - 126, 30.12.2015

Solmaz Aydın Meryem Demirci

Öz

Bu çalışmada, fen bilimleri dersinde basit ve karmaşık olarak hazırlanan kavram haritalarına yönelik öğrenci görüşlerini belirlemek amaçlanmıştır. Araştırmada ilişkisel tarama modellerinden karşılaştırmalı tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini, Kars iline bağlı bir ortaokulda öğrenim görmekte olan 5. sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırmada küme örnekleme yöntemi kullanılmış ve yansız atama kuralına uygun olarak iki sınıf seçilmiştir. Bu sınıflardan birine N=21 basit bir şekilde hazırlanan kavram haritası, diğerine N=18 ise biraz daha karmaşık şekilde hazırlanan kavram haritası uygulanmıştır. Veri toplama aracı olarak, araştırmacılar tarafından hazırlanmış olan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi kullanılmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgulara göre; basit kavram haritasının kullanıldığı grubun genel olarak olumlu düşüncelere sahip oldukları ve derse karşı motive oldukları; karmaşık kavram haritasının kullanıldığı grupta ise konuya karşı genel olarak bir önyargının oluştuğu söylenebilir. Ayrıca basit kavram haritasının kullanıldığı grup, derslerde kavram haritasının kullanılmasını isterken karmaşık kavram haritasının kullanıldığı grup derslerde kavram haritasının kullanılmasını istememektedir.

Anahtar Kelimeler

Basit kavram haritası, karmaşık kavram haritası, fen eğitimi

Kaynakça

• Akbaba, S. (2006). Eğitimde Motivasyon. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13: 343-361.
• Altıntaş, G. & Altıntaş, S.U. (2008). İlköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler dersinde “kavram haritası” kullanımının öğrenci akademik başarısı üzerindeki etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16 (1): 61–66.
• Bahar,M. (2001). Biyoloji eğitiminde kavram haritalarının kullanımı. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (1): 25-40.
• Çimer, A. & Çimer, S. O. (2002). Öğrencilerin biyoloji konularının tekrar edilmesinde bir araç olarak kavram haritası tekniğini kullanmaya karşı tutumları. tarihinde http://www.fedu.metu.edu.tr/ufbmek- 5/b_kitabi/PDF/Biyoloji/bildiri/t16d.pdf, erişim tarihi: 06.06.2013
• Horton, P.B., McConney, A.A., Gallo, M., Woods, A.L., Senn, G.J. & Hamelin, D. (1993). An investigation of the effectiveness of concept mapping as an instructional tool. Science Education, 77 (1): 95-111.
• Kaptan, F. & Korkmaz, H. (2001). İlköğretimde fen bilgisi öğretimi. İlköğretimde Etkili Öğretme Ve Öğrenme Öğretmen El Kitabı, Modül 7. T.C. MEB Projeler Koordinasyon Merkezi Başkanlığı. Ankara.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel Araştirma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kinchin, I. M. (2000). Concept mapping in biology. Journal of Biological Education, 34 (2): 61-68.
• Kinchin, I. M. (2001). If concept mapping is so helpful to learning biology, why aren't we all doing it? International Journal of Science Education, 23 (12): 1257-1269
• Kaya, N. (2003). Fen eğitiminde kavram haritaları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13 (1): 70-79.
• Kılıç, D. & Sağlam, N. (2004). Biyoloji eğitiminde kavram haritalarının öğrenme başarısına ve kalıcılığına etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27: 155–164.
• Novak, J. D. (1990). Concept mapping: A useful tool for science education. Journal of Research in Science Teaching, 27: 937-949.
• Novak, J. D. (2005). Results and implications of a 12-year longitudinal study of science concept learning. Research in Science Education, 35: 23-40.
• Novak, J. D. & Cañas, A. J. (2008). The theory underlying concept maps and how to construct and use them, Technical Report, Florida Institute for Human and Machine Cognition (IHMC), Florida.
• Novak, J. D. & Gowin, D. B. (1984). Learning How to Learn. United States of America: Cambridge University Press.
• Okebukola, P. A.(1990). Attaining meaningful learning of concepts in genetics and ecology: An examination of thepotency of the concept mapping technique. Journal of Research in Science Teaching, 27 (5): 493-504.
• Rice, D. C., Ryan, J. M. & Samson, S. M. (1998). Using concept maps to assess student learning in the science classroom: Must different methods compete?. Journal of Research in Science Teaching, 35 (10): 1103- 1127.
• Sarıca, R. & Çetin, B. (2012). Öğretimde kavram haritaları kullanımının öğrencilerin akademik başarısına ve kalıcılığa etkisi. Elementary Education Online, 11 (2): 306-318.
• Tezcan, H., Karakuzu, Z. & Ekmekci, G. (2011). Madde ve özellikleri konusunun kavratılmasında kavram haritaları destekli öğretimin öğrenci başarısına etkisi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(1): 321-338.
• Utku, N., Karakuyu, Y., Marulcu, İ. & Doğan, M. (2011). İlköğretim fen ve teknoloji dersi fizik ünitelerinde kavram haritalarının kullanımı. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (15): 323 – 332.
• Wallace, J., & Mintzes, J. (1990). The concept map as a research tool: Explaining conceptual change in biology. Journal of Research in Science Teaching, 27: 1033-1052.
• Yanpar Yelken, T. (2011). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Yılmaz, K. & Çolak, R. (2012). Sosyal bilgiler öğretiminde kavram haritaları kullanımının öğrencilerin tutum, akademik başarı ve bilgilerinin kalıcılık düzeylerine etkisi. Uluslararası Cumhuriyet Eğitim Dergisi, 1 (1).