Iris Murdoch’un Eserlerinde Modern Yabancılaşma Olgusu

Yıl 2018, , 279 - 298, 01.08.2018

Memet Metin Barlık

https://doi.org/10.22559/folklor.193

Öz

Sosyal ve kültürel bağlamını 19. yüzyıldan alan modernizm, dönem olarak

yirminci yüzyılın ilk yarısında oluşan sanatsal, edebi ve felsefi akımları tanımlamak

için kullanılan bir etikettir. Modernizm şekilsel açıdan ‘yeniyi’, ‘yenilenmeyi’

amaçlayan olumlu bir anlam çağrıştırır ancak, sosyal yansımalarına

bakıldığında, modern toplum bireylerinin medeniyetin oluşturduğu ilkelere

güvenmediği, dini değerlerden uzaklaştığı, sonuç olarak, yalnızlaştığı ve kendine

ve yaşadığı topluma yabancılaştığı gözlenir. Yirminci yüzyılın İngiliz felsefeci

ve yazarlarından Iris Murdoch, modern insanın iletişimsizlik, yalnızlık

ve yabancılaşma sorunlarını eserlerinde kaleme alan bir yazardır. Murdoch,

eserlerinde yabancılaşmanın sevgisiz, içtensiz, yapay ve kırılgan ilişkilerden

kaynaklandığını savunur. Bireylerarası sağlıklı ve uzun süreli ilişkilerin sevmek

ve başkalarını içtenlikle dikkate almakla yaşanabileceğini belirtir; hayal,

rastlantı, olasılık ve aşkınlığın sevginin oluşmasında etkili ve yardımcı kavramlar

olduğunu vurgular. Yazar, bu yardımcı kavramların içtenlikle aktifleştirilmesinin,

çağdaş insanın yabancılaşmasının önüne geçebileceğine dikkat çeker. Murdoch, modern toplum bireylerinin ben merkezli iletişimlerle, bir tür

‘modern yabancılaşma ’sorunu yaşadığını ortaya koyar. Bireyler arası ilişkilerde

sanatın önemi, sevginin rolü ve kapsadığı kavramların fonksiyonlarını

Under The Net (1954) (Ağ Altında), The Nice And The Good (1968) (Sevimliler

ve İyiler), A Fairly Honorable Defeat (1970) (Oldukça Onurlu Bir Yenilgi)

ve The Black Prince (1973) (Kara Prens) adlı eserlerinde dile getirmektedir.

Bu makalede Iris Murdoch’ın yukarıda adı geçen eserlerinde modern insanın

kendine ve topluma yabancılaşmasına çözüm olarak sunduğu ahlaki değerler

incelenip irdelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Iris Murdoch, ahlak felsefesi, modern yabancılaşma

Kaynakça

• Antonaccio, M. (2012) A philosophy to live by engaging Iris Murdoch. New York: Oxford University.
• Antonaccio, M. (2000) Picturing the human; the moral thought of Iris Murdoch. New York: Oxford University Press.
• Baldanza, F. (1974) Iris Murdoch. New York: Twayne. European Journal of English Studies Vol. 7, No 2, pp 151-163 Swets&Zeitlinger.
• Bier, W. C. (Ed). (1972) Alienation, plight of modern man. New York, NY: Fordham University.
• Bradbury, M. (1973) Iris Murdoch and under the net. London: Oxford University.
• Conradi, P. J. (1989) Iris Murdoch; the saint and the artist. (2nd ed.). Hong Kong: Mac- Millan.
• Ford, B. (Ed). (1982) The new pelican guide to English literature. London: Pelican Penguin Books.
• Forsberg, N. (2013) Language lost and found on Iris Murdoch and the limits of philosophical discourse. New York &London: Bloomsbury Academic.
• Mackey, J. P. (2000) The critique of theological reason. New York: Cambridge University Press.
• Margaret, M.R. (2004) Iris Murdoch and the case of “too many men”. Studies in the Novel, Denton: Spring, 2004, Vol. 36, Iss. 1, pg. 79, 16 pgs.
• Murdoch, I. (1954) Under the net. London: Chatto & Windus.
• Murdoch, I. (1968) The nice and the good. New York: The Viking.
• Murdoch, I. (1970) A fairly honorable defeat. Great Britain: Chatto&Windus.
• Murdoch, I. (1974) The black prince. New York, NY: A Warner Communications Company Neuhouser, F. (Ed) (2014) Alienation. (Transl. R. Jaeggi., & Alan E. Smith). New York: Columbia University.
• Nicholls, R. (1990, February 9). Murdoch, I. novelist and philosopher is dead. New York Times. p. 1.
• Rowe, A., &Horner, A. (2010) Iris Murdoch and morality. London& New York: Palgrave Macmillan.
• Rowe, A. (2007) Iris Murdoch a re-assessment. London& New York: Palgrave Macmillan.
• Rabinovitz, R. (1968) Iris Murdoch. Irvington, London: Columbia University.Spender, S.
• (1963). The struggle of the modern. Berkeley & Los Angeles: University of California. Spear, H. D. (1995) Iris Murdoch. London: Macmillan.
• Todd, R. (1979) Iris Murdoch; the Shakespearian interest. New York: Barness&Nobles.
• Todd, R. (1984) Contemporary writers; Iris Murdoch. London & New York: Routledge Kegan & Paul.
• Whibley, M.E. L. The redemption of art. British Journal of Aesthetics vol: 38, No:04342758Oct. 1998, p 375-383.