Şiga Naoya’nın “Manazuru” Öyküsü ile Halikarnas Balıkçısı’nın “Deniz Oğlu” Öyküsünün Karşılaştırmalı Yapısal ve Tematik Değerlendirmesi

Yıl 2012, Cilt: 18 Sayı: 70, 123 - 144, 01.08.2012

Oğuz Baykara

Öz

Bu çalışmada Japon yazar Şiga Naoya’nın “Manazuru” adlı öyküsü ile Halikarnas
Balıkçısı’nın “Deniz Oğlu” adlı öyküsü karşılaştırılmıştır. Yer, zaman ve karakter
açısından birbirine benzer sorunsallara sahip olan bu iki öyküde deniz kavramı ele
alınmış, anlatısal ve sembolik öğelerine ayrıştırılarak incelenmiş, öyküler arasındaki
ortak ve farklı noktalar tespit edilmiş, daha sonra da her iki yazardaki deniz temasına
yaklaşım biçimine bir yorum getirilmiştir.
Her iki öykünün kahramanı da gelecekte denizci olmayı düşleyen çocuklardır.
Ancak Halikarnas Balıkçısı, öykünün anlatım dokusu içinde kahramanını ve
denizi, yaşanan zamandan, mekândan ve toplumsal çevreden kopuk birer mitolojik
fenomen olarak irdelemiştir. Şiga Naoya’da ise aynı yaştaki başkahraman çocuksu,
insani tutkuları olan, çevresiyle devamlı etkileşim içinde bulunan bir karakterdir.
O ve onun etrafındaki insanlar için deniz, fırtınasıyla, dalga sesleriyle, müziksel
çağrışımlarıyla anıların ve düşlerin kapısını aralayan bir dünya olduğu kadar
insanların geçimini sağladığı bir ekmek kapısıdır.
Bu karşılaştırmanın da ortaya koyduğu gibi, Japon yazar Şiga Naoya’nın
betimlediği deniz, Halikarnas Balıkçısı’nın betimlediği denize göre daha gerçekçidir.

Anahtar Kelimeler

Deniz, Denizci Şapkası, Kaval

Estimation of Siga Naoya’s “Manazuru” tale and Halikarnas Balıkçısı’s “Son of Sea” tale as Structural and Thematic

Öz

This study compares the perception of ‘the sea’ as a topic in the short story of
Shiga Naoya’s “Manazuru” –my own translation from Japanese– with the Halikarnas
Balıkçısı’s short story called “Deniz Oğlu” (The Son of the Sea). The narrative and
symbolic elements related to the sea are first scrutinized and analyzed in detail
in both stories and certain similarities and differences are established. Eventually,
according to the data derived from the texts, the implicit and explicit perceptions
of the two authors on the topic of the sea are recovered and several conclusions are
drawn.
Both heroes in the stories are dreaming of becoming a seaman one day.
However, Halikarnas Balıkçısı, in his narrative, presents his protagonist and the sea
as mythological phenomena detached from time, space, and social conventions. By
contrast, Shiga Naoya depicts his main character, who is the same age as the other
protagonist, as a childish, shy, but a downright human being constantly in touch
with his environment. For Shiga’s protagonist, the sea is not only a beautiful setting
but it is also a place where one earns one’s livelihood.
As seen in this comparative study Shiga Naoya’s perception of the sea is
more realistic than that of Halikarnas Balıkçısı.

Anahtar Kelimeler

The Sea, Sailor’s Hat, Flute

Kaynakça

• Aristoteles. Poetika; Remzi Kitap Evi, İstanbul, 1976.
• Gölpınarlı, Abdulbaki. Mesnevî Tercemesi ve Şerhi; İnkılâp Yayınevi, İstanbul, 1990.
• Halikarnas Balıkçısı. Merhaba Akdeniz; Yeditepe, İstanbul, 1962.
• Hilav, Selâhattin. Lacan Üzerine, Yazko Felsefe, 1982, 1, s.138-148. İstanbul,1982.
• Nakamura, Mitsuo. Şiga Naoaya Ron; Chikuma Shobo, Tokyo, 1966.
• Nihon Bungaku Zenshu cilt. 24. “Shiga Naoya, Manazuru, s. 379-382”; Shueisha, 1972, Tokyo.
• Okay, Cüneyd, Mavi Sürgüne Doğru: Halikarnas Balıkçısı’nın Bilinmeyen Yılları (1921- 1928), T.C. Kültür Bakanlığı, Ankara, 2001.
• Reynolds, Clark G. Command of the Sea: The History and Strategy of Maritime Empires. Morrow. 1974.
• Schimmel,Annemarie. İslamın Mistik Boyutları (Mystical dimensions of Islam); Çev. Ergun Kocabıyık, Kabalcı Yayınevi, 2001.
• Not: Bu yazının kısa bir özeti 15. Kıbatek Edebiyat Sempozyumu Bildirileri (2008) Kitabında yer almaktadır.