Öz
Fikret Demirağ holds a very important place in Turkish Cypriot poetry. In Turkey,
he became acquainted with İkinci Yeni Şiir (the Second New Wave Poets), and as
one of the prominent representatives of abstract poetry, he introduced this poetry
movement into Turkish Cypriot literature. In his poetry, the prominent themes were
built upon social distress and the social and cultural structures of the community
he was living in. In this study, we will examine the folkloric elements found in the
poetry of Demirağ in his book entitled Hüzün Ana (Mother of Sorrow). Turkish
Cypriot poetry gained a new discourse and a new wave with the poetry of Demirağ,
after years of being under the influence of the nationalist poets who had penned
their works in the distressful environment of a two-community island during the
1960s. The painful memories of the past continued to be the theme of the artists,
even after the new process began in 1960 with the foundation of the Republic of
Cyprus. Although Demirağ expressed that he tried to remain above the fray of
those kinds of discourses, it is possible to find the soul-shattering traces of those
painful days in his poetry. In his book Hüzün Ana, he decided to use the voice of
the mothers in his narration, as he believed that they were the most affected by the
ugly truth of war. Along with the incorporated pattern of rich cultural vocabulary,
the poet frequently used various folkloric and cultural discourses integral to the
everyday life of a Cypriot. It is obvious that cultural accumulation can be gradually
lost through the modernization of economic and social life, or that cultural richness
can be limited in terms of practices. However, taking advantage of being a small
community, the Turkish Cypriots are able to maintain a great deal of their traditions,
customs, beliefs, and practices. This study examines the traces of these folkloric
elements in the works of Fikret Demirağ by employing the descriptive research
method for the analysis of his poems. In the poetry of Fikret Demirağ, it is clear
that he employed both the folk speech and the manner of life of his community. He
widely used folkloric elements such as folk beliefs, proverbs, sayings, prayers, and
maledictions in his poetry.
Anahtar Kelimeler
Fikret Demirağ Turkish Cypriot poetry Hüzün Ana folklore folkloric elements
Etik Beyan
Research and Publication Ethics Statement: This article constitutes an original research paper based on original data. It has neither been published previously nor submitted for publication elsewhere. The author has adhered to ethical principles and guidelines throughout the research process. Authors’ Contributions: The article is authored solely by one individual. Ethics Committee Approval: Ethical committee approval is not required for this study. Financial Support: No financial support was obtained for this research. Conflict of Interest: There are no potential conflicts of interest related to this study.
Kaynakça
- Adam, B.; Katar, M. (1999). Dinler tarihi. Açık Öğretim Fakültesi.
- Aksan, D. (2006). Türkçenin sözvarlığı. Engin.
- Aylanç. M.( 2017). Kıbrıs Türk romanı eserler sözlüğü. Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi Yayınları.
- Aylanç, M. (2018). Fikret Demirağ’ın şiirlerine ekoeleştirel bakış. folklor/edebiyat, 24 (96), 37-52. https://doi.org/10.22559/folklor.409
- Balaman, A. R. (1983). Gelenekler töre ve törenler. Betim.
- Boratav, P. N.(1993). Türk halkbilimi II, 100 soruda Türk folkloru (İnanışlar, Töre ve Törenler, Oyunlar) Gerçek, 8.
- Bozkurt, İ. (2013).Kıbrıs’ın mart dokuzu. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi. Kıbrıs Özel Sayısı, 185-193.
- Demirağ, F.(1992). Hüzün Ana. Galeri Kültür.
- Gökçeoğlu, M. (2006). Kıbrıs Türk atasözleri ve deyimler sözlüğü. Galeri Kültür.
- Şanlıer, N.(1997). “Ziyaret ve Adak Yerlerinde Kullanılan Yiyecek Çeşitleri” V. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongre Bildirileri. TC Kültür Bakanlığı.
- Kabataş, O. vd. (2006). Kıbrıs Türk edebiyatı II. MEB.
- Kabataş, O. vd. (2013). Kıbrıs Türk edebiyatı II: Kitap. K.T. Eğitim Vakfı.
- Kansu, M. (1998). Genel çizgileriyle: Çağdaş Kıbrıs Türk Şiiri’nde 1960 sonrası gelişmeler. II. Uluslararası Kıbrıs ve Balkanlar Türk Edebiyatlar Sempozyumu (Feyyaz Sağlam, Haz.)
- Karabacak, E. (2012). Kıbrıs ağzında ölümle ilgili anlatımlar. Milli Folklor, 12, 204-213.
- Kıbrıs Türk Edebiyatı -Başlangıçtan bugüne (1989). KKTC Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı.
- Ögel, B. (1995) Türk mitolojisi II. Türk Tarih Kurumu.
- Parlatır, İ. (2008). Atasözleri ve deyimler sözlüğü II. Yargı.
- Sümer, A.(1998). Nevruz geleneği ve nevruz geleneğinin temel unsurları. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 5, 69-73.
- Tan, N. (1985). Folklor (Halk Bilimi). Halk Kültürü.
- Yılmaz, Z. ve Okumuş, R. (1992). Kıbrıs Türk şiiri. MEB.
- Yılmaz, Z. ve Okumuş, R. (1996). Kıbrıs Türk nesri. MEB.
- Sağlam, F. (Yay.Haz.) (1998). İkinci Uluslararası Kıbrıs ve Balkanlar Türk Edebiyatları Sempozyumu Bildirileri, 27-29 Ekim.
- Yorgancıoğlu, O. (2000). Kıbrıs Türk folkloru. Canbulat.
Öz
Fikret Demirağ, Kıbrıs Türk şiirinde önemli bir yere sahiptir. Soyut şiirden zamanla
toplumcu gerçekçi şiire yönelen Demirağ, Türkiye’de bulunduğu dönemlerde
tanıştığı İkinci Yeni Şiiri’ni Kıbrıs’a taşıyan şairlerdendir. Yaşamı boyunca şiirden
kopmayan şair, şiirlerini içinde yaşadığı toplumun sıkıntıları, toplumsal ve kültürel
yapısı üzerine kurgulamıştır.
Demirağ, özellikle Ada’da 1960’lı yıllara kadar süren iki toplumlu yaşamın sıkıntıları,
savaş ortamında üreten milliyetçi şairlerin ardından, Kıbrıs Türk şiirine
yeni bir soluk ve söyleyiş getirmiştir. 1960 yılında kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti ile
Ada’da başlayan yeni sürecin, geçmişteki üzüntü ve acı dolu yılların etkileri sanatçıların
eserlerine konu olmaya devam etmiştir. Demirağ, genel olarak bakıldığında
bu tür söylemlerin dışında kalmaya çalıştığını ifade etse de ortaya koyduğu eserlerde
kötü günlerin derin izlerini şiirlerinde bulmak mümkündür.
Hüzün Ana adlı şiir kitabında, acı gerçekleriyle savaşı yaşamış olan ve bundan en
çok etkilendiğini düşündüğü annelerin dilinden aktarmıştır. Şiirlerini zengin bir
kültürel söz varlığıyla işleyen şair, Kıbrıs insanının günlük yaşantısını oluşturan
folklorik, kültürel birçok söylemi ve yaşantıyı da şiirlerinde sıklıkla kullanmıştır.
Toplumlar değişen, gelişen, modernleşen yaşamla beraber bu tür kültürel
birikimlerini ve zenginliklerini giderek unutabilir veya uygulama alanlarını
sınırlandırabilir. Ancak Kıbrıs Türkleri, küçük bir toplum olmanın getirdiği özelliklerden dolayı
toplum yaşantısında geçmişten günümüze süregelen halk inanışları, örf, adet ve
gelenekleri yaşatabilmeyi başarmıştır. Bu çalışmada şairin şiirleri taşıdığı folklor
ögeler açısından incelemeye tabi tutulmuştur. Şiirler betimsel araştırma yöntemiyle
analiz edilmiştir. Fikret Demirağ’ın şiirlerinde halkın içinden gelen söyleyiş, yaşayış biçimlerini
benimsediği görülmektedir. Özellikle halk inançları, atasözleri-deyimler, dua ve beddua gibi
folklorik ögeler şiirlerinde geniş bir yer tutmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Fikret Demirağ Kıbrıs Türk şiiri Hüzün Ana folklor folklorik öğeler
Etik Beyan
Araştırma ve Yayın Etiği Beyanı: Bu makale, orijinal veriler temelinde hazırlanmış özgün bir araştırma makalesidir. Daha önce hiçbir yerde yayımlanmamış olup başka bir yere yayımlanmak üzere gönderilmemiştir. Yazar, araştırma sürecinde etik ilkelere ve kurallara uymuştur. Yazarların Katkı Düzeyleri: Makale tek yazarlıdır. Etik Komite Onayı: Bu çalışma için etik kurul onayı gerekmemektedir. Finansal Destek: Bu araştırma için herhangi bir finansal destek alınmamıştır. Çıkar Çatışması: Bu çalışma ile ilgili herhangi bir çıkar çatışması bulunmamaktadır.
Kaynakça
- Adam, B.; Katar, M. (1999). Dinler tarihi. Açık Öğretim Fakültesi.
- Aksan, D. (2006). Türkçenin sözvarlığı. Engin.
- Aylanç. M.( 2017). Kıbrıs Türk romanı eserler sözlüğü. Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi Yayınları.
- Aylanç, M. (2018). Fikret Demirağ’ın şiirlerine ekoeleştirel bakış. folklor/edebiyat, 24 (96), 37-52. https://doi.org/10.22559/folklor.409
- Balaman, A. R. (1983). Gelenekler töre ve törenler. Betim.
- Boratav, P. N.(1993). Türk halkbilimi II, 100 soruda Türk folkloru (İnanışlar, Töre ve Törenler, Oyunlar) Gerçek, 8.
- Bozkurt, İ. (2013).Kıbrıs’ın mart dokuzu. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi. Kıbrıs Özel Sayısı, 185-193.
- Demirağ, F.(1992). Hüzün Ana. Galeri Kültür.
- Gökçeoğlu, M. (2006). Kıbrıs Türk atasözleri ve deyimler sözlüğü. Galeri Kültür.
- Şanlıer, N.(1997). “Ziyaret ve Adak Yerlerinde Kullanılan Yiyecek Çeşitleri” V. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongre Bildirileri. TC Kültür Bakanlığı.
- Kabataş, O. vd. (2006). Kıbrıs Türk edebiyatı II. MEB.
- Kabataş, O. vd. (2013). Kıbrıs Türk edebiyatı II: Kitap. K.T. Eğitim Vakfı.
- Kansu, M. (1998). Genel çizgileriyle: Çağdaş Kıbrıs Türk Şiiri’nde 1960 sonrası gelişmeler. II. Uluslararası Kıbrıs ve Balkanlar Türk Edebiyatlar Sempozyumu (Feyyaz Sağlam, Haz.)
- Karabacak, E. (2012). Kıbrıs ağzında ölümle ilgili anlatımlar. Milli Folklor, 12, 204-213.
- Kıbrıs Türk Edebiyatı -Başlangıçtan bugüne (1989). KKTC Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı.
- Ögel, B. (1995) Türk mitolojisi II. Türk Tarih Kurumu.
- Parlatır, İ. (2008). Atasözleri ve deyimler sözlüğü II. Yargı.
- Sümer, A.(1998). Nevruz geleneği ve nevruz geleneğinin temel unsurları. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 5, 69-73.
- Tan, N. (1985). Folklor (Halk Bilimi). Halk Kültürü.
- Yılmaz, Z. ve Okumuş, R. (1992). Kıbrıs Türk şiiri. MEB.
- Yılmaz, Z. ve Okumuş, R. (1996). Kıbrıs Türk nesri. MEB.
- Sağlam, F. (Yay.Haz.) (1998). İkinci Uluslararası Kıbrıs ve Balkanlar Türk Edebiyatları Sempozyumu Bildirileri, 27-29 Ekim.
- Yorgancıoğlu, O. (2000). Kıbrıs Türk folkloru. Canbulat.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Türkiye Dışındaki Türk Halk Bilimi |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri - Research Articles |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Ağustos 2024 |
| Gönderilme Tarihi | 25 Aralık 2023 |
| Kabul Tarihi | 20 Nisan 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 |
Derginin yayım dili Türkçe ve İngilizce’dir, ayrıca Türkçe de olsa tüm basılan makalelerin başlık, öz ve anahtar sözcükleri İngilizce olarak da makalede bulunur. Hakemlerden onay almış Türkçe makaleler için 750-1000 sözcükten oluşan genişletilmiş özet (extended summary) gereklidir. Elektronik çeviriler kabul edilmez.
Dergi TR-Dizin, Web of Science (ESCI), DOAJ ile diğer pek çok dizin tarafından taranmaktadır. Scimagoe quartile değeri: Q2 'dir:
TR DIZIN 2020 Etik Kriterleri kapsamında, dergimize 2020 yılından itibaren etik kurul izni gerektiren çalışmalar için makalenin yöntem bölümünde ilgili Etik Kurul Onayı ile ilgili bilgilere (kurul-tarih-sayı) yer verilmesi gerekecektir. Bu nedenle dergimize makale gönderecek olan yazarlarımızın ilgili kriteri göz önünde bulundurarak makalelerini düzenlemeleri önemle rica olunur.
Alan Editörleri/ Field Editörs
Halkbilimi/Folklore
Prof.Dr. Hande Birkalan-Gedik (JohannWolfgang-Goethe İniversitet-birkalan-gedik@m.uni-frankfurt.de)
Prof.Dr. Ali Yakıcı (Gazi Üniversitesi-yakici@gazi.edu.tr)
Prof.Dr. Aynur Koçak (Yıldız Teknik Üniversitesi-nurkocak@yildiz.edu.tr)
Prof.Dr. Işıl Altun ( (Regensburg Üniversitesi/Kocaeli Üniversitesi-İsil.Altun@zsk.uni-regensburg.de)
Edebiyat/Literature
Prof.Dr. Abdullah Uçman (Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi -emekli-29 MayısÜniversitesi-abdullahucman@29mayis.edu.tr
Prof. Dr. Ramazan Korkmaz (Ardahan Üniversitesi-emekli-Kafkasya Üniversiteler Birliği -KÜNİB-r_korkmaz@hotmail.com)
Prof.Dr. Emel Kefeli (Marmara Üniversitesi-emekli-İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi-ayseemelkefeli @gmail.com)
Antropoloji/Anthropology
Prof.Dr. Hanife Aliefendioğlu (Doğu Akdeniz Üniversitesi-hanife.aliefendioglu@emu.edu.tr)
Prof. Dr. Şebnem Pala Güzel (Başkent Üniversitesi-sebnempa@baskent.edu.tr)
Prof.Dr. Derya Atamtürk Duyar (İstanbul Üniversitesi-datamturk@istanbul.edu.tr)
Prof.Dr. Meryem Bulut (Ankara Üniversitesi-meryem.bulut@gmail.com)
Dil-Dilbilim/Language-Linguistics
Prof.Dr. Nurettin Demir (Hacettepe Üniversitesi-demir@hacettepe.edu.tr)
Prof. Dr. Aysu Erden (Maltepe Üniversitesi-aysuerden777@gmail.com)
Prof.Dr. Sema Aslan Demir (Hacettepe Üniversitesi-semaaslan@hacettepe.edu.tr)