“ONZE VİNGER ZİT NOG İN HET GAT” 400. YIL VESİLESİYLE HOLLANDA CANON’U VE KOLEKTİF BELLEK ÜZERİNE DÜŞÜNCELER

Yıl 2013, Cilt: 19 Sayı: 73, 221 - 228, 01.04.2013

Pınar Melis Yelsalı Parmaksız

Öz

Hollanda tarihinde önemli görülen olayları, kişileri ve dönemleri temsil eden elli konu
başlığının ve bunların kısaca anlatımını içeren Canon kitabı, Hollanda’daki orta dereceli okullarda
tarih eğitiminde kullanılmak üzere tasarlanan bir tarih kitabı olmanın yanı sıra, Hollanda kolektif
belleğinin asgari bir bileşkesini de temsil etme iddiasını taşımaktadır. 3 Temmuz 2007 tarihinde,
Canon Komitesi tarafından Hollanda Eğitim, Kültür ve Bilim Bakanlığına sunulan Canon kitabı
Hollandaca ve İngilizce dışında, Hollandalılar’ı oluşturan büyük demografik grupların anadillerine
de tercüme edilmiştir. Bu nitelikleri nedeniyle Canon kitabı gerek ulusal gerekse uluslararası siyasetin gündemini oluşturan kimlik, milliyetçilik ve demokrasi gibi tartışmalarla yakından
ilişkilidir. Aynı zamanda özellikle II. Dünya Savaşı’ndan itibaren geçerlilik kazanan Avrupa’yı
yalnızca bir coğrafi bölgenin adı değil fakat siyasal, toplumsal, ekonomik, kültürel vb. nitelikleri
de kapsayan, Avrupalılığı mümkün kılan ortak geçmiş duygusunu da hesaba katmayı gerektirir
biçimindeki görüş Canon ve benzeri girişimlere daha yakından bakmayı gerektirmektedir.
Buradan hareketle, bu yazının amacı, Canon kitabını hem Hollanda’da yaşayan Türkiyeli nüfusu
doğrudan ilgilendiren etkileri bakımından tartışmak hem de kolektif bellek, bellek rejimi,
geçmişle hesaplaşma gibi konular üzerinde bir düşünme pratiği gerçekleştirmektir. Canon üzerine
düşünmek aynı zamanda geçmişin farklı kaynaklardan kolektif belleğe dahil edilmesine olanak
veren çok kültürlü bir bellek siyaseti ve aynı zamanda eşit, demokratik ve çoğulcu toplumsallıklar
üzerine düşünmek anlamına gelir.

Anahtar Kelimeler

Canon, Hollanda, Kolektif Bellek, Bellek rejimi, Geçmişle Hesaplaşma

Thoughts on Dutch Canon and Collective Memory on the Occasion of 400th Anniversary

Öz

The Canon book containing fifty titles (windows) and corresponding texts indicating the
significant events, people and themes in the history of the Netherlands, has the claim of representing
the minimum product of Dutch collective memory as well as being designed to be used as the
history book in the secondary school curriculum. The Canon book which was presented to the
Dutch Minister of Education, Culture and Science by the Committee for the Development of the
Dutch Canon on July 3rd 2007 was published not only in Dutch and English but also translated
to the languages of the main demographic groups making up the Netherlands. Because of these
qualities the Canon book is closely connected with the debates of identity, nationalism and
democracy laying on the agenda of national as well as international politics. In addition that, the
idea which became relevant after the WWII that the Europe is not only the name of an geographic
place but is about Europeanness based on the idea of common past encompassing its political,
social, economic, cultural characteristics calls for a closer look at the Canon book. From this
point of view, the aim of this article is both to evaluate the Canon book with respect to its effects
concerning the immigrants originates from Turkey and to make a consideration on the subjects
of collective memory, memory regime, coming to terms with the past. To make a consideration
on Canon also means thinking on a multicultural memory regime allowing the past to arise from
variable sources and to become a part of the collective memory as well as on equal, democratic
and pluralistic sociabilities.

Anahtar Kelimeler

Canon, The Netherlands, Collective Memory, Memory Regime, Coming to terms with the past

Kaynakça

• Ana Hatlarıyla Hollanda Tarihi (De Canon) (2008) Hollandaca Aslından Çeviren, Mustafa Güleç, Kebikeç Yayınları, Ankara.
• Duyvendak, Jan Willem (2011) The Politics of Home, Palgrave Macmillan.
• Grever, Maria ve Ribbens, Kees (2008) “The Dynamics of Memories and the Process of Canonization”, The Gender of Memory, Cultures of Remembrance in Nineteenth and Twentieeth-Century Europe, S. PaletscheckS. Schraut (eds.), Campus verlag, Frankfurt and New York.
• Hesse, Barnor (2002) “Forgatten Like a Bad Dream: Atlantic Slavery and the Ethics of Postcoloial Memory”, Relocating Postcolonialism, David Theo Goldberg and Ato Quayson (eds.), Blackwell Publishers, Oxford, 2002.
• Leledakis, Kanakis (2000) Toplum ve Bilinçdışı, Çev., Abdullah Yılmaz, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Levy, Daniel (2011) Michael Heinlein and Lars Breuer, “Reflexive Particularism and Cosmopolitanization: The Reconfiguration of the National”, Global Networks, 11(2).
• Nora, Pierre (2006) Hafıza Mekanları, Dost Kitabevi Yayınları, Ankara.
• Sancar, Mithat (2008) Geçmişle Hesaplaşma”, İletişim Yayınları, İstanbul, 2008,
• Zürcher, Erik Jan (2008) “Türkiye’ye Benzemek”, Kebikeç, No. 25.