KLASİK YÖNETİM TEORİSİ’NİN İKİ ÖNCÜ İSMİ FAYOL VE WEBER’İN YÖNETİME KATKISI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 1, 133 - 152, 30.06.2022

Mehmet Akif Özer , Abdulgaffar Çiftçi

Öz

Yönetim, belirli bir amaç veya amaçları gerçekleştirmek için işbirliği içinde yürütülen bir grup faaliyetidir. Daha kapsayıcı bir kavram olarak yönetim yanında kamu yönetimi ise kamu yararı kavramını merkeze alan; devletin yönetim faaliyetlerini içerisine alan, siyasal karar vericiler tarafından belirlenen amaç ve hedeflerin başarılabilmesi için politikalarının uygulanmasını tatbik eden idari bir mekanizmadır. Çalışmanın odağında yer alan Henry Fayol ve Max Weber hem yönetim hem de kamu yönetimi alanında yaptıkları çalışmalarla bu alanda dünyanın en iyileri arasına girmişlerdir. 1916 yılında yayınlanan “Genel ve Endüstriyel Yönetim” isimli eserinde Fayol tek tip örgüt ve yönetim modeli geliştirerek, yönetimin genel ilkelerinin bütün örgütlere uygulanabileceği görüşünü savunmuştur. Fayol, yönetim faaliyetlerini analitik bir şekilde inceleyerek bu faaliyetlerini kendi içinde işlevlerine ayıran ilk yönetim bilimcidir. Fayol, yönetim bilimi alanında klasikleşen bu eserinde yönetim fonksiyonunu sistematik bir şekilde ele almıştır. Max Weber ise tüm zamanların en önde gelen sosyologlarından biridir. Genel olarak ekonomi, hukuk, tarih ve felsefe eğitimi almış, akademik katkıları sosyoloji alanının kurulmasına yardımcı olmuştur. Görüşleri, Émile Durkheim ile sosyolojinin klasik dönemindeki en büyük iki figürden biri olarak görülmesini sağlamıştır. Yirminci yüzyılın başında yaşamasına rağmen, fikirlerinin çoğu hala çağdaş sosyal koşullarla ilgili olduğundan etkisi devam etmiştir. Bu çalışmada söz konusu kapsamda Fayol ve Weber’in yönetim sürecine katkıları incelenecek ve klasik yönetim teorisine yönelik eleştiriler üzerinden bir değerlendirme yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

YÖNETİM, KLASİK YÖNETİM, WEBER, FAYOL, YÖNETİME KATKI

An Evaluation of the Contribution of Fayol and Weber, Two Pioneers of Classical Management Theory, to Management

Öz

Management is a group activity carried out cooperatively to achieve a specific goal or objectives. In addition to management as a more inclusive concept, public administration focuses on the concept of public interest; It is an administrative mechanism that includes the administrative activities of the state and implements the implementation of its policies in order to achieve the goals and objectives determined by the political decision makers. Henry Fayol and Max Weber, who are at the center of the study, are among the best in the world in this field with their work in both management and public administration. In his work titled "General and Industrial Management" published in 1916, Fayol developed a uniform organization and management model and defended the view that the general principles of management could be applied to all organizations. Fayol is the first management scientist who analyzes management activities in an analytical way and separates these activities into their functions. In this classic work in the field of management science, Fayol systematically addressed the management function. Max Weber is one of the foremost sociologists of all time. He studied economics, law, history and philosophy in general, and his academic contributions helped to establish the field of sociology. His views led him to be seen as one of the two greatest figures in the classical period of sociology, with Émile Durkheim. Although he lived at the beginning of the twentieth century, his influence remained as many of his ideas were still related to contemporary social conditions. In this study, the contributions of Fayol and Weber to the management process will be examined and an evaluation will be made on the criticisms of the classical management theory.

Anahtar Kelimeler

Management, Classical Management, Weber, Fayol, Contrubition to Management

Kaynakça

• Akçakaya, M. (2016). Weber'in Bürokrasi Kuramının Bugünü Ve Geleceği. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(8), 275-295. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/gusbd/issue/28250/316704.
• Al, H. (2002). Bilgi Toplumu ve Kamu Yönetiminde Paradigma Değişimi, Ankara: Bilimadamı Yayınları.
• Asunakutlu, T. (2001). Klasik ve Neoklasik Dönemde Örgütsel Güvenin Karşılaştırılması Üzerine Bir Deneme, Muğla Üniversitesi SBE Dergisi, 5, 1-17.
• Cockerham, W. (2015). Max Weber: Bureaucracy, Formal Rationality and the Modern Hospital, The Palgrave Handbook of Social Theory in Health, Illness and Medicine, 124-125.
• Çakar, M. (2018). Toplam Kalite Yönetimi ve Deming Örneği”, Kesit Akademi Dergisi, 4(13), 389-408.
• Dede, N. (2007). İnsan Kaynakları Yöneticilerinin Değişen Rolleri ve Yetkinlikleri ve Bir Araştırma, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Demir Arıcı, İ. (2020). Genel ve Endüstriyel Yönetim / Administration Industrielle et Générale (Henry Fayol). Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (1), 66-70. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/kusob/issue/55115/672112.
• Demirol Duyar, D. (2018). Fayol Ve Gulick’ten Günümüze Yönetim Fonksiyonlarının Dönüşümü Üzerine Bir Değerlendirme. Journal of Political Administrative and Local Studies, 1 (2), 75-92. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/jpaljournal/issue/39232/465852.
• Doğan, K. C. (2020). Max Weber’de Patrimonyalizm Ve Bürokrasi Kavramları, s. Antik Ve Çin İmparatorluğu Üzerine Analizler. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11 (21), 410-433. DOI:10.36543/kauiibfd.2020.019.
• Drucker, P. (1994). Yeni Gerçekler (Çev. Birtane Karanakçı), Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Eşki, H. (2010). Bugünü Anlamak İçin Max Weber’i Yeniden Okumak. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 6 (11), 187-198. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijmeb/issue/54828/750562.
• Erbaşı, A. (2012). Ahi Teşkilatında Yönetim Fonksiyonları İle İlgili Uygulamalar, International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 7(2), 1321-1331.
• Eryılmaz, B. (2011). Kamu Yönetimi, Ankara: Okutman Yayıncılık.
• Güvemli, O. & Güvemli, B. (2018). Türk İşletme Tarihi Üzerine, Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, Eylül Özel Sayı, 5-46.
• Karaboğa, T. & Zehir, C. (2020). Henry Fayol ve Yönetim Alanına Katkıları Üzerine Bir İnceleme. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (7), 53-68. DOI:10.21733/ibad.665130.
• Kukreja, S. (2019). Bureaucratic Theory by Max Weber, https://www.managementstudyhq.com/max-webers-bureaucratic-management-theory.html, adresinden 05.12.2019 tarihinde alınmıştır.
• Mahmood, Z. & Basharat, M. (2012). Review of Classical Management Theories, International Journal Of Social Sciences and Education, 2(1), 512-522. Mclean, J. (2011). Fayol-Standing The Test Of Time, British Journal Of Administrative Management, 23(4), 32-33.
• Nişancı, Z. (2015). Geçmişten Günümüze Yönetim Düşüncesi, Yönetim Bilimleri Dergisi, 13(25), 257-294.
• Öğütoğulları, E. & Akpınar, T. (2016). İnsan Kaynakları Yönetiminin Kuramsal Gelişimi: Klasik, Neoklasik ve Modern Örgüt Kuramları, İş Yazıları Dergisi, 6, 23-50.
• Öktem, N. (2011). Max Weber. Journal of Istanbul University Law Faculty, 54 (1-4), 369-384. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuhfm/issue/9079/113350.
• Özer, M.A. & Akçakaya, M. & Yaylı, H. & Yücel N. (2019). Kamu Yönetimi Klasik, 2. Baskı, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Özer, M.A. & Önen, M. (2019). 200 Soruda Yönetim/Kamu Yönetimi, 3. Baskı, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Özer, M.A. & Önen, M. (2020). Yönetim POSDCORB, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Özer, M.A. (2015). Yeni Kamu Yönetimi, 3. Baskı, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Özer, M.A. (2019). 21. Yüzyılın Modern Yönetimi İçin Geleceğe Yön Veren Yönetim Guruları, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Özer, M.A. (2021). Yeni Kamu Yönetimi, 4. Baskı, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Özer, M.A. & İrdem, İ. (2020). Bürokrasi ve Ötesi, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Saylı, H. (2008). Geleneksel Yönetim Paradigmasının Sınırlayıcı Alanlarına Karşı Post-Modern Yönetim Paradigmasının Geliştirici Alanları, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 10 (2), 181-200.
• Somel, A. (2009). İdare Yaklaşımındaki Dönüşümün Türk İdare Dergisi’ne Yansıması, Amme İdaresi Dergisi, 42(3), 25-57.
• Şat, N. (2009). Yeni Kamu Yönetimi Anlayışı: Weber Bürokrasinin Sonu Mu? Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(1), 93-108.
• Şengül, R. (2019). Henry Fayol’un Yönetim Düşüncesi Üzerine Notlar, https://docplayer.biz.tr/85771814-Henrd-fayol-un-yonetdm-dusuncesd-uzerdne-notlar-ramazan-sengul.html, adresinden 20.11.2019 tarihinde alınmıştır.
• Tataroğlu, M. (2017). Bilgi Çağında Kamu Yönetiminin Denetimi, İzmir: Kitapana Yayınevi.
• Topaloğlu, C. (2011). Yönetim Kuramları ve Örgüt İçi Çatışmalar, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 6(1), 249-265.
• Tortop, N. & Aykaç, B., & İsbir, E. & Yayman, H. & Özer, M.A. (2017). Yönetim Bilimi, 11. Basım, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Turan, E.& Şahin, M.Y. (2016). Yönetim ve Kamu Yönetiminin Genel Nitelikleri, Kamu Yönetimi, Ed. Erol Turan, Konya: Palet Yayınları.
• Tüzemen, B. & Demirel, A. G. (2020). Türk Yöneticilerine Göre Henry Fayol’un Yönetim Prensiplerinin Günümüzdeki Geçerliliği Üzerine Pilot Bir Çalışma. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 21 (1), 1-30. DOI:10.24889/ifede.685573.
• William, R.& Maravic, P. (2010). Max Weber, Bureaucracy, and Corruption, in The Good Cause: Theoretical Perspectives on Corruption, eds. Gjalt de Graaf, Patrick von Maravic and Pieter Wagenaar, Opladen: Barbara Budich Publishers.
• Yenisu, E. & Şahin, F.& Öztekkeli, H. (2019). Yönetim Düşüncesinin Evriminde Sistem Kuramının Etkileri, s. Kavramsal Bir Çözümleme, Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(18), 514-527.