Muhadderât ve Etfâle Mahsus Bir Osmanlı Dergisi: Âyîne

Yıl 2018, , 155 - 170, 01.08.2018

Hatice Akın Zorba

https://doi.org/10.22559/folklor.224

Öz

19. yüzyılda Osmanlı Devleti’ni modernleştirmek için yapılan yenilikler özellikle

Osmanlı kadınının hayatında önemli gelişmeleri de beraberinde getirmiştir.

Dönemin aydınları yazılarında Osmanlı’nın geri kalmışlığına çözüm yolu

olarak eğitimli bir nesil yetiştirmeyi tartışmaktaydı. Genel kabul gören görüş;

aile kurumunun temeli olan ve çocuk yetiştiren kadının, eğitimli ve kültürlü

olmasının topluma fayda sağlayacağıydı. Bu fikirden hareketle 1860’ların

sonlarından itibaren kadınlara ve çocuklara yönelik müstakil gazeteler yayımlanmaya

başladı. 1875’te yayımlanmaya başlayan Âyîne hem kadınlara hem

de çocuklara yönelik bir dergi olması açısından ayrı bir yere sahiptir. Derginin

hedef kitlesi Müslüman kadınlar ve çocuklar olmasından dolayı yayımlanan

yazılarda kadının eğitimi, vazifeleri, aile ilişkileri, çocuk terbiyesi ve çocuk

eğitimine yer verilmiştir.Bu çalışmada Âyîne’de yer alan yazılar içeriklerine

göre sınıflandırılarak dönemin kadın algısı ve toplumda kadının konumu, çocuk

terbiyesi, çocuklara kazandırılmak istenen ahlâki değerler ve bu amaçla izlenilen yöntemler incelenmiştir. Ayrıca Avrupa’nın etkisiyle toplumda özellikle

kadınların hayatında görülen değişim ve gündelik hayata dair bilgilere

dergide yayımlanan yazılar ve okuyucu mektupları ışığında yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, Selanik, Osmanlı basını, kadın

Kaynakça

• Akyüz, Y. (1989) Türk eğitim tarihi (başlangıçtan 1988’e). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri.
• Akyüz, Y. (1994) Tanzimat döneminde eğitim biliminde ve öğretim yöntemlerinde gelişmeler.
• Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu içinde (s.501-514). Ankara: TTK.
• Barkan, Ö. L. (1999) Türk toprak hukuku tarihinde Tanzimat ve 1274 (1858) tarihli arazi kanunnamesi. Tanzimat 1 içinde (s.321-421). İstanbul: M.E.B.
• Çakır, S. (1996) Osmanlı kadın hareketi. İstanbul: Metis.
• Kurnaz, Ş. (1991) Cumhuriyet öncesinde Türk kadını (1839-1923). Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı.
• Okay, C. (2006) Eski harfli çocuk dergileri. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 7: 511- 518.
• Turan, Ş. (1991) Tanzimat devrinde evlenme meselesi. Aile Yazıları 4 içinde (s.66-68). Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı.
• Van Os, N.A.N.M. (2003). Osmanlı Müslümanlarında feminizm. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce 1 içinde (s. 335-347). İstanbul: İletişim.