İnternet ve Sosyal Ağlar Dolayımlı Gündelik Yaşam Pratikleri: Anadolu Üniversitesi Öğrencileri Üzerine Mikro Alan Araştırması

Yıl 2015, Cilt: 21 Sayı: 83, 149 - 180, 01.12.2015

Erdal Dağtaş Ozan Yıldırım

Öz

İnternet ve sosyal ağlar dolayımlı gündelik yaşam pratiklerinin üniversite öğrencileri üzerinden tartışılması, bu çalışmanın sorunsalıdır. Enformasyonel kapitalizmle birlikte, bilgi teknolojilerinin gelişimi; toplumsal ve gündelik yaşamı etkilemiştir. Kaldı ki, İnternet ve sosyal ağlar ise; en fazla üniversite öğrencileri tarafından içselleştirilmiştir. Bu anlamda, dijital yerliler olarak tanımlanan genç nüfus, enformasyon toplumu dinamiklerine kolay bir şekilde uyum sağlamış; İnternet, yeni medya araçları ve sosyal ağları yoğun bir şekilde kullanmaya başlamıştır. Bu bağlamda, Türkiye’de Anadolu Üniversitesi’ni temsilen seçilen öğrencilerin İnternet, yeni medya araçları ve sosyal ağlar dolayımlı gündelik yaşam pratiklerinin neler olduğunun saptanması ve yorumlanması çalışmanın amacını oluşturmuştur. Kuramsal tartışmalar ve çalışmanın amacı çerçevesinde, başlıca şu tematik kategoriler geliştirilmiştir: (1) Gündelik Yaşamda İnternet ve Yeni Medya Araçlarının Kullanım Amaçları ve Dolayımlanan Kimlikler, (2) İnternetin Aşırı Kullanımı, (3) Gündelik Haber Takibinin Değişimi, (4) İnternet Mecraları ve Tüketim.Bu kategoriler, Anadolu Üniversitesi’nden örnek araştırma grubu olarak seçilen 32 öğrenciyle yapılan yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşmelerin bulgularına göre yorumlanmıştır. Öğrenciler seçilirken; amaçlı örneklem tekniği kullanılmış ve çalışmaya sadece 4. sınıf öğrencileri dahil edilmiştir. Yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşmelerden elde edilen bulgular ise, betimsel analiz yaklaşımıyla çözümlenmiştir. Böylece, Anadolu Üniversitesi özelinde üniversite öğrencilerinin; İnternet ve sosyal ağlardaki gündelik yaşam pratikleri irdelenmiştir

Anahtar Kelimeler

İnternet, sosyal ağlar, gündelik yaşam pratikleri, gençlik kültürü

Everyday Life Practices via Internet and Social Networks: The Micro Field Study on Anadolu University Students

Öz

The main concern of this study is to discuss everyday life practices of university students via internet and social networks. With the advent of informational capitalism, advances in information technologies have had an influence on social and everyday life. Moreover, internet and social networks have been internalized most by university students. In that sense, young population, named as digital natives, has easily adapted into information society dynamics; and started to use internet, new media tools and social networks intensively. In that context, determining and interpreting everyday life practices via internet, new media tools and social networks of the students chosen to represent Anadolu University in Turkey sets the purpose of this study. In the framework of theoretical discussions and the purpose of the study, the following main thematic categories are developed: (1) Purposes for Using Internet and New Media Tools in Everyday Life, and Mediated Identities, (2) Excessive Using of Internet, (3) Transformation in Following Daily News, (4) Internet Mediums and Consumption.These categories are interpreted based on the findings collected from semi-structured in-depth interviews with 32 students chosen from Anadolu University to form study group. While choosing the students, systematic sampling technique is used, and only senior students are included in the study. The data collected from semi-structured in-depth interviews are analysed through descriptive analysis. By doing so, everyday practices of university students in the specific example of Anadolu University on the internet and social networks are examined.

Anahtar Kelimeler

Internet, social networks, everyday life practices, youth culture

Kaynakça

• Akan, V. (1994). Üniversite Gençliğinin Genel Uyumu ve İşgücü. Dünyada ve Türkiye’de Güncel Sosyolojik Gelişmeler. Ankara: Sosyoloji Derneği Yayınları: ss.873-879.
• Alemdaroğlu, A. (2005). Bir İmkân Olarak Gençlik. Birikim, (196): ss.21-30.
• Allison, J. P. (2009). Longing and Belonging: Parents, Children and Consumer Culture. Ca- lifornia: California Press Corporation.
• Arıkan, G., Şahin, B., Zorlu, A. ve Poyraz, T. (2003). Üniversite Gençliğinin Güncel Sorun- lara Bakışı. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 20 (1): ss.1-32.
• Bakardjieva, M. (2005). Internet Society: The Internet in Everday Life. London: Sage Pub- lication.
• Başaran, F. (2000). İletişim ve Emperyalizm. Türkiye’de Telekomünikasyonun Ekonomi Poli- tiği. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Bauman, Z. (1999). Çalışma, Tüketicilik ve Yeni Yoksullar. (Ü. Öktem, Çev.). İstanbul: Sar- mal Yayınevi.
• Bayhan, V. (2002). Genç Kimliği: Üniversite Gençliğinin Sosyolojik Profili. İnönü Üniversi- tesi Uygulaması. Malatya: İnönü Üniversitesi Yayınları.
• Bayraktutan-Sütçü, G. (2007). Devasa Online Oyunlarda Klan Kültürü ve Liderlik Olgusu. Folklor/Edebiyat. Sayı: 50, Cilt: 13: 41-56.
• Bennet, A. (2005). Culture and Everyday Life. London: Sage Publication.
• Binark, M. (2005). Kimlik(lenme), Dipnotsuz İletişim ve Etnik Laflama Odaları. içinde M. Binark ve B. Kılıçbay (Der.), İnternet, Toplum, Kültür. (ss. 118-136). Ankara: Epos Yayınları.
• Binark, M. (2007a). Yeni Medya Çalışmaları. içinde M. Binark (Der.), Yeni Medya Çalışma- ları. (s. 5-17). Ankara: Dipnot Yayınevi.
• Binark, M. (2007b). Yeni Medya Çalışmalarında Yeni Sorular ve Yöntem Sorunu. içinde M. Binark (Der.), Yeni Medya Çalışmaları. (s. 22-44). Ankara: Dipnot Yayınevi.
• Binark, M. (2013). Yeni Medya ve Yaratıcı Endüstri. içinde E.Dağtaş (Der.) Medya Eko- nomisi ve İşletmeciliği. (ss.162-190). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
• Castells, M. (2005). Enformasyon Çağı: Ekonomi, Toplum ve Kültür. Birinci Cilt: Ağ Toplu- munun Yükselişi. (E. Kılıç, Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Castells, M. (2007). Enformasyon Çağı: Ekonomi, Toplum ve Kültür. Üçüncü Cilt: Binyılın Sonu. (E. Kılıç, Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Civelek, M. E. (2009). İnternet Çağı Dinamikleri. İstanbul: Beta Yayınları.
• Denizci, Ö. M. (2009). Bilişim Toplumu Bağlamında İnternet Olgusu ve Sosyopsikolojik Etkileri. Marmara İletişim Dergisi, Temmuz (15): ss.47-65.
• Digital Age (2013). Mobilde Sosyal Medyayı Nasıl Tüketiyoruz, Eylül: ss.64-65.
• Ergur, A. (1998). Nergis Harikalar Diyarında: Sanal Gerçekliğin İdeolojik Bağlamı. Toplum ve Bilim, Kış (79): ss.138-162.
• Flichy, P. (2006). “New Media History”. içinde L.A. Lievrouw ve S. Livingstone (Der.), Hanbook of New Media. (s.187-205), London: Sage Publication.
• Geray, H. (2003). İletişim ve Teknoloji. Uluslararası Birikim Düzeninde Yeni Medya Politi- kaları. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Güler, C. (2011). Web 2.0: Blog, Wiki. içinde M.E.Mutlu (Der.) Yeni İletişim Teknolojileri. (s.50-72), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
• Güngör, N. (2011). İletişim Kuramlar Yaklaşımlar. Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Güzel, M. (2006). Küreselleşme, İnternet ve Gençlik Kültürü. Küresel İletişim Dergisi, Ba- har, (1): ss.1-16.
• Halis, B. (2012). Tüketimin Değişen Yüzü: Elektronik Ticaret Uygulamaları ve Sosyal Pay- laşım Ağlarının Rolü. Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 1 (4): ss.149-160.
• Haythornthwaite, C. (2001). The Internet in Everday Life. American Behavioral Scientist, 45 (3): ss.363-382.
• http://www.bilgitoplumu.gov.tr/Documents/1/Diger/Bilgi_Toplumu_Istatistikleri_2011.pdf, Erişim Tarihi: 05.10.2012.
• http://www.cnnturk.com/2011/bilim.teknoloji/teknoloji/02/04/en.pahali.internet.turkiye- de/605716.0/, Erişim Tarihi: 26.11.2013.
• http://www.sosyalsosyal.com/dunya-genelinde-internet-hizlari-ve-ucretleri-infographic, Eri- şimTarihi: 28.03.2014.
• http://www.zaman.com.tr/ekonomi_interneti-en-pahali-kullanan-uc-ulkeden-biri- turkiye_2200692.html, Erişim Tarihi: 28.03.2014.
• http://www.sabah.com.tr/Ekonomi/2010/07/02/her_vatandasa_ucretsiz_internet_hakki, Eri- şim Tarihi:28.03.2014.
• İnanır, S. (2005). Bildiğimiz Gençliğin Sonu. Birikim, (196): 37-52.
• Jankowksi, W. N. (2006). Creating Community with Media: History, Theories and Scientific Investigations. içinde L.A. Lievrouw ve S. Livingstone (Der.), Handbook of New Me- dia. (s.55-75). London: Sage Publication.
• Kolbitsch, J. ve Maurer, H. (2006). The Information of the Web: How Emerging Communi- ties Shape the Information We Consume. Journal of Universal Computer Science, 12 (2): 187-213.
• Kuegler, T., Dowling, P. ve Taylor, B. (2000). Web Advertising and Marketing. New York: Prima Publishing Co.
• Kümbetoğlu, B. (2005). Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma. İstan- bul: Bağlam Yayıncılık.
• Laughey, D. (2010). Medya Çalışmaları: Teoriler ve Yaklaşımlar. (A. Toprak, Çev.). İstan- bul: Kalkedon Yayınları.
• Lefebvre, H. (1998). Modern Dünyada Gündelik Hayat. (Çev.: I. Gürbüz). İstanbul: Metis Yayınları.
• Lister, M. , Dovey, J. , Giddings, S. , Grant, I. , Kelly, K. (2009). New Media. New York: Routledge.
• Lull, J. (2000). Popüler Müzik ve İletişim. (T. İblağ, Çev.). İstanbul: Çiviyazıları/Litera.
• Lury, C. (2002). Everday Life and the Economy. içinde T. Bennett ve D. Watson (Der.). Un- derstanding Everday Life. (s.139-183). Massachusetts Blackwell Publishing.
• Lüküslü, D. G. (2005). Farklı Kitaplardan Farklı Açılardan Gençlik Analizleri. Birikim, (196): 69-73.
• Morley, D. ve Robins, K. (1997). Kimlik Mekânları. (E. Zeybekoğlu, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Poster, M. (2006). Culture and New Media a Historical View. içinde L. A. Lievrouw ve S. Livingstone (Der.), Handbook of New Media.(s.134-141). London: Sage Publication.
• Robins, K. (1999). İmaj. Görmenin Kültür ve Politikası. (N. Türkoğlu, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Shih, C. (2009). The Facebook Era: Tapping Online Social Networks to Build Better Pro- ducts Reach New Audiences, and Sell More Stuff. Boston: Pearson Education.
• Solomon, R. M. (2003). Tüketici Krallığının Fethi. (S. Çetinkaya, Çev.). İstanbul: MediaCat Kitapları.
• Spenle, A. M. (1980). Ergenlik Psikolojisi: Ergen ve Dünyası. (B. Onur, Çev.). Ankara: Maya Matbaacılık.
• Subaşı, N. (2005). İnternet ve Sanal Cemaat Tartışmaları. içinde M. Binark ve B. Kılıçbay (Der.) İnternet, Toplum, Kültür. (ss.106-117). Ankara: Epos Yayınları.
• Timisi, N. (2003). Yeni İletişim Teknolojileri ve Demokrasi. Ankara: Dost Kitapevi Yayınları.
• Timisi, N. (2005). Sanallığın Gerçekliği: İnternet’in Kimlik ve Topluluk Alanlarına Girişi. içinde M. Binark ve B. Kılıçbay (Der.) İnternet, Toplum, Kültür. (s.89-105). Ankara: Epos Yayınları.
• Törenli, N. (2004). Enformasyon Toplumu ve Küreselleşme Sürecinde Türkiye. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Törenli, N. (2005). Bilişim Teknolojileri Temelinde Haber Medyasının Yeniden Biçimlenişi: Yeni Medya, Yeni İletişim Ortamı. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Turan, G. (2009). Gerçek(siz)liğimizde Sarıldığımız Serap: İnternet. içinde B. Dağtaş ve E. Dağtaş (Der.) Medya Tüketim Kültürü ve Yaşam Tarzları. Türkiye Medyasından Örün- tüler. (ss.337-363). Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Ulusoy, M. D., Demir, Ö. N. ve Baran, A. G. (2005). “Ebeveynin Çocuk Yetiştirme Biçimi ve Ergen Problemleri: Ankara İli Örneği”. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(3): ss.367- 386.
• Vaneigem, R. (2012). The Revolution of Everday Life. (D. N. Nicholson, Çev.). Oakland: PM Press.
• Virilio, P. (2003). Enformasyon Bombası. (K. Şahin, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (7. Baskı) Ankara: Tıpkı Yayıncılık.
• Wellman, B., Haase, A., Boase, J. ve Chen, W. (2002). http://groups.chass.utoronto.ca/net- lab/wp-content/uploads/2012/05/Examining-the-Internet-in-Everyday-Life.pdf, (Eri- şim Tarihi: 05.10.2012).