Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Beden İşaretleri: Dövme Popüler Bir Kültür Ürünü müdür?

Yıl 2022, , 954 - 964, 01.11.2022

Mehmet Şükrü Nar

https://doi.org/10.22559/folklor.2135

Öz

Araştırmada, bireylerin dövme yaptırmalarına neden olan temel düşünceler, tutum ve davranışlar analiz edilmektedir. Bu amaçla (i) dövme yaptırmanın nedenleri (ii) dövmenin popüler bir kültür ürünü olup olmadığı (iii) dövme kullanımının psiko-sosyal etkileri araştırılmaktadır. Araştırmanın örneklem grubunu Ankara ili Çankaya ilçesinde yaşayan bedeninde dövme işareti bulunan 30 kişi oluşturmaktadır. Araştırma sahasına 2021 yılı Haziran-Ağustos ayları arasında gidilmiştir. Katılımcı grup basit ve kartopu örnekleme tekniği ile belirlenmiştir. Veriler toplamda 15 sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu ve katılımcı gözlem tekniği ile toplanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde betimsel analiz ve içerik analizi yöntemleri kullanılmıştır. Araştırma sonucuna göre yaş, cinsiyet, meslek, sosyal statü vb. niteliklerden bağımsız olarak pek çok insan farklı nedenler ile dövme yaptırabilmektedir. Dövmenin popüler bir kültür ürünü olması ise tartışmalıdır. Süreç içinde sağlık sorunlarının yaşanabilmesi, dövmeye karşı psikolojik bağımlılık oluşabilmesi, geleneksel algıda oluşabilecek tepkiler, meslek seçiminde yaşanabilecek zorluklar, zaman içinde dövmenin anlamını yitirmesi gibi bireyde kaygı ve pişmanlık oluşturabilecek faktörler, dövmeye çelişkili bir tüketim kültürü öğesi olarak bakılmasına neden olmuştur. Bunun yanı sıra önemli bir kitle, dövme yaptırmanın öğrenilen ve taklit edilen bir davranış olarak kimliğin yeniden inşasında önemli bir unsur olarak görmektedir.

Anahtar Kelimeler

dövme beden populer kültür kimlik dövme motivasyonu

Kaynakça

  • Alisbah-Tuskan, A. (2012). Toplumsal cinsiyet toplumda kadına biçilen roller ve çözümleri. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 25 (99), 445-449.
  • Alper, S. (2010). Dövme ve peersing uygulamaları ve yan etkileri. Türkiye Klinikleri Kozmetik Dermatoloji, 3 (1), 40-45.
  • Antoszewski, B., Sitek, A., Fijalkowska, M., & et al. (2010). Tattooing and body piercing-what motivates you to do it? International Journal of Social Psychiatry, 56 (5), 471-479. DOI: 10.1177/0020764009106253
  • Armstrong, M. L., Owen, D. C., Roberts, A. E., & Koch, J. R. (2002). College students and tattoos. Influence of image, identity, family and friends. Journal of Psychosocial Nursing and Mental Health Services, 40, 20-29. DOI: 10.3928/0279-3695-20021001-07
  • Aslan, M., Özkul, E ve Gürel, M. S. (2019, Eylül). Cildimizdeki boya: Kimler ve neden yaptırıyor? 28. Ulusal Dermatoloji Kongresi, Antalya.
  • Atik, D., & Yıldırım, C. (2014). Motivations behind acquiring tattoos and feelings of regret: Highlights from an Eastern Mediterranean context. Journal of Consumer Behaviour,13, 212-223. DOI: 10.1002/cb.1480
  • Atkinson, M. (2004). Tattooing and civilizing processes: Body modification as self-control. Canadian Review of Sociology & Anthropology, 41, 125-146. DOI: 10.1111/j.1755-618X.2004.tb02173.x
  • Bauman, Z. (1999). Küreselleşme: Toplumsal sonuçları (A. Yılmaz, Çev.) Ayrıntı.
  • Bektaş, A. (1996). Kamuoyu, iletişim ve demokrasi. Bağlam.
  • Bradley, J. (2000). Body Commodification? Class and tattoos in Victorian Britain. In J. Caplan (Ed.), Written on the body: The tattoo in European and American History (pp.36-155). Princeton University.
  • Carmen, R. A., Guitar, A. E., & Dillon, H. M. (2012). Ultimate answers to proximate questions: The evolutionary motivations behind tattoos and body piercings in popular culture. Review of General Psychology, 16, 134-143. DOI: 10.1037/a0027908
  • Challaye, F. (2007). Dinler tarihi (S. Tiryakioğlu, Çev.) Varlık.
  • Claes, L., Vanderdeycken, W., & Vertommen, H. (2005). Self-care versus self-harm: Piercing, tattooing and self-injuring in eating disorders. European Eating Disorders Review, 13,11-18. DOI:10.1002/ erv.612
  • Çağlayandereli, M ve Göker, H. (2016). Anadolu dövme sanatı; Tunceli ili örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 13(2), 2545-2562. DOI:10.14687/jhs.v13i2.3827
  • Çoruhlu, Y. (Şubat 2015). Tendeki desen dövme. National Geographic Türkiye, 32-53.
  • DeMello, M. (2000). Bodies of inscription: A cultural history of the modern tattoo Community. Duke University.
  • Dittmer, J. (2010). Popular culture, geopolitics, and identity. Rowman & Littlefield Publishers. Dökmen, Ü. (2019). Sanatta ve günlük yaşamda: İletişim çatışmaları ve empati. Remzi.
  • Featherstone, M. (1999). Body modification: An introduction. Body & Society, 5 (2-3), 1-13. DOI: 10.1177/1357034X99005002001
  • Fisher, J. A. (2002). Tattooing the body, Marking culture. Body & Society, 8(4), 91-107. DOI: 10.1177/1357034X02008004005
  • Govenar, A. (2000). The changing image of tattooing in American culture, 1846-1966. In J. Caplan (Ed.), Written on the body: The tattoo in European and American History (pp. 212-233). Princeton University.
  • Hazar, M. (2006). Mardin “Kızıltepe-Bozhöyük” yöresinde beden işaretleri. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 8, 293-305.
  • Jones, C.P. (2000). Stigma and tattoo. In J. Caplan (Ed.), Written on the body: The tattoo in European and American History (pp. 1-16). Princeton University Press.
  • Kadıoğlu Çevik, N. (1996). Anadolu’nun bazı yörelerinde dövme âdeti ve bu âdetin çağdaş yaşamdaki yeri. I. Türk Halk Kültürü Araştırma Sonuçları Sempozyumu Bildirileri. Kültür Bakanlığı Hagem.
  • Koşut, M. (2006). An ironic fad: The commodification and consumption of tattoos. The Journal of Popular Culture, 39 (6),1035-1048. DOI:10.1111/j.1540-5931.2006.00333.x
  • Millner, V. S., & Eichold, B. H. (2001). Body piercing and tattooing perspectives. Clinical Nursing Research, 10, 424-441. DOI: 10.1177/C10N4R7
  • Nar, M. Ş. (2019). Kültürel kimlik sorunsalı: Görecelik mi, evrenselcilik mi? Yoksa uzlaşı mı? Antropoloji, 37, 72-80. DOI:10.33613/antropolojidergisi.529387
  • Öncül, K. (2012). Kültürümüzde dövme geleneği. Kafkas Üniversitesi.
  • Pitts, V. (2003). In the flesh–the cultural politics of body modification. Palgrave Macmillan.
  • Raspa, R. F., & Cusack, J. (1990). Psychiatric implications of tattoos. Am Fam Physician, 41 (5), 1481- 1486.
  • Sanders, C. (2008). Customizing the body: The art and culture of tattooing. Temple University. Schildkrout, E. (2004). Inscribing the body. Annual Review of Anthropology, 33, 319-344. DOI: 10.1146/annurev.anthro.33.070203.143947
  • Sweetman, P. (1999). Anchoring the (postmodern) Self? Body modification, fashion and identity. Body & Society, 5 (2-3), 51-76. DOI: 10.1177/1357034X99005002004
  • Şenol, Y., Çetinoğlu, Y. K, Çakıl, A., Arı, B ve diğ. (2014). Üniversite öğrencilerinin dövme ve “piercing” konusunda bilgi, tutum ve davranışları. Turk J Dermatol, 3,141-146. DOI: 10.4274/ tdd.1863
  • Tezgeç, M. S. (2015). Kendini ifade aracı olarak dövmeler: Nitel bir çalışma [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi] Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler Anabilim Dalı.
  • Tiggemann, M., & Golder, F. (2006). Tattooing: An expression of uniqueness in the appearance domain. Body Image, 3, 309-315. DOI:10.1016/j.bodyim.2006.09.002
  • Wohlrab, S., Stahl, J., & Kappeler, P.M. (2006). Modifying the body: Motivations for getting tattooed and pierced. Body Image, 4 (1), 87-95. DOI: 10.1016/j.bodyim.2006.12.001.
  • Wymann, C. (2010). Tattoo: A multifaceted medium of communication. MedieKultur: Journal of Media and Communication Research, 26(49), 41-54. DOI: 10.7146/mediekultur.v26i49.2529.
  • Yıldırım, A ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
  • Yücel, Ö.D ve Çevik, A. (2015). Kimlik ifadesi olarak dövme. Kriz Dergisi, 23, 17-26. DOI: 10.1501/ Kriz_000000
  • Elektronik kaynaklar
  • Akbulut, U. (23 Ağustos 2017). Dövme yaptırmak: 5300 yıl önceye uzanır. http://www.uralakbulut. com.tr/wp-content/uploads/2017/07/
  • Cox, D. (10th November 2016). The name for Britain comes from our ancient love of tattoos. https:// www.bbc.com/future/article/
  • Delaney, T. (2007). Pop culture: An overview. https://philosophynow.org/issues/64/Pop_Culture_An_ Overview
  • Gökcan, K. (28 Ekim 2006). Sözsüz iletişim. http://halklailiskiler.com.tr/sozsuz_ıletısım..php.
  • Tassie, G. (4th August 2018). The practice of tattooing in Ancient Egypt and Nubia. https://brewminate.com/
  • Thobo-Carlsen, M. (27th October 2014). How tattoos went from subculture to pop culture. https://www. huffpost.com/entry/how-tattoos-went-from-sub_b_6053588
  • Türk Tarihinde Dövme Kültürü. (4 Nisan 2014). Türk tarihinde dövme kültürü. http://www.tarihigercekler.com/

Body Signs: Is Tattoo a Popular Culture Product?

Yıl 2022, , 954 - 964, 01.11.2022

Mehmet Şükrü Nar

https://doi.org/10.22559/folklor.2135

Öz

This research discusses whether tattoos are a product of popular culture by
analyzing the underlying reasons for getting a tattoo and the psychosocial effects of
tattoo use. The sample for this study consisted of 28 people living in the Çankaya
district of Ankara, Turkey who all had tattoos on their bodies. The study location
was visited between June and August 2021. The simple and snowball sampling
techniques helped determine the participant group. Data were collected through a
semi-structured interview consisting of 15 questions and participant observation
techniques. Data analysis was conducted using descriptive and content analysis
methods. According to the results, the motivation for getting a tattoo varied.
Some of the reasons included admiration and emulation, a period of mourning, a
means of communication, belief in a tattoo’s protective properties, covering of a
scar, and assimilation into a group. The belief that a tattoo is a product of popular
culture is controversial in nature. Tattooing differs from other manifestations of
popular culture in that it has a painful construction phase as well as a healing and
maintenance process. However, various factors may cause anxiety and regret in
the individual, such as experiencing health problems in the process of getting the
tattoo, psychological dependence on tattooing, reactions that may occur due to
societal perceptions, difficulties in choosing a profession, or the tattoo losing its
meaning over time. Ultimately, the tattoo may be viewed as an element that is
contradictory to consumer culture. Tattooing is perceived as a learned and imitated
behavior by a significant audience and as a determining factor in the reconstruction
of identity.

Anahtar Kelimeler

tattoo body popular culture identitity tattoo motivation

Kaynakça

  • Alisbah-Tuskan, A. (2012). Toplumsal cinsiyet toplumda kadına biçilen roller ve çözümleri. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 25 (99), 445-449.
  • Alper, S. (2010). Dövme ve peersing uygulamaları ve yan etkileri. Türkiye Klinikleri Kozmetik Dermatoloji, 3 (1), 40-45.
  • Antoszewski, B., Sitek, A., Fijalkowska, M., & et al. (2010). Tattooing and body piercing-what motivates you to do it? International Journal of Social Psychiatry, 56 (5), 471-479. DOI: 10.1177/0020764009106253
  • Armstrong, M. L., Owen, D. C., Roberts, A. E., & Koch, J. R. (2002). College students and tattoos. Influence of image, identity, family and friends. Journal of Psychosocial Nursing and Mental Health Services, 40, 20-29. DOI: 10.3928/0279-3695-20021001-07
  • Aslan, M., Özkul, E ve Gürel, M. S. (2019, Eylül). Cildimizdeki boya: Kimler ve neden yaptırıyor? 28. Ulusal Dermatoloji Kongresi, Antalya.
  • Atik, D., & Yıldırım, C. (2014). Motivations behind acquiring tattoos and feelings of regret: Highlights from an Eastern Mediterranean context. Journal of Consumer Behaviour,13, 212-223. DOI: 10.1002/cb.1480
  • Atkinson, M. (2004). Tattooing and civilizing processes: Body modification as self-control. Canadian Review of Sociology & Anthropology, 41, 125-146. DOI: 10.1111/j.1755-618X.2004.tb02173.x
  • Bauman, Z. (1999). Küreselleşme: Toplumsal sonuçları (A. Yılmaz, Çev.) Ayrıntı.
  • Bektaş, A. (1996). Kamuoyu, iletişim ve demokrasi. Bağlam.
  • Bradley, J. (2000). Body Commodification? Class and tattoos in Victorian Britain. In J. Caplan (Ed.), Written on the body: The tattoo in European and American History (pp.36-155). Princeton University.
  • Carmen, R. A., Guitar, A. E., & Dillon, H. M. (2012). Ultimate answers to proximate questions: The evolutionary motivations behind tattoos and body piercings in popular culture. Review of General Psychology, 16, 134-143. DOI: 10.1037/a0027908
  • Challaye, F. (2007). Dinler tarihi (S. Tiryakioğlu, Çev.) Varlık.
  • Claes, L., Vanderdeycken, W., & Vertommen, H. (2005). Self-care versus self-harm: Piercing, tattooing and self-injuring in eating disorders. European Eating Disorders Review, 13,11-18. DOI:10.1002/ erv.612
  • Çağlayandereli, M ve Göker, H. (2016). Anadolu dövme sanatı; Tunceli ili örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 13(2), 2545-2562. DOI:10.14687/jhs.v13i2.3827
  • Çoruhlu, Y. (Şubat 2015). Tendeki desen dövme. National Geographic Türkiye, 32-53.
  • DeMello, M. (2000). Bodies of inscription: A cultural history of the modern tattoo Community. Duke University.
  • Dittmer, J. (2010). Popular culture, geopolitics, and identity. Rowman & Littlefield Publishers. Dökmen, Ü. (2019). Sanatta ve günlük yaşamda: İletişim çatışmaları ve empati. Remzi.
  • Featherstone, M. (1999). Body modification: An introduction. Body & Society, 5 (2-3), 1-13. DOI: 10.1177/1357034X99005002001
  • Fisher, J. A. (2002). Tattooing the body, Marking culture. Body & Society, 8(4), 91-107. DOI: 10.1177/1357034X02008004005
  • Govenar, A. (2000). The changing image of tattooing in American culture, 1846-1966. In J. Caplan (Ed.), Written on the body: The tattoo in European and American History (pp. 212-233). Princeton University.
  • Hazar, M. (2006). Mardin “Kızıltepe-Bozhöyük” yöresinde beden işaretleri. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 8, 293-305.
  • Jones, C.P. (2000). Stigma and tattoo. In J. Caplan (Ed.), Written on the body: The tattoo in European and American History (pp. 1-16). Princeton University Press.
  • Kadıoğlu Çevik, N. (1996). Anadolu’nun bazı yörelerinde dövme âdeti ve bu âdetin çağdaş yaşamdaki yeri. I. Türk Halk Kültürü Araştırma Sonuçları Sempozyumu Bildirileri. Kültür Bakanlığı Hagem.
  • Koşut, M. (2006). An ironic fad: The commodification and consumption of tattoos. The Journal of Popular Culture, 39 (6),1035-1048. DOI:10.1111/j.1540-5931.2006.00333.x
  • Millner, V. S., & Eichold, B. H. (2001). Body piercing and tattooing perspectives. Clinical Nursing Research, 10, 424-441. DOI: 10.1177/C10N4R7
  • Nar, M. Ş. (2019). Kültürel kimlik sorunsalı: Görecelik mi, evrenselcilik mi? Yoksa uzlaşı mı? Antropoloji, 37, 72-80. DOI:10.33613/antropolojidergisi.529387
  • Öncül, K. (2012). Kültürümüzde dövme geleneği. Kafkas Üniversitesi.
  • Pitts, V. (2003). In the flesh–the cultural politics of body modification. Palgrave Macmillan.
  • Raspa, R. F., & Cusack, J. (1990). Psychiatric implications of tattoos. Am Fam Physician, 41 (5), 1481- 1486.
  • Sanders, C. (2008). Customizing the body: The art and culture of tattooing. Temple University. Schildkrout, E. (2004). Inscribing the body. Annual Review of Anthropology, 33, 319-344. DOI: 10.1146/annurev.anthro.33.070203.143947
  • Sweetman, P. (1999). Anchoring the (postmodern) Self? Body modification, fashion and identity. Body & Society, 5 (2-3), 51-76. DOI: 10.1177/1357034X99005002004
  • Şenol, Y., Çetinoğlu, Y. K, Çakıl, A., Arı, B ve diğ. (2014). Üniversite öğrencilerinin dövme ve “piercing” konusunda bilgi, tutum ve davranışları. Turk J Dermatol, 3,141-146. DOI: 10.4274/ tdd.1863
  • Tezgeç, M. S. (2015). Kendini ifade aracı olarak dövmeler: Nitel bir çalışma [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi] Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler Anabilim Dalı.
  • Tiggemann, M., & Golder, F. (2006). Tattooing: An expression of uniqueness in the appearance domain. Body Image, 3, 309-315. DOI:10.1016/j.bodyim.2006.09.002
  • Wohlrab, S., Stahl, J., & Kappeler, P.M. (2006). Modifying the body: Motivations for getting tattooed and pierced. Body Image, 4 (1), 87-95. DOI: 10.1016/j.bodyim.2006.12.001.
  • Wymann, C. (2010). Tattoo: A multifaceted medium of communication. MedieKultur: Journal of Media and Communication Research, 26(49), 41-54. DOI: 10.7146/mediekultur.v26i49.2529.
  • Yıldırım, A ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
  • Yücel, Ö.D ve Çevik, A. (2015). Kimlik ifadesi olarak dövme. Kriz Dergisi, 23, 17-26. DOI: 10.1501/ Kriz_000000
  • Elektronik kaynaklar
  • Akbulut, U. (23 Ağustos 2017). Dövme yaptırmak: 5300 yıl önceye uzanır. http://www.uralakbulut. com.tr/wp-content/uploads/2017/07/
  • Cox, D. (10th November 2016). The name for Britain comes from our ancient love of tattoos. https:// www.bbc.com/future/article/
  • Delaney, T. (2007). Pop culture: An overview. https://philosophynow.org/issues/64/Pop_Culture_An_ Overview
  • Gökcan, K. (28 Ekim 2006). Sözsüz iletişim. http://halklailiskiler.com.tr/sozsuz_ıletısım..php.
  • Tassie, G. (4th August 2018). The practice of tattooing in Ancient Egypt and Nubia. https://brewminate.com/
  • Thobo-Carlsen, M. (27th October 2014). How tattoos went from subculture to pop culture. https://www. huffpost.com/entry/how-tattoos-went-from-sub_b_6053588
  • Türk Tarihinde Dövme Kültürü. (4 Nisan 2014). Türk tarihinde dövme kültürü. http://www.tarihigercekler.com/
Toplam 46 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Antropoloji
Bölüm Araştırma Makaleleri - Research Articles
Yazarlar

Mehmet Şükrü Nar Bu kişi benim 0000-0003-4726-3126

Yayımlanma Tarihi 1 Kasım 2022
Yayımlandığı Sayı Yıl 2022

Kaynak Göster

APA Nar, M. Ş. (2022). Beden İşaretleri: Dövme Popüler Bir Kültür Ürünü müdür?. Folklor/Edebiyat, 28(112), 954-964. https://doi.org/10.22559/folklor.2135

Derginin yayım dili Türkçe ve İngilizce’dir, ayrıca Türkçe de olsa tüm basılan makalelerin başlık, öz ve anahtar sözcükleri İngilizce olarak da makalede bulunur. Hakemlerden onay almış Türkçe makaleler için 750-1000 sözcükten oluşan genişletilmiş özet (extended summary) gereklidir. Elektronik çeviriler kabul edilmez.
Dergi TR-Dizin, Web of Science (ESCI), DOAJ ile diğer pek çok dizin tarafından taranmaktadır. Scimagoe quartile değeri: Q2 'dir:

TR DIZIN 2020 Etik Kriterleri kapsamında, dergimize 2020 yılından itibaren etik kurul izni gerektiren çalışmalar için makalenin yöntem bölümünde ilgili Etik Kurul Onayı ile ilgili bilgilere (kurul-tarih-sayı) yer verilmesi gerekecektir. Bu nedenle dergimize makale gönderecek olan yazarlarımızın ilgili kriteri göz önünde bulundurarak makalelerini düzenlemeleri önemle rica olunur.

Alan Editörleri/ Field Editörs

Halkbilimi/Folklore
Prof.Dr. Hande Birkalan-Gedik (JohannWolfgang-Goethe İniversitet-birkalan-gedik@m.uni-frankfurt.de)
Prof.Dr. Ali Yakıcı (Gazi Üniversitesi-yakici@gazi.edu.tr)
Prof.Dr. Aynur Koçak (Yıldız Teknik Üniversitesi-nurkocak@yildiz.edu.tr)
Prof.Dr. Işıl Altun ( (Regensburg Üniversitesi/Kocaeli Üniversitesi-İsil.Altun@zsk.uni-regensburg.de)
Edebiyat/Literature
Prof.Dr. Abdullah Uçman (Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi -emekli-29 MayısÜniversitesi-abdullahucman@29mayis.edu.tr
Prof. Dr. Ramazan Korkmaz (Ardahan Üniversitesi-emekli-Kafkasya Üniversiteler Birliği -KÜNİB-r_korkmaz@hotmail.com)
Prof.Dr. Emel Kefeli (Marmara Üniversitesi-emekli-İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi-ayseemelkefeli @gmail.com)
Antropoloji/Anthropology
Prof.Dr. Hanife Aliefendioğlu (Doğu Akdeniz Üniversitesi-hanife.aliefendioglu@emu.edu.tr)
Prof. Dr. Şebnem Pala Güzel (Başkent Üniversitesi-sebnempa@baskent.edu.tr)
Prof.Dr. Derya Atamtürk Duyar (İstanbul Üniversitesi-datamturk@istanbul.edu.tr)
Prof.Dr. Meryem Bulut (Ankara Üniversitesi-meryem.bulut@gmail.com)
Dil-Dilbilim/Language-Linguistics
Prof.Dr. Nurettin Demir (Hacettepe Üniversitesi-demir@hacettepe.edu.tr)
Prof. Dr. Aysu Erden (Maltepe Üniversitesi-aysuerden777@gmail.com)
Prof.Dr. Sema Aslan Demir (Hacettepe Üniversitesi-semaaslan@hacettepe.edu.tr)