Serik Adına Dair

Yıl 2013, Cilt: 19 Sayı: 74, 179 - 184, 01.08.2013

Mustafa Oral

Öz

Tarihsel gerçeklerin araştırılıp ortaya koyulması yollarından biri de toponomik yadigârların etnonomik,
etimolojik ve filolojik açılardan incelenmesidir. Eski kavimlerin birer kültürel varlık olarak
geride bıraktıkları bu adlar, etimolojik ve filolojik olduğu kadar tarihsel kanıtlar ve tanımlar olarak da
kullanılabilir. Bu konuda önümüzde bir sorunsal gibi duran Serik adı bunlardan biridir. Türkiye’de tek
ve özgün meskûn yer adı olması da konuya özel bir önem kazandırmaktadır. Şimdiki Serik adının aynı
ilçenin sınırları içinde bulunan antik Zerk adından veya Serik yörüklerinden geldiği noktasında düğümlenen
iki farklı görüş varsa da; birincisi Serik ile Zerk’in aynı yerde ve/veya birbirine yakın olmaması,
ikincisi ise Serik adında bir Oğuz boyunun veya oymağının olmayışı bu iddiaları temelsiz bırakıyor.
Konuya bu günkü Serik bölgesine yerleşen ve tarihte Serik Türkleri olarak bilinen kavmin Serika/
Türkistan kökeni ile Serik ile Serika arasında işleyen İpek Yolu ile bu yol üzerinde ipek ticareti yapan
Serik kavmi olguları açısından yaklaşım ise bizleri daha bilimsel ve rasyonel sonuçlara götürmektedir.
Yapılan araştırmada serik adının kökeni itibarıyla Latince sanılan sericum sözcüğünden değil, kadim
bir Çince veya Türkçe kökenli bir sözcük olan ve ipek anlamına gelen ser’den geldiği anlaşılıyor. Antik
bir yerleşim yeri olan Zerk adının zaman içinde Serik’e dönüşümünden değil, Serik kazasına yerleşen
Türkistan/Serika kökenli Serik Türkleri adından oluşmuştur.

Anahtar Kelimeler

Antalya, İpek, İpek Yolu, Serik, Serinde, Serika

Concerning the Name “Serik”

Öz

One of the ways of researching and revealing historical facts is to investigate toponomical memories
in terms of etnonomical, etymological, and philological aspects. These names, which ancient nations
left behind as cultural assets, could be used as historical evidence and definitions as well as etymological
and philological ones. The name Serik which lies ahead of us like a complication in this subject is
one of them. That it is the only and original name of residential area in Turkey also brings the subject
into prominence. Even if there are two different opinions focusing on the point that the present name of
Serik comes from the antique name Zerk that is within the borders of the same town or from Serik Nomads
(Yoruks); the first one, Serik and Zerk are not at the same place and/or they are not close to each
other; and the second one, no Oghuz tribes or clans called Serik exist rebut these arguments. However,
an approach to the subject in terms of Serika/Turkistan origin of the nation residing in the present region
of Serik and known as Serik Turks in history, the Silk Road running between Serik and Serika, and
the phenomena of Serik nation merchandising silk on this road lead us to a more scientific and rational
conclusion. In the research made, it is understood that the name serik comes from ser which is an ancient,
originally Chinese or Turkish word and which means silk, but not from the word sericum which is
supposed to be Latin. It arose from the name Serik Turks originally from Turkistan/Serika who settled
in the town of Serik, but not from transformation of the name Zerk which is an ancient residential
area, into Serik in time.

Anahtar Kelimeler

Antalya, Silk, Silk Road, Serik, Serinde, Serika

Kaynakça

• Bozkurt, Nebi; “İpek”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C.XXII, İstanbul, 2000.
• Eberhard, Wolfram; Çin Simgeleri Sözlüğü, İstanbul, Kabalcı, 2000.
• Eren, Hasan; Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü, 2. Baskı, Ankara, 1999.
• Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi, C. IX, yay. Yücel Dağlı ve diğ., İstanbul, 2005,
• Eyüboğlu, İsmet Zeki; Türk Dilinin Etimoloji Sözlüğü, İstanbul, Sosyal, 2004.
• Gumilëv, Lev Nikolayeviç; Hunlar, çev. A. Batur, İstanbul, Selenge, 2005.
• Güçlü, Muhammet; 1864-1950 Yılları Arasında Serik, Antalya, 2000.
• Hedin, Sven; İpek Yolu, çev. A. Arpad, İstanbul, Milliyet, 1974.
• Heyd, W.; Yakın Doğu Ticaret Tarihi, çev. E. Z. Karal, Ankara, TTK, 1975.
• İbn-i Battûta Seyahatnamesi, C.I-II, çev. A. Sait Aykut, İstanbul, YKY, 2004.
• Kabaağaç, Sina-Erdal Alova, Latince-Türkçe Sözlük, İstanbul, Sosyal, 1995.
• Mahmûd el-Kaşgârî, Divân-ı Lügati’t-Türk, İstanbul, Kabalcı, 2007.
• Pîrî Reis, Kitâb-ı Bayriye, sad. Ahmet Demir, Ankara, 2002.
• Roux, Jean-Paul; Orta Asya, çev. L. Arslan, İstanbul, Kabalcı, 2001.
• Selekler, Macit; Yarım Asrın Arkasından, İstanbul, 1960.
• Şemseddin Sami; Kamus-ı Türkî, 2 C, Dersaadet, İkdam, 1317.
• Uhlig, Helmut; İpek Yolu, çev. A. Kırım, İstanbul, Okyanus, 2000.