Bir Vakıf Üniversitesindeki Öğrencilerin Sigara Kullanımı, Nikotin Bağımlılık Düzeyi ve İlişkili Faktörlerin İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 2, 455 - 469, 25.08.2022

Muzaffer Berna Doğan Hilal Kotan Sibel Akbulut

https://doi.org/10.56061/fbujohs.1137421

Cited By: 2

Öz

Çalışma, üniversite öğrencilerinin sigara kullanım sıklığı, nikotin bağımlılık düzeyi, etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır.
Araştırma tanımlayıcı tiptedir. 110 öğrenci örneklemi oluşturmuştur. Veri toplama araçlarının birinci bölümünde sosyo-demografik bilgiler, sigara kullanımı ile ilgili sorular, ikinci bölümde Fagerström Nikotin Bağımlılığı Testi (FNBT) bulunmaktadır.
Katılımcıların %53,6’sı (n=59) kadın, %46,4’ü (n=51) erkektir. %77,3’ü (n=85) SBYO, %22,7’si (n=25) mühendislik-mimarlık fakültesinde eğitim almaktadır. Sigara kullanım sıklığının %35,5 (n=39), FNBT puan ortalamasının 3,54±2,70 olduğu bulunmuştur. Erkeklerin, SBYO’da eğitim görenlerin, ailede sigara kullanımı olanların sigara kullanım durumlarının daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ailede sigara kullanımı olanlarda ve özenti nedeni ile sigaraya başlayanlarda FNBT puan ortalamasının daha yüksek olduğu görülmüştür.
Çalışmamızda sigara kullanım sıklığının ve FNBT puan ortalamasının ve bağımlılık düzeylerinin düşük çıktığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Nikotin, Nikotin bağımlılığı, Sigara içmek, Öğrenciler, Üniversiteler

Evaluation of Smoking, Nicotine Addiction Level and Related Factors of Students at a Foundation University

Öz

The study was conducted to determine the smoking prevalence, nicotine addiction level and affecting factors of university students.
The research was carried out as descriptive. The sample consisted of 110 students. The first part of the data collection tools includes socio-demographic information, questions about smoking, and the second part includes the Fagerström Test for Nicotine Dependence (FNBT).
53.6% (n=59) of the participants were female and 46.4% (n=51) were male. 77.3% (n=85) of them are studying at SBYO, 22.7% (n=25) of them are studying at the faculty of engineering-architecture. It was found that frequency of smoking 35.5% (n=39), mean FNBT score was 3.54±2.70. It was concluded that smoking prevalence of the smoking status of men, those who were educated in SBYO, and those with a family history of smoking were higher. It was observed that the mean FNBT score was higher in those who had a family history of smoking and those who started smoking due to wantonness.
In our study, it was observed that the smoking prevalence, the mean FNBT score and addiction levels were low.

Anahtar Kelimeler

Cigarette smoking, Nicotine, Nicotine Dependence, Students, Universities

Kaynakça

• Al-Ani, W.A, Abbas, A., ve Naji, A.A.N. (2020). The prevalence of smoking among secondary school students in Baghdad and application of Fagerstrom score for nicotine addiction. Annals of Tropical Medicine & Public Health, 23, SP232323. http://doi.org/10.36295/ASRO.2020.232427
• Alaçam, H., Korkmaz, A., Efe, M., Şengül, C. B., ve Şengül, C. (2015). Pamukkale Üniversitesi öğrencilerinde alkol ve sigara bağımlılığı taraması. Pamukkale Tıp Dergisi, 8, 82-87. doi: 10.5505/ptd.2015. 69077
• Ayran, G., Köse, S., Küçükoğlu, S., ve Aytekin Özdemir, A. (2021). The effect of anxiety on nicotine dependence among university students during the COVID-19 pandemic. Perspectives in Psychiatric Care, 58(1),114-123. doi: 10.1111/ppc.12825.
• Bakan, A. B., Aktaş, B., ve Aslan, G. (2021). Identification of the relationship between nicotine dependence levels and cessation fatigue. Perspectives in Psychiatric Care, 57(3),1482-1488. https://doi.org/10.1111/ppc.12715
• Battaloğlu, B. İ. (2015). Ebelik bölümü öğrencilerinde sigara, alkol, madde kullanımını etkileyen faktörler ve aile sosyal desteği. Eurasian Journal of Family Medicine, 4(1), 29-35.
• Bhujade, R., Bhide, G. D., Arora, V. K., Sahasrabuddhe, A., ve Yuvraj Bagul, D. (2021). Cross sectional study to assess prevalence of smoking and nicotine dependence among under graduate medical students of Index group of college Indore. International Journal of Health and Clinical Research, 4(10), 87–90. e-ISSN: 2590-3241
• Bilir, N., ve Özcebe, H. (2014). Tütün bağımlılığı ve kontrolü: bireysel, toplumsal ve sosyal pazarlama yaklaşımları. Eurasian Journal of Pulmonology, 16, 63-68.
• Chinwong, D., Mookmanee, N., Chongpornchai, J., ve Chinwong, S. (2018). A comparison of gender differences in smoking behaviors, ıntention to quit, and nicotine dependence among Thai University students. Journal of Addiction, 2018, 8081670. doi: 10.1155/2018/8081670.
• Çelikel, S., Erkorkmaz, Ü., ve Seyfikli, Z. (2009). Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi öğrencilerinin sigara içme alışkanlıkları ve nikotin bağımlılığı algıları. Solunum, 11(3), 97-104.
• Dayı, A., Güleç, G., ve Mutlu, F. (2015). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi öğrencilerinde sigara, alkol ve madde kullanım yaygınlığı. Düşünen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, 28, 309-318. doi: 10.5350/DAJPN2015280402
• Durutürk, N., ve Acar, M. (2016). Üniversite öğrencilerinde sigara tüketiminin egzersiz kapasitesi ve sağlıkla ilgili fiziksel uygunluk düzeyi üzerine etkisi. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(2), 34-45.
• Elbi, H., Aktaş, A., Rahman, S., Altan, S., ve Cengı̇z Özyurt, B. (2018). Self-reported prevalence of tobacco use among university students. Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Dergisi, 28(1): 33-38. doi:10.5222/terh.2018.033
• Erdal, G., Erdal, H., Esengun, K., ve Karakaş, G. (2015). Cigarette consumption habits and related factors among college students in Turkey: a logit model analysis. Journal of the Pakistan Medical Association, 65(2),136-41.
• Fagerstrom, K., ve Schneider, N. G. (1989). Measuring nicotine dependence: a review of the Fagerstrom Tolerance Questionnaire. Journal of Behavioral Medicine, 12(2), 159-182. doi: 10.1007/BF00846549.
• Fagerström, K., ve Eissenberg, T. (2012). Dependence on tobacco and nicotine products: a case for product-specific assessment. Nicotine & Tobacco Research, 14(11),1382-1390. doi: 10.1093/ntr/nts007
• Fernández-García, D, Ordás, B., Fernández-Peña, R., Bárcena-Calvo, C., Ordoñez, C., Amo-Setién, F. J., Gómez-Salgado, J. ve Martínez-Isasi, S. (2020). Smoking in nursing students: A prevalence multicenter study. Medicine (Baltimore), 99(14), e19414. doi: 10.1097/MD.0000000000019414.
• Güleç, G., Köşger, F., ve Eşsizoğlu, A. (2015). DSM-5'te alkol ve madde kullanım bozuklukları, psikiyatride güncel yaklaşımlar. Current Approaches in Psychiatry 7(4), 448-460. doi: 10.5455/cap.20150325081809.
• Haustein, K. O. (2000). Pharmacotherapy of nicotine dependence. International Journal of Clinical Pharmacology and Theraputics, 38, 273-290. doi: 10.5414/cpp38273
• Havaçeliği, D. A., ve Yüncü, Z. (2017). Üniversitesi öğrencilerinde sigara, alkol, madde kullanım bozukluğu ve ailesel madde kullanımı arasındaki ilişki. Klinik Psikiyatri, 20, 161-170. doi: 10.5505/kpd.2017.88598
• Karadağ, M., Aydın, Ö. G., Görek, A. D., Coşkun, F. ve Uzaslan, E. (2021). Understanding university students’ smoking behaviors towards tobacco-free campus policy. Tüberküloz ve Toraks, 69, 49-58. doi:10.5578/tt.20219906
• Karadoğan, D., Önal, Ö., ve Kanbay, Y. (2018). Prevalence and determinants of smoking status among university students: Artvin Çoruh University Sample. PLOS ONE, 13(12), e0200671. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0200671.
• Kaya, M, ve Ergün, A. (2020). Sağlık bilimleri öğrencilerinin sigara içme durumu, etkileyen faktörler ve ikincil sigara dumanı ile ilgili farkındalık düzeyleri. Jaren, 6(3), 416-425. doi: 10.5222/jaren.2020.04696
• Kayış, A. (2017). Güvenirlik analizi (Reliability analysis). Spss uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri 8, Ş Kalaycı (Ed), Ankara, Dinamik Akademi, s. 404-419.
• Keskinler, D., Güraksın, A., İnandı, T., ve Tufan, Y. (1999) Atatürk Üniversitesi öğrencilerinde sigara içme prevalansı ve etkili faktörler. Atatürk Üniversitesi Tıp Dergisi, 31, 112-116.
• Khatatbeh, M.M., Alkhaldi, S., Khader, Y., Momani, W., Omari, O., Kheirallah, K., Matalqa, L., Bataineh, N., Bashtawy, M., ve Al-Taani, G. (2019). Prevalence of nicotine dependence among university students in Jordan: a cross-sectional study. Epidemiology Biostatistics and Public Health, 16(2), 1-7 e13075-7, doi: 10.2427/13075.
• Kutlu, R., Vatansev, C., Demirbaş, N., ve Taşer, S. (2019). Tıp fakültesi öğrencilerinde tütün ve tütün ürünleri kullanım sıklığı. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 13(2), 219-226. doi: 10.17098/amj.571584
• Mak, K.K., Ho, S.Y., ve Day, J.R. (2012). Smoking of parents and best friend—independent and combined effects on adolescent smoking and intention to initiate and quit smoking. Nicotine & Tobacco Research, 14(9), 1057–64. https://doi.org/10.1093/ntr/nts008.
• Oğuz, S., Çamcı, G., ve Kazan, M. (2018). Üniversite öğrencilerinin sigara kullanım sıklığı ve sigaranın neden olduğu hastalıkları bilme durumu, Van Tıp Dergisi, 25(3), 332-337, 2018 doi: 10.5505/vtd.2018.02411.
• Özcebe, H., Doğan, B.G., İnal, E., Haznedaroğlu, D., ve Bertan, M. (2014). Smoking habits and the related sociodemographic characteristics in university students. Türk Toraks Dergisi, 15, 42-48 https://doi.org/10.5152/ttd.2013.29.
• Öztürk, M., Büyüköztürk, Ş., Aydın, G., Dinç, M., Işık, S., Yıldırım Hoş, H., Uysal Saraç, M., Şenferah, S., Ceyhan, G., ve Yıldırım Seheryeli, M. (2021). The effect of Turkish Green Crescent Society APTP program on students’ knowledge and emotional awareness about tobacco, alcohol, drug, and technology addiction. Addicta: The Turkish Journal on Addictions 7(3), 180-198. doi: 10.5152/ADDICTA.2020.20020
• Söğütlü, L., ve Göktaş, S.Ş. (2021). Relationship among smoking addiction, psychological flexibility, and impulsivity in university students. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 8(1), 16-22. doi: 10.5152/ADDICTA.2021.21026
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2019) Sağlık İstatistikleri Yıllığı, https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/40564,saglik-istatistikleri-yilligi-2019pdf.pdf?0
• Tarı Selçuk K., Avcı, D., ve Mercan, Y. (2018). Smoking addiction among university students and the willingness and self-efficacy to quit smoking. Clinical and Experimental Health Sciences, 8, 36-43. doi: 10.5152/clinexphealthsci.2017.420
• Telli, C., Solak, Z., Özol, D., ve Sayıner, A. (2000). Üniversiteye başlayan öğrencilerin sigara içme alışkanlıkları. Solunum, 6(3), 101-106.
• Terzi, Ö., Kumcağız, H., Terzi, M., ve Dündar, C. (2019). Üniversite öğrencilerinde sigara kullanımı ve nikotin bağımlılık düzeylerinin belirlenmesi. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 6(4), 168-181. http://dx.doi.org/10.5152/addicta.2020.19134.
• Uysal, M.A., Kadakal, F., Karşıdağ, C., Bayram, N.G., Uysal, O., ve Yılmaz, V. (2004). Fagerström test for nicotine dependence: reliability in a Turkish sample and factor analysis. Tüberküloz ve Toraks, 52(2), 115-121.
• Vatan, İ., Ocakoğlu, H., ve İrgil, E. (2009). Uludağ Üniversitesi tıp fakültesi öğrencilerinde sigara ı̇çme durumunun değerlendirilmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 8(1), 43-48.
• Villanti, A., Boulay, M., ve Juon, H.S. (2011). Peer, parent and media influences on adolescent smoking by developmental stage. Addictive Behaviors, 36(1-2), 133-136. doi: 10.1016/j.addbeh.2010.08.018
• Yıldırım, A.K., Polat, G., ve Soyer, M. (2012). Marmara Üniversitesi öğrencilerinde ve öğretim üyelerinde sigara alışkanlığı ve durağan maliyet ilişkisi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 2(2), 119-125. doi: 10.5961/jhes.2012.041
• Yurt Öncel, S, Gebizlioğlu, O.L., ve Aliev, F.A. (2011). Risk factors for smoking behavior among university students. Turkish Journal of Medical Sciences, 41(6), 1071–1080. doi:10.3906/sag-1009-1122