GÖZLE DEĞİL DİL’LE GÖRMEK ÜZERİNE

Yıl 2010, Cilt: 16 Sayı: 64, 141 - 161, 01.12.2010

Meltem Çeliktaş Ekti

Öz

İlgili çalışmada dil ve düşünce sistemlerinden, dilin işlevlerinden hareketle “anlam“ ve “anlam
kuramlarına”, “konuşma kuramına” değinilmiş ve bu sistem içerisinde yer alan birçok işleyişe, bir
nesneye olan yaklaşımlara, zihinsel ve düşünsel sürecin ve iletişim sürecinin işleyişine yönelik getirilen
gerek dilbilimsel gerekse felsefi betimlemelere yer verilmiştir. Bu görüşler eşliğinde iletişim sürecinde
etkin olan mekanizmanın ne olduğu irdelenmeye çalışılmış ve duyulardan ziyade dille “görmek“
ifadesine, görme engellilerin iletişim dünyası temel alınarak açıklık getirilmeye çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Dil, görme engelliler, iletişim

Kaynakça

• Adalı Oya (1982): Yüksek Öğretimde Sözlü ve Yazılı Anlatım, İzmir, Aydın Yayınevi (S.14)
• Aksan Doğan (1995): Her yönüyle Dil (Ana Çizgileriyle Dilbilim), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, s. 55
• Arda Denkel (1984): Anlamın Kökenleri, İstanbul: Metis Yayınları
• Başkan, Özcan (1968): İnsan Dilinin Doğuşu, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı, Belleton, s. 143
• Böhme Gernot (2000): Platons theoretische Philosophie, Metzler Lizenzausgabe,
• Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Stuttgart, S. 9.
• Carl Wolfgang (1992): Die Transzendentale Deduktion der Kategorien in der ersten Auflage der Kritik der reinen Vernunft. Ein Kommentar. Frankfurt a.M.: Klostermann, ISBN 978-3-465-02532-0
• Deleuze (2008): Empirisme et subjectivité, PUF, 1953 (Türkçesi: Ampirizm ve Öznellik, Ece Erbay (çev.), Norgunk Yayıncılık
• Eisler Rudolf (1989): Kant-Lexikon, Olms Verlag; Auflage: 4., unveränd. Nachdr. d. Ausgabe Berlin.
• Güzel, Cemal (2003): “Platon’un bilgi Görüşü”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, s. 105-115, cilt 20, 2003
• G. Yavuz Demir: www.felsefeekibi.com
• GEORGE, ALEXANDER and RICHARD HECK (1998, 2003). Frege, Gottlob. In E. Craig (Ed.), Routledge Encyclopedia of Philosophy. London: Routledge.
• GOTTLOB Frege, On Sense and Reference
• (http://en.wikisource.org/wiki/On_Sense_and_Reference)
• Grünberg Teo (1970): Anlam Kavramı Üzerine bir Deneme, Ankara Üniversitesi DTCF Yayınları,
• Hadot Pierre (2009): Wittgenstein ve Dilin Sınırları, çev. Murat Ersen, Doğu Batı Yayınları.
• Heidegger Martin (2002): Hermenötik, Görener İbrahim, Richard E. Palmer, Anka Yayınları, Felsefe Dizisi
• v.Humboldt Willhelm: (Über die Verschiedenheit des menschlichen Sprachbaues und ihren Einfluss auf die geistige Entwicklung des Menschengeschlechts, Berlin, 1836, Königliche Akademie der Wissenschaften)
• Hume David (2008): İnsan Doğası üzerine bir inceleme, çev: Ergün Baylan, Bilgesu yayınları, İstanbul.
• Kant Immanuel (1998): Kritik der reinen Vernunft, mit einer ausführlichen Bibliographie von Heiner Klemme, Hamburg: Meiner, ISBN 3-7873-1319-2
• Keskin Aytekin (1993): Dil, Düşünce ve Dünya (Gerçeklik) Bağıntısı” Artı-Bilim ve Kültür Dergisi- Adana, Nisan, sayı 13: s. 9-12 ((1993, s.131).)
• Koch Dietmar, Klaus Bort (Hrsg.) (1990): Kategorie und Kategorialität. Historisch-systematische Untersuchungen zum Begriff der Kategorie im philosophischen Denken. Festschrift für Klaus Hartmann zum 65. Geburtstag, Königshausen & Neumann, Würzburg, ISBN 3884795139
• Kuçuradi Ionna: Çağın olayları Arasında, Şiir-Tiyatro Yayınları, Ankara
• Locke John: An Essay Connerning Human Undestanding (İnsanın Anlama Yetisi Üzerine bir Deneme), Source: An Essay Concerning Human Understanding (1689). 38th Edition from William Tegg, London; scanned in three separate excerpts from early in the work.
• Nicolai Hartmann (1940): Der Aufbau der realen Welt: Grundriß der allgemeinen Kategorienlehre, Berlin
• Oehler Klaus (1984): Aristoteles. Kategorien, übersetzt und erläutert, Berlin
• Peirce S. Charles (2002): Das Denken und die Logik des Universums. Die Vorlesungen der Cambridge Conferences von 1898, hrsg, Von kenneth laine Ketner, suhrkamp, Frankfurt ISBM 978-3-518- 58325-8
• Platon (1988): Sofist, (çev., Mehmet Karasan), İstanbul: Milli eğitim Basımevi, s. 100, 263-b,263-c).
• Platon (2008): Sophistes. Text und Kommentar von Christian Iber, Frankfurt, 289
• Platon (1972): Kratylos (çev. Cenap Karakaya), İstanbul, Sosyal Yayınları (s.274)
• RİFAT, Mehmet (1998), XX. Yüzyılda Dilbilim ve Göstergebilim Kuramları (2. Temel Metinler), (Çeviriler: Mehmet ve Sema RIFAT), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 341 s.
• Soykan, Ömer Naci (2006),”Wittgenstein-Tractatus Logico-Philosophicus”, Wittgenstein Yaşamı, Felsefesi Yapıtları MVT Yayıncılık, s.151-164.
• Taser Suat (1987): Konuşma Eğitimi, Dost Kitabevi Yayınları, İstanbul
• Thomas Hünefeldt (2002): Peirces Dekonstruktion der Transzendentalphilosophie in eine phänomenologische Semiotik, Königshausen und Neumann, Würzburg. ISBN 3-8260-2197-5
• Weaver Thomas & Ness Ordeon Gerhard: 1957, The Fundamental and Fomrs of Speech, New York, Odsyssey Press
• Watzlawick Paul (1984): The Invented Reality, W.W.Norton
• William P. Alston (1965): The Philosphy of Language, Englewood Cliff, N. J.: Prentice Hall, s. 25-31;
• Uygur Mermi (1996): Kuram-Eylem Bağlamı. Çözümleyici Bir Felsefe Denemesi. Nermi Uygur, Yapı Kredi Yayınları; İstanbul, S.17
• Zıllıoğlu Merih (1993): S. 123: İletişim Nedir? Cem Yayınevi, İstanbul
• C. Sanders Peirce (2002): Das Denken und die Logik des Universums, Suhrkamp
• http://www.rep.routledge.com/article/X041SECT10
• http://bilgikurami.googlepages.com/DilTanmvezellikleri.ppt#272,20,4.Dilin Türeyişiyle İlgili Kuramlar
• http://bilgikurami.googlepages.com/DilTanmvezellikleri.ppt#274,22,Slayt 22
• http://bilgikurami.googlepages.com/DilTanmvezellikleri.ppt#275,23,Slayt 23
• http://bilgikurami.googlepages.com/DilTanmvezellikleri.ppt#276,24,Slayt 24
• http://bilgikurami.googlepages.com/DilTanmvezellikleri.ppt#278,26,Slayt 26
• http://www.aof.anadolu.edu.tr/kitap/IOLTP/2272/unite03.pdf
• www.felsefeekibi.com
• http://www.baktabulum.com/biyoloji/149983-beyin-beynin-isleyisi-beynin-sirlari-beyin-haritasi.html (Canan Aykut-Bingöl).
• http://tr.wikipedia.org/wiki/Episteme.
• http://de.wikipedia.org/wiki/Kategorie_(Philosophie).
• http://www.felsefeekibi.com/site/default.asp?PG=1768 (Peirce 1986, 375)
• http://www.felsefeekibi.com/site/default.asp?PG=1768
• Ihttp://iasl.uni-muenchen.de/discuss/lisforen/wolf.html
• http://www.muratsweb.com/dilbilim/index.php?topic=194.0
• http://www.msxlabs.org/forum/felsefe-ww/11228-ludwig-wittgenstein-ludwig-wittgenstein-kimdir- ludwig-wittgenstein-hakkinda.html.
• http://www.odevarsivi.com/dosya.asp?islem=gor&dosya_no=155010,
• http://www.rep.routledge.com/article/X041SECT10 Özet: İlgili çalışmada dil ve düşünce sistemlerinden, dilin işlevlerinden hareketle “anlam“ ve “anlam
• kuramlarına”, “konuşma kuramına” değinilmiş ve bu sistem içerisinde yer alan birçok işleyişe, bir
• nesneye olan yaklaşımlara, zihinsel ve düşünsel sürecin ve iletişim sürecinin işleyişine yönelik getirilen
• gerek dilbilimsel gerekse felsefi betimlemelere yer verilmiştir. Bu görüşler eşliğinde iletişim sürecinde
• etkin olan mekanizmanın ne olduğu irdelenmeye çalışılmış ve duyulardan ziyade dille “görmek“
• ifadesine, görme engellilerin iletişim dünyası temel alınarak açıklık getirilmeye çalışılmıştır. Anahtar kelimeler: Dil, görme engelliler, iletişim