ÖĞRETMEN ADAYLARININ DEĞER TERCİHLERİ

Yıl 2013, Cilt: 19 Sayı: 74, 185 - 198, 01.08.2013

Nevin Akkaya

Öz

Bu araştırmanın temel amacı öğretmen adaylarının değer tercihlerini belirlemek ve öğretmen adaylarının
değer tercihlerinin bazı değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığını saptamaktır. Araştırma,
tarama modeli şeklindedir. Modelde bağımlı ve bağımsız olmak üzere iki temel değişken vardır. Öğ-
retmen adaylarının; bölümleri, cinsiyetleri, anne-baba eğitim durumları, sürekli yaşadıkları yer araştırma
modelinin bağımsız değişkenleri; değerler(ölçü ve ahenk, öbür dünyayı kazanma, yalansız dünya,
günahlardan arınma, ekonomik bağımsızlık, konforlu hayat, gerçeklerin bilinmesi; vicdan huzuru, cahillikten
arınmış bir dünya, güzelliklerle dolu bir dünya, eşitliğin sağlanması, gerçek dostluk, hürriyet
için mücadele, insanlara yardım) ise araştırmanın bağımlı değişkenlerini oluşturmaktadır. Araştırmanın
evreni, 2011 eğitim öğretim yılında DEU. Buca Eğitim Fakültesi’nde öğrenim gören 7819 öğretmen
adayıdır. Bu evren arasından tabakalı örneklem yöntemiyle seçilen 910 öğretmen adayı, araştırmanın
çalışma grubunu oluşturmuştur. Öğrencilerin değer tercihlerini belirlemede Değerler Ölçeği (Güngör,
1998) kullanılmıştır. Öğrencilerin değerlerle ilgili görüşleri hiçbir değişikliğe uğratılmadan olduğu gibi
betimlenmiştir.
Araştırmanın sonuçlarına göre değerlerin 1. Sırada seçilmesine dayalı olarak öğrenciler en fazla 1. Sırada “vicdan huzuru” değerini tercih etmişlerdir. Gerçeklerin bilinmesi ve konforlu bir hayat ise
son tercihlerde yer almıştır. Öğretmen adaylarının bölümlerine göre değer tercihleri anlamlı bir farklılık
göstermemiştir. Cinsiyet değişkenine göre “her şeyin ölçülü ve ahenkli olması, öbür dünyayı kazanmak,
bütün gerçeklerin bilinmesi, vicdan huzuru, hürriyet için mücadele” değerlerinde anlamlı bir fark
elde edilmiştir. Anne eğitim durumu değişkenine göre “öbür dünyayı kazanmak” değerinde anlamlı
fark görülmüştür. Baba eğitim durumu değişkenine göre “öbür dünyayı kazanmak, günahlardan arınma,
konforlu hayat “ değerlerinde anlamlı fark elde edilmiştir. Sürekli yaşanan yer değişkeninde ise “konforlu
hayat, hürriyet için mücadele “ değerinde anlamlı farklılık görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Değerler, Değer Tercihleri, Öğretmen Adayları, Eğitim, Eğitim Fakültesi

VALUE PREFERENCES OF CANDIDATE TEACHERS

Öz

The primary aim of this study is to determine teacher candidates’ value preferences and identify
whether these preferences differ based on various variables. The study is in the form of screening
model. It has two main variables, one as the dependent, and the other as the independent. Teacher
candidates’ major, gender, parents’ educational background, place of living constitute the independent
variables and the values (i.e. evaluation and balance, struggling for the life after this, the world without
lies, being purified from sins, economical freedom, comfortable life, knowing the truths; peaceful
conscience, a world without ignorance, a world with beauties, maintaining equality, real friendship,
fight for freedom, helping people) the dependent variables. The population of the study is 7819 teacher
candidates studying at Buca Faculty of Education, Dokuz Eylul University in the 2011 academic year.
910 teacher candidates selected using stratified sampling constitute the sample of the study. To determine
the students’ value preferences, Values Inventory (Gungor, 1998) was used. The students’ views on
values were described without any changes.
The results of the study revealed that the students mostly preferred the value of “peaceful conscience”.
The least preferred ones were knowing the truths and a comfortable life. The teacher candidates’
value preferences did not show a meaningful difference according to their major. However, according
to the gender variable, there was a meaningful difference in the values of “evaluation and balance,
struggling for the life after this, knowing the truths, peaceful conscience, fight for freedom”. Based on
their fathers’ educational background, there was again a meaningful difference in the values “struggling
for the life after this, being purified from sins, comfortable life”. Similarly, the place of living also showed
a meaningful difference in the values “comfortable life, fight for freedom”

Anahtar Kelimeler

Value, Value Preference, Prospective Teachers, Education, Education Faculty

Kaynakça

• Aydın, M. (2011), “Değerler, İşlevleri ve Ahlak”, Eğitim-Bir-Sen. Sayı: 19.
• Başçiftçi, F., Güleç, N., Akdoğan, T., Koç, Z. (2011), Öğretmen Adaylarının Değer Tercihleri ile Epis- temolojik İnançlarının İncelenmesi, 2nd International Conference on New Trends in Education and Their İmplications, 27-29 April. 2011 Antalya-Turkey.
• Büyüköztürk, Ş. (2007), Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Citation, W. H. (2004). Values Educational Psychology Interactive, Valdosta, GA: Valdosta State Uni- versity. (16.10.2011) tarihinde internetten elde edilmiştir.
• Dilmaç, B., Deniz, M., Deniz, M. E. (2009). “Üniversite Öğrencilerinin Öz-Anlayışları İle Değer Ter- cihlerinin İncelenmesi.” Değerler Eğitimi Dergisi. Cilt: 7. Sayı: 18. s. 9-24.
• Dilmaç, B., Bozgeyikli, H., Çıkılı, Y. (2008). “Öğretmen Adaylarının Değer Algılarının Farklı Değiş- kenler Açısından İncelenmesi.” Değerler Eğitimi Dergisi. Cilt:6. Sayı: 16. s. 69-91.
• Ekinci Çelikpazu, E., Aktaş, E. (2011). “MEB 6, 7 ve 8. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Me- tinlerin Değer İletimi Açısından İncelenmesi”, Turkish Studies- International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume, 6/2 Spring, p. 413-424, Turkey.
• Ekşi, H. (2003). “Temel İnsani Değerlerin Kazanılmasında Bir Yaklaşım: Karakter Eğitimi Programla- rı.” Değerler Eğitimi Dergisi. C.1. Sayı:1. Sayfa: 79-96.
• Güngör, E. (2010). Değerler Psikolojisi Üzerinde Araştırmalar/ Ahlak Psikolojisi, Ahlaki Değerler ve Ahlaki Gelişme. İstanbul: Ötüken Yayınevi.
• Mengüşoğlu, T. (1983). Felsefeye Giriş. Ankara: Remzi Kitabevi.
• Özaslan, G. (2006). Eğitim Yöneticilerinin Güç Tipi Tercihlerinin Değerlendirilmesi. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi Teftiş Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi.
• Özbay, M. (2008). Türkçe Özel Öğretim Yöntemleri I. Ankara: Öncü Yayınları
• Özdemir, A. (2010). Yönetim Biliminde İleri Araştırma Yöntemleri ve Uygulamalar. İstanbul: Beta Ya- yınevi.
• Sarı, E. (2005). “Öğretmen Adaylarının Değer Tercihleri: Giresun Eğitim Fakültesi Örneği”. Değerler Eğitimi Dergisi. Cilt:3. Sayı:10. s. 73-88.
• TBMM. (2006). Dokuzuncu Kalkınma Planı. Resmi Gazete. Sayı: 26215 http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/ plan9.pdf
• Uysal, F. (2008). Karakter Eğitimi Programlarının Değerlendirilmesi. İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Yazıcı, K. (2007). “Değerler Eğitimine Genel Bir Bakış.” Türklük Bilimi Araştırmaları. Sayı:19. s.489- 522
• Yılmaz, E. (2009). “Öğretmenlerin Değer Tercihlerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi.” De- ğerler Eğitimi Dergisi. Cilt: 7. Sayı: 17. s. 109-128.