Erken Cumhuriyet Dönemi Kadın Dergilerinde Kadın İmajı: Ev Kadın Dergisi Örneği

Yıl 2021, , 211 - 228, 11.10.2021

Esra Işık

https://doi.org/10.22559/folklor.1740

Öz

Erken Cumhuriyet dönemi kadın dergiciliği açısından oldukça verimli bir
dönem olmuştur. Osmanlı Devleti’nin son yıllarında basını kullanma gücünü
de kazanan kadınlar, bu deneyimlerini Cumhuriyet ilan edildikten sonra da
pekiştirmiştir. Kadın dergileri bu bağlamda kadının toplumsal konumunun
inşa edilmesinin önemli araçlarından biri haline gelmiştir. Ancak Osmanlı
Dönemi’ndeki yayınlardan farklı olarak Cumhuriyet dönemi kadın dergileri,
rejiminin kadına sağladığı hakların ve ekonomik koşulların da etkisi ile
şekillenmiştir. Bu dergiler, gelecekteki sağlıklı ve güçlü nesilleri yetiştirme
vazifesi ile ön plana çıkartılan çağdaş, aydın, üretken ve aynı zamanda
geleneksel cinsiyet rollerini sürdüren Türk kadını imajına büyük ölçüde sadık
kalmışlar hatta bunu pekiştirmede aktif roller üstlenmişlerdir.Bu makalede
Cumhuriyet ile iyi bir eş ve iyi bir anne olarak yeniden tanımlanan
kadın imajının dönemin kadın dergilerinden biri olan Ev Kadın dergisinde
nasıl yansıtıldığı incelenmiştir. Moda, güzellik, ev işleri, el işleri, mutfak bilgileri,
çocuk bakımı gibi konuların yer aldığı derginin adından da anlaşılacağı
gibi hedef kitlesini ev kadınları oluşturmaktadır. 1945 yılında yayın hayatına
başlayan dergi 1950 yılına kadar yayınlanmayı sürdürmüştür. Renkli basılan ve
özellikle dönemin batılı moda anlayışını yansıtan kadın fotoğrafları ile dikkat
çeken dergi 64. sayısı ile yayın hayatını sonlandırmıştır. Dergide aydın, çağdaş,
üretken Türk kadını imajı görsellerle destelenirken, bu imaj aynı zamanda
annelik ve eş rolü ile de harmanlanarak sunulmuştur. Bu yönüyle Ev Kadın
dergisi dönemin anne ve eş olarak yüceltilen kadın rollerini yansıtmaktadır.

Anahtar Kelimeler

imaj, kadın dergileri, ev kadın, Türk kadını, kadın imajı, erken cumhuriyet dönemi

The Image of Women in Early Republican Era Womens Magazines: The Example of Ev Kadın Magazine

Öz

The early Republican period has been a very productive era in terms of
women’s magazine publishing. The women, who gained the power to use the
press during the last years of the Ottoman Empire, reinforced their experiences
after the proclamation of the Republic. In this context, women’s magazines
became one of the most important instruments for establishing the social
position of women. However, unlike the publications in the Ottoman Period,
the Republican period women’s magazines were shaped by the rights and
economic conditions that the regime provided to women. These magazines
largely remained loyal to the image of contemporary, intellectual, productive
Turkish women, who were brought to the forefront with the task of raising the
future healthy and strong generations and at the same time maintaining their
traditional gender roles; moreover, they took active roles in reinforcing this.
In this article, we examined how the image of a woman who was redefined
as a good wife and a good mother with the Republic was reflected in the Ev
Kadın magazine, one of the women’s magazines of the period. As the name
suggests, the magazine covers topics such as fashion, beauty, housework, hand
crafts, culinary skills, childcare and the target audience are mostly housewives.
The magazine, which began its publication life in 1945, continued to be
published until 1950. The magazine, which was printed in color and attracted
attention with the photographs of women reflecting the Western fashion trends
understanding of the period, ended its publication life with the 64th issue.
While the image of the intellectual, contemporary and productive Turkish
woman has been supported with visuals in the magazine, this image is blended
with the role of motherhood and wife. In this respect, Ev Kadın magazine
reflects the roles of the women glorified as mother and wife of the era

Anahtar Kelimeler

image, Turkish women, "ev kadin", early republican period, woman image, women's magazines

Kaynakça

• Acun, F. (2007). Görsel verilerde kadın imajı (1923-1960). SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (16), 91-112.
• Akagündüz, Ü. (2012). 1918-1928 yılları arasında kısa ömürlü Osmanlı’ca kadın dergileri hakkında bir değerlendirme. Kebikeç, (34), 323-346.
• Akın, Y. (2004). Gürbüz ve yavuz evlatlar. Eren Cumhuriyet’te beden terbiyesi ve spor. İstanbul: İletişim.
• Ateş, N. Y.(2009). Yeni harflerle kadın yolu/Türk kadın yolu (1925-1927). İstanbul: Kadın Eserleri Kütüphanesi Bilgi Merkezi Vakfı.
• Çakır, S. (1996). Osmanlı kadın hareketi. İstanbul: Metis.
• Gelgeç, A. B. (2009). Cumhuriyet dönemi kadın imgesi üzerine bir değerlendirme. Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü̈ Atatürk Yolu Dergisi, (44), 627-638.
• Kandiyoti, D. (1999). Modernin cinsiyeti: Türk modernleşme araştırmalarında eksik boyutlar, Türkiye’de Modernleşme ve Ulusal Kimlik (N. Elhüseyni, Çev.) (Sibel Bozdoğan, Reşat Kasaba Ed.) Ankara: Türk Tarih Vakfı Yurt, 99-117.
• Kurnaz, Ş. (1991). Cumhuriyet öncesinde Türk kadını (1839-1923). Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı.
• Kurnaz, Ş. (1996). Millî mücadele döneminde cephede ve basında Türk kadını. Kastamonu’da ilk kadın mitinginin 75. yıldönümü uluslararası sempozyumu, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi, 58-68.
• Lüküslü, D. (2009). Türkiye’de gençlik miti, 1980 sonrası Türkiye gençliği .İstanbul: İletişim. Mutlu, N. (2009). Popüler kadın dergilerinde kadın temsili (Örnek olay: Cosmo-Politan Dergisi). yayınlanmamış̧ yüksek lisans tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özen, H. (1994). Tarihsel süreç içinde Türk kadın gazete ve dergileri (1868-1990). İstanbul: Graphis. Peltekoğlu, F. B. (1995). Dergiciliğin gelişimi ve Türkiye’de kadın dergileri. Marmara İletişim Dergisi, (9), 113-139.
• Saktanber, A. (1994). Türkiye’de medyada kadın: Serbest, müsait kadın veya iyi eş, fedakâr anne. 1980’ler Türkiye’sinde Kadın Bakış Açısından Kadınlar (Ş. Tekeli, Yay. Haz.) İstanbul: İletişim, 211-232.
• Sancar, S. (2014). Türk modernleşmesinin cinsiyeti erkekler devlet kadınlar aile kurar. İstanbul: İletişim.
• Şahin, E. (2018). Geçmişten günümüze kadın süreli̇ yayınlarına karşılaştırmalı bir yaklaşım. Türk ve İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(16), 86-105.
• Tekeli, Ş. (1982). Kadınlar ve siyasal toplumsal hayat. İstanbul: Birikim.
• Tekeli, Ş. (1983). Kadın, Cumhuriyet dönemi Türkiye ansiklopedisi. (5), 1190-1204.
• Vatter, S. (1998). Şam’ın militan tekstil dokumacıları: Ücretli zanaatkârlar ve Osmanlı işçi hareketleri. 1850-1914, Osmanlı’dan Cumhuriyet Türkiye’sine işçiler 1839-1950, Der. Donald Quataert ve Erik Jan Zürcher. İstanbul: İletişim.
• Süreli yayınlar: Ana dergisi (1938-6).
• Ev Kadın dergisi (1949-51, 1949-53, 1949- 56, 1949- 59).
• Türk Kadını dergisi (1944-7, 1945-12, 1948-10).