Öz
Kaynağını sözlü kültürün oluşturduğu halk edebiyatı, çoğunlukla halkın yarattığı sözlü
edebiyattan oluşur. Dil, biçim ve işlenen konular bakımından halk kültürüne sıkı sıkıya bağlı olan
bu edebiyat, başlangıçta sözlü kültür ortamında varlığını sürdürürken 15. yüzyıldan itibaren yazıya
geçirilmeye başlanmıştır. Başta türkü, mani, koşma gibi manzum derlemelerin bulunduğu cönklerde,
destan, hikaye, masal gibi mensur anlatılara da rastlamak mümkündür.
Karay Türklerinin halk edebiyatı ürünlerinin toplandığı cönk niteliğindeki kaynaklar mecuma
olarak anılır. İçerdiği malzemeler bakımından oldukça değerli bilgiler bulunduran ve İbrani harfleriyle
yazılan mecumalar, yavaş yavaş gün yüzüne çıkarılmaktadır. Bu çalışmada Karay Türklerinin halk
edebiyatı kaynakları mecumalar’ın biçim ve içerikleri hakkında bilgi verilecek; birkaç mecuma
tanıtılacaktır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- ADAMCZUK, L., H., KOBECKAİTE, S., PİECKİ (2003): Karaimi na Litwie i w Polsce, Warszawa.
- AKTAYEVA, Gulaikhan (2007): Qılcı’s Mejuma, Adam Mickiewicz Üniveristesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Poznan-Poland.
- ALTINKAYNAK, Erdoğan (2006): Tozlu Zaman Perdesinde Kırım Karayları, Haarlem: Sota Yayınları.
- BASKAKOW, N. A., A, ZAYANÇKOWSKİ (1974): Karaimsko- Russko- Polskiy Slovar, Moskova.
- ÇULHA, T. (2008): Kırım Karaycasıyla Yazılmış Bir “Mecuma”, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eski Türk Dili Bilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora tezi, Ankara.
- DUBİNSKİ, A. (1994): “Kırım Karay Türklerinin Halk Edebiyatı”, Caraimica, Warszawa: Prace Karaimoznawcze, 231-234.
- JANKOWSKİ, Henryk (1997): “A Bible Translation into the Northern Crimean Dialect of Karaim”, Studia Orientalia, s. 28 1-84.
- - “The Contents of Katyk’s Mejuma”, Tjurkskaja i Smežnaja leksikoloğija i leksikoğrafija, (basım aşamasında).
- - (1996): “Yeni Yayımlanan Karay Dua Kitapları”, Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, S:1, s. 262- 271.
- KOCAOĞLU, Timur , Mykolas, Firkovičius (2006): Karay The Trakai Dialect, Lincom Europa.
- KOWALSKİ, T. (1929): Karaimische Text im Dialect von Troki, Krakowie.
- MALECKİ, P. (1890): Das Vorwort ist Karaimische Geschrieben, Vilno.
- RADLOFF, W. (1896): Proben der Volkslitteratur der Nördlichen Türkischen Stämme, Cilt VII, 2, baskı, St, Petersburg: Akademi Yayınları.
- SARAÇ, M. S. (2000): Караимская Народная Энциклопедия, том 2, Paric 1996, том 4 Moskva 1998, том 6 Moskva.
- SİNANİ, Z. I. (1970): Kratkij slovar′ razğavornoğo jazyka krymskix karaimov, č, II, Russko- karaimskij slovar′, [an unpublished dictionary, 87 pağes].
- TEKİN, Talat (1989): “Türk Dil ve Diyalektlerinin Yeni Bir Tasnifi”, Erdem, C, 13,s. 141-168.
- - , Mehmet, Ölmez (2003): Türk Dilleri/ Giriş, Yıldız, İstanbul, s. 127-128.
- TOGAN, Z. V. (1988): “Hazarlar”, İslam Ansiklopedisi, İstanbul: MEB Yayınları, C, 5, s. 397.
- XAFUZ, M. E. (1995): Russko-karaimskij slovar′, Krymskij dialekt, Moskva: Obščestvo Vostokovedov RAN.
- ZAJANÇKOWSKİ, W. (1979-1983): “Karaylar ve Onların Folkloru”, Türk Kültürü Araştırmaları Dergisi, Sa. 17-22, C. 1-2, 1979-1983, Ankara: 313-361
- ZAJACZKOWSKİ, A. (1996): “Karaim Edebiyatı”, Çev: İlker Pak, Türk Lehçeleri ve Edebiyatı Dergisi, S. 3: 13-20.
Öz
The folk literature, which is originated from the oral culture, is composed of the oral literature
that is mostly created by the People. This literature which is tightly bounded to the folk culture as
regards the language, form and the subjects handled was continuing its existence in the beginning,
but from the 15th Century on, it was started to pass to the Inscription. It is possible to encounter
“Mensur” narrations such as epos, stories, tales in Cönk’s where the poetic collations such as folk
songs, Turkish poems and ballads.
The sources qualified as cönk’s in which the folk literature works of Karai Turks were collected
are named Mecuma. Mecuma’s which contain quite valuable information as to the contained materials
and are written in Hebrew letters, have been unearthed gradually. In this study, information will be
given about the form and content of mecumas, the folk literature sources of Karai Turks, and some
mecuma shall be introduced.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- ADAMCZUK, L., H., KOBECKAİTE, S., PİECKİ (2003): Karaimi na Litwie i w Polsce, Warszawa.
- AKTAYEVA, Gulaikhan (2007): Qılcı’s Mejuma, Adam Mickiewicz Üniveristesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Poznan-Poland.
- ALTINKAYNAK, Erdoğan (2006): Tozlu Zaman Perdesinde Kırım Karayları, Haarlem: Sota Yayınları.
- BASKAKOW, N. A., A, ZAYANÇKOWSKİ (1974): Karaimsko- Russko- Polskiy Slovar, Moskova.
- ÇULHA, T. (2008): Kırım Karaycasıyla Yazılmış Bir “Mecuma”, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eski Türk Dili Bilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora tezi, Ankara.
- DUBİNSKİ, A. (1994): “Kırım Karay Türklerinin Halk Edebiyatı”, Caraimica, Warszawa: Prace Karaimoznawcze, 231-234.
- JANKOWSKİ, Henryk (1997): “A Bible Translation into the Northern Crimean Dialect of Karaim”, Studia Orientalia, s. 28 1-84.
- - “The Contents of Katyk’s Mejuma”, Tjurkskaja i Smežnaja leksikoloğija i leksikoğrafija, (basım aşamasında).
- - (1996): “Yeni Yayımlanan Karay Dua Kitapları”, Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, S:1, s. 262- 271.
- KOCAOĞLU, Timur , Mykolas, Firkovičius (2006): Karay The Trakai Dialect, Lincom Europa.
- KOWALSKİ, T. (1929): Karaimische Text im Dialect von Troki, Krakowie.
- MALECKİ, P. (1890): Das Vorwort ist Karaimische Geschrieben, Vilno.
- RADLOFF, W. (1896): Proben der Volkslitteratur der Nördlichen Türkischen Stämme, Cilt VII, 2, baskı, St, Petersburg: Akademi Yayınları.
- SARAÇ, M. S. (2000): Караимская Народная Энциклопедия, том 2, Paric 1996, том 4 Moskva 1998, том 6 Moskva.
- SİNANİ, Z. I. (1970): Kratkij slovar′ razğavornoğo jazyka krymskix karaimov, č, II, Russko- karaimskij slovar′, [an unpublished dictionary, 87 pağes].
- TEKİN, Talat (1989): “Türk Dil ve Diyalektlerinin Yeni Bir Tasnifi”, Erdem, C, 13,s. 141-168.
- - , Mehmet, Ölmez (2003): Türk Dilleri/ Giriş, Yıldız, İstanbul, s. 127-128.
- TOGAN, Z. V. (1988): “Hazarlar”, İslam Ansiklopedisi, İstanbul: MEB Yayınları, C, 5, s. 397.
- XAFUZ, M. E. (1995): Russko-karaimskij slovar′, Krymskij dialekt, Moskva: Obščestvo Vostokovedov RAN.
- ZAJANÇKOWSKİ, W. (1979-1983): “Karaylar ve Onların Folkloru”, Türk Kültürü Araştırmaları Dergisi, Sa. 17-22, C. 1-2, 1979-1983, Ankara: 313-361
- ZAJACZKOWSKİ, A. (1996): “Karaim Edebiyatı”, Çev: İlker Pak, Türk Lehçeleri ve Edebiyatı Dergisi, S. 3: 13-20.
Ayrıntılar
| Diğer ID | JA64RG43NJ |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makaleleri - Research Articles |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Nisan 2010 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2010 Cilt: 16 Sayı: 61 |
- Makale Dosyaları
Derginin yayım dili Türkçe ve İngilizce’dir, ayrıca Türkçe de olsa tüm basılan makalelerin başlık, öz ve anahtar sözcükleri İngilizce olarak da makalede bulunur. Hakemlerden onay almış Türkçe makaleler için 750-1000 sözcükten oluşan genişletilmiş özet (extended summary) gereklidir. Elektronik çeviriler kabul edilmez.
Dergi TR-Dizin, Web of Science (ESCI), DOAJ ile diğer pek çok dizin tarafından taranmaktadır. Scimagoe quartile değeri: Q2 'dir:
TR DIZIN 2020 Etik Kriterleri kapsamında, dergimize 2020 yılından itibaren etik kurul izni gerektiren çalışmalar için makalenin yöntem bölümünde ilgili Etik Kurul Onayı ile ilgili bilgilere (kurul-tarih-sayı) yer verilmesi gerekecektir. Bu nedenle dergimize makale gönderecek olan yazarlarımızın ilgili kriteri göz önünde bulundurarak makalelerini düzenlemeleri önemle rica olunur.
Alan Editörleri/ Field Editörs
Halkbilimi/Folklore
Prof.Dr. Hande Birkalan-Gedik (JohannWolfgang-Goethe İniversitet-birkalan-gedik@m.uni-frankfurt.de)
Prof.Dr. Ali Yakıcı (Gazi Üniversitesi-yakici@gazi.edu.tr)
Prof.Dr. Aynur Koçak (Yıldız Teknik Üniversitesi-nurkocak@yildiz.edu.tr)
Prof.Dr. Işıl Altun ( (Regensburg Üniversitesi/Kocaeli Üniversitesi-İsil.Altun@zsk.uni-regensburg.de)
Edebiyat/Literature
Prof.Dr. Abdullah Uçman (Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi -emekli-29 MayısÜniversitesi-abdullahucman@29mayis.edu.tr
Prof. Dr. Ramazan Korkmaz (Ardahan Üniversitesi-emekli-Kafkasya Üniversiteler Birliği -KÜNİB-r_korkmaz@hotmail.com)
Prof.Dr. Emel Kefeli (Marmara Üniversitesi-emekli-İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi-ayseemelkefeli @gmail.com)
Antropoloji/Anthropology
Prof.Dr. Hanife Aliefendioğlu (Doğu Akdeniz Üniversitesi-hanife.aliefendioglu@emu.edu.tr)
Prof. Dr. Şebnem Pala Güzel (Başkent Üniversitesi-sebnempa@baskent.edu.tr)
Prof.Dr. Derya Atamtürk Duyar (İstanbul Üniversitesi-datamturk@istanbul.edu.tr)
Prof.Dr. Meryem Bulut (Ankara Üniversitesi-meryem.bulut@gmail.com)
Dil-Dilbilim/Language-Linguistics
Prof.Dr. Nurettin Demir (Hacettepe Üniversitesi-demir@hacettepe.edu.tr)
Prof. Dr. Aysu Erden (Maltepe Üniversitesi-aysuerden777@gmail.com)
Prof.Dr. Sema Aslan Demir (Hacettepe Üniversitesi-semaaslan@hacettepe.edu.tr)